Sophie in 't Veld De verkiezingen geven uitzicht op een verschuiving naar rechts in het parlement. “Het lijkt er inderdaad op dat rechtse voorstellen dan meer kans maken. Als het de SGP gegeven wordt om nog vijf jaar actief te zijn op EU-niveau verwacht ik een erg vruchtbare periode.” Dat laatste zal erom spannen: voor een zetel is pakweg 3,23 procent van de Nederlandse stemmen nodig. Vooralsnog staat de SGP in de peilingen op 3 procent. Bedreiging van binnenuit Sophie in ’t Veld belt handsfree vanuit de auto: ze is onderweg naar Straatsburg waar het EP elke maand vier dagen vergadert. In ’t Veld vreest eveneens voor de democratisch rechtsorde, maar ziet ook bedreigingen van binnenuit. “Er zitten een hoop goede dingen in de AI-Act, maar er zijn onder druk van de lidstaten extra bevoegdheden ingeslopen voor de politie en veiligheidsdiensten. Tegelijkertijd wordt de positie van de burger ten opzichte van de overheid verzwakt. Vinden we dat nu een goed idee als extreem rechts overal aan de macht komt?” Het EP deed onderzoek naar het gebruik van datzelfde Pegasus waarmee recent de Defensiecommissie bespioneerd werd. Aanleiding was de ontdekking dat in minimaal vier lidstaten – Griekenland, Spanje, Polen en Hongarije – oppositie en journalisten werden bespioneerd. Het parlement riep de EC op om maatregelen te nemen. “We wilden duidelijke regels voor het gebruik van spyware; rechtelijke toestemming en een duidelijke definitie van het vaak misbruikte begrip ‘nationale veiligheid’. Een resolutie met die strekking is aangenomen in het EP, maar de EC geeft niet thuis. De commissie loopt aan de leiband van de lidstaten. Die laten zich dit soort spionagespulletjes niet afnemen.” In ’t Veld kijkt overwegend positief terug op de totstandkoming van digitale wetten als de AVG, de Digital Services Act (DSA)en de Digital Markets Act (DMA): “Daardoor hebben we zeker meer slagkracht gekregen tegen Big Tech. Tegelijkertijd zie je dat met name door de AVG er nu veel te eenvoudig van wordt uitgegaan dat het wel goed zit met de privacy. Niet dus. Een voorbeeld: de European Health Data Space, die lijkt wel gedicteerd door de “Lidstaten laten zich dit soort spionagespulletjes niet afnemen” farmaceutisch industrie. Zorginstellingen worden verplicht om patiëntdata beschikbaar te stellen, ook aan bedrijven. Voor wetenschappelijk onderzoek, ja, maar dat heeft heel duidelijk een commercieel belang. En het staat bovendien haaks op de principes die we in de AVG hebben vastgelegd zoals vrije keuze en minimaal gebruik.” In ’t Veld is er niet gerust op dat de EVP in een volgende Europese Commissie het ‘cordon sanitaire’ waarmee de middenpartijen de eurosceptische partijen buiten de besluitvorming hielden, in stand houdt. “Onder fractievoorzitter Manfred Weber is de EVP naar rechts opgeschoven. Extreem-rechts zal geen meerderheid krijgen na de verkiezingen, maar ik vrees dat ze via allianties met de EVP wel degelijk invloed uit zullen oefenen op het beleid voor de rechtstaat en burgerrechten.” Desinformatie Kim van Sparrentak zal er zeer waarschijnlijk wel bij zijn na de verkiezingen; ze staat vierde iBestuur 50, april 2024 69
70 Online Touch Home