interview elke gemeente de ruimte om eigen oplossingen te bedenken, of om de eigen systemen – en daarmee de autonomie – te behouden? Dat is ‘oud denken’, meent Martiene. Autonomie zit überhaupt niet in systemen, niet in een standaardverwerkingsovereenkomst, maar in de kleur van je maatschappelijke beleid. ‘Over de centrale aanbesteding van de telefonie hoor je toch ook niemand klagen. Integendeel, want iedereen heeft daar financieel voordeel van.’ ‘die hele verbreding naar de keten toe komt ons allemaal ten goede’ Maar hoe weet je wat eraan komt en aan welke van de vele projecten binnen de GGU je prioriteit geeft? ‘In Nijmegen is daar een apart clubje voor. Zij zijn er bedreven in, maken voortdurend afwegingen, en nemen de anderen daarin mee’, vertelt Arne. Martiene: ‘Wij hebben daar geen aparte groep voor, maar monitoren het via de vakverenigingen. En intern kijken onze vakmensen, bijvoorbeeld de geo-experts, zelf scherp naar de ontwikkelingen die hun vakgebied raken.’ Ook Arne benadrukt dat gebruikmaken van de kennis binnen de koepelorganisaties en VNG Realisatie een goede keuze is. ‘Zorg dat je weet welke netwerken er zijn, en bepaal vervolgens zelf waar je instapt. En of je gaat volgen of vooroplopen, afhankelijk van je eigen organisatieontwikkeling en context. Geef jezelf intern rekenschap van de argumenten voor je keuzes. En weet als gemeentesecretaris welke positie je daarin kunt innemen.’ Dat kan best lastig zijn, vooral als je – zoals de meeste gemeentesecretarissen – geen technische achtergrond hebt en de discussie te eenzijdig over de techniek gaat. ‘Want de ICT-vraag komt intern vaak terecht bij de mensen die de huidige ICT-omgeving mee hebben ontwikkeld en die niet los willen laten. Als gemeentesecretaris ben je geneigd om daarin mee te gaan uit vrees dat de boel anders instort.’ Peter stelt dat zijn directeuren wel halve i-directeuren moeten zijn. ‘Ze hoeven niet per se diep in de technische kant te kunnen duiken, maar ze moeten wel het goede gesprek kunnen voeren over data en datagebruik. Over wat dat betekent in hun domein, óók wat betreft de ethische kanten daarvan. Digital rights, van wie zijn de data, wat is je sourcing-strategie? Dat zijn de grote vraagstukken. GGU is immers onderdeel van een grote beweging. Overigens ben ik ervan overtuigd dat die hele beweging grotendeels vanzelf op gang gaat komen. Simpelweg omdat het momentum daar is.’ ‘Mee eens’, valt Martiene bij. ‘Ook middelgrote en kleine gemeenten die je niet veel hoort, maken inmiddels gebruik van de informatiebeveiligingsdienst [IBD]. Ze praten er misschien niet over zoals wij, maar ze doen het allemaal gewoon. En we merken allemaal wat het oplevert: doordat de IBD er is exploderen je incidenten niet.’ keten Peter brengt in dat al die ontwikkelingen niet alleen ten gunste van de gemeenten zelf zijn. ‘Ook de zogenoemde verbonden partijen, zoals zorgorganisaties en ministeries, zijn blij met onze inbreng van kennis en ontwikkelingen. Die hele verbreding naar de keten toe komt ons allemaal ten goede.’ Martiene: ‘We maken gebruik van wat er centraal wordt ontwikkeld, maken het op maat voor de eigen gemeente, en delen die kennis met de ketenpartners in het publieke domein. De grotere maatschappelijke opgaven realiseren wij als gemeenten immers niet in ons eentje.’ Vast staat, meent Peter, dat gemeenten door hun krachten te bundelen een stevige gesprekspartner zijn geworden als het gaat over de i-samenleving. ‘Bepaalde partijen, vooral de commerciële, zijn verder dan wij. En andere publieke partijen kunnen wij juist helpen om te versnellen. Wij kunnen de verbinding maken. Onze rol is vooral ook om de ethische waarden erin te brengen. Hoe maakt je verantwoorde keuzes? Hoe betrek de je raad daarbij? Uiteindelijk wordt het naast de bestuurlijke en managementdilemma’s ook weer politiek. Dat is vaak ingewikkeld en zoals we al constateerden: de thematiek is relatief jong. Maar door samen te organiseren zetten we grote stappen, ook al is dat niet altijd even zichtbaar in de veelheid van ontwikkelingen die op de gemeenten afkomen.’ De drie herhalen het daarom nog maar eens: ‘Wat echt helpt is het opbouwen van een track record van geslaagde projecten waarmee de gezamenlijke uitvoering voor alle gemeenten tastbaar wordt!’ Meer weten? Dit artikel is eerder verschenen in VGS Magazine, winter 2019 4
5 Online Touch Home