OVERHEID IN TRANSITIE ters. Veel keuzes uit de bezuinigingsperiode worden heroverwogen. Governance herstructureren Soevereiniteit over onze data en aanvullende beschermingsmaatregelen van groot belang in gebruik zijn, blijven werken en uiteindelijk samenwerken met de IT die vanuit GrIT wordt opgeleverd. ‘Dat levert enorm veel complexiteit op, met veel koppelingen die we moeten realiseren.’ Een tweede complexiteit is de samenwerking met de vele marktpartijen binnen dit enorme programma, die elk hun eigen uitdagingen kennen. Zo heeft de Franse techgigant Atos nog altijd te maken met een onzekere financiele situatie, en het deel van IBM dat aan GrIT werkt, splitste zich af en werd Kyndryl. Operationele tegenslagen Het programma kent bovendien diverse operationele tegenslagen, legt Visser uit. GrIT ging van start tijdens de coronacrisis, waardoor er veel vertraging ontstond omdat IT’ers vaak niet op locatie konden werken. Leveranciers zijn bovendien fors duurder geworden vanwege het groeiende tekort aan IT’ers. Daarnaast is de manier van opereren binnen de krijgsmacht door de huidige geopolitieke situatie sterk veranderd, met grote gevolgen voor IT. ‘Defensie was op het moment dat GrIT werd gestart al zo’n 25 jaar consequent aan het bezuinigen, waardoor er ontwerpkeuzes zijn gemaakt die niet meer passen in een wereld waarin juist zwaar wordt geïnvesteerd.’ Het gaat dan om keuzes op het gebied van security, zoals de fysieke beveiliging van datacen74 iBestuur 54, april 2025 Toen Visser begon als programmadirecteur, lagen er al enkele kritische BIT-adviezen op zijn bureau. Het was zaak om het programma op de rails te krijgen. Als eerste ging hij aan de slag met het herinrichten van de governance-structuur. Het programma was oorspronkelijk onderverdeeld in 43 ‘blokken’ met oplevermomenten, die vaak op elkaar moesten wachten. Zo kan een nieuwe cloudomgeving pas in productie gaan als Identity & Access Management was ingeregeld. Visser ging alle blokken na om de projectleiding goed in beeld te krijgen. Vervolgens lanceerde hij een nieuwe aanpak waarbij het releasemanagement werd aangescherpt. Sneller opleveren stond centraal. De governance-structuur werd omgegooid, maar aan de lopende contracten met leveranciers werd niets gewijzigd. ‘Dat hebben we bewust niet gedaan. Herschrijven kost, in overleg met juristen, ook weer veel tijd. De integrale planning is blijven staan, maar het leveren, door middel van releases, is opnieuw vormgegeven.’ Externe omstandigheden zorgen ervoor dat er nog meer druk op GrIT komt te liggen dan er al was. Vanwege de geopolitieke ontwikkelingen worden de investeringen razendsnel opgeschaald. Moderne, goed werkende IT is in tijden van oorlog een onmisbare factor geworden. ‘De noodzaak van dit programma is de afgelopen periode alleen maar verder toegenomen. Onderdelen moeten versneld worden ingezet, wat grote gevolgen heeft voor dit IT-programma.’ Oorlogsvoering sterk veranderd De oorlog in Oekraïne laat volgens Visser zien dat oorlogsvoering is veranderd. ‘Er wordt heel snel geïnnoveerd, de eenheden worden steeds mobieler en er wordt veel met drones gewerkt. Dit betekent dat je niet meer grote commandoposten inricht, waarmee je ook een groot doelwit wordt voor vijandelijke raketten, maar juist kiest voor gedistribueerde commandoposten, waardoor je uiteindelijk minder kwetsbaar bent.’
75 Online Touch GrIT Home