N HOREN WAT ER LEEFT 2 BETREK DE ‘JUISTE’ MENSEN Verzamel alle betrokkenen en niet alleen achterbanvertegenwoordigers, en vorm samen met hen een gezamenlijk beeld over het vraagstuk. Werk naar een overkoepelende visie toe. Vraag niet: ‘Hoe hoog moet een verkeersdrempel zijn?’, maar: ‘Wat kan de wijk veiliger maken voor kinderen?’ Dat vergt tijd, maar investeren aan de voorkant genereert tijdwinst en kwaliteit later in het proces. Nodig mensen voor een participatiebijeenkomst gericht en persoonlijk uit, en zorg voor een representatieve groep. Vraag ook betrokkenen die misschien niet automatisch naar een bijeenkomst gaan. 3 WERK MET EEN PROCESTEAM Vraag ‘aan de voorkant’ een aantal mensen op persoonlijke titel om zonder last of ruggenspraak mee te denken over proces en ontwerp. Creëer hiermee een procesteam van betrokkenen. Daarin komen alle relevante perspectieven bij elkaar. Bespreek met hen wat er allemaal samenhangt met het vraagstuk, welke betrokkenen moeten worden uitgenodigd, de doelstelling van een bijeenkomst, vervolgstappen, succesfactoren. Zo’n team is een eerste stap richting partnership. Ambtenaren en portefeuillehouders en raden zijn deel van ‘het systeem’ en doen DE JUISTE MENSEN Aan de ‘Wallenconferentie’ in Amsterdam, zo’n 10 jaar geleden, werd deelgenomen door een afspiegeling van alle stakeholders van het gebied: bewoners, raamexploitanten, prostitués, horeca, ambtenaren, raadsleden, totaal zo’n 150 mensen. Bij de vraag hoe de toekomst eruit moest zien ging het onder meer om veiligheid. Ambtenaren hadden veiligheid vooral willen vergroten door meer camera’s op te hangen, terwijl deelnemers aan de conferentie veiligheid meer als sociale veiligheid opvatten. Daar zijn in real time afspraken over gemaakt. INTEGRAAL EN SYSTEMISCH Bij de voorbereiding van een conferentie over jeugdzorg in een middelgrote gemeente constateerde het procesteam een aspectbenadering zonder visie, onvoldoende integraliteit en samenwerking. Daarom zijn behalve geïnstitutionaliseerde jeugdzorg ook mensen uit het onderwijs, welzijn, sport, cultuur en politie uitgenodigd. Na de conferentie zochten de diverse stakeholders elkaar, spontaan of gepland, regelmatig op om over samenwerking en casuïstiek te praten. mee in dit team, ook zonder last of ruggenspraak. Het team kan de gemeente voortdurend blijven voeden. Zo creëer je grotere verantwoordelijkheid en eigenaarschap van stakeholders. 4 ZORG VOOR EEN DOORLOPENDE, METHODISCH GEFUNDEERDE PROCES-ARCHITECTUUR Participatie is meer dan een eenmalige bijeenkomst. Het is een doorlopend proces met de dialoog als dominante gespreksvorm. Het maakt in principe weinig uit of bepaalde initiatieven van ‘onderop’ worden geïnitieerd of door de overheid. Benadruk in beide gevallen de wederzijdse afhankelijkheden en zorg dat de uitkomsten niet in één subsysteem (inwoners, gemeente) blijven hangen; anders sterven ze in schoonheid. Betrek S V PR alle activiteiten uitdrukkelijk op elkaar. Zo besloot de gemeente Zoetermeer om via een Large Scale Intervention samen met betrokkenen tot nieuw subsidiebeleid te komen. De bestaande afwegingskaders voldeden niet meer. Al snel bleek in het procesteam dat subsidieaanvraag en verlening vragen om een gezamenlijke visie op het sociale domein en nauwere samenwerking tussen alle stakeholders. In een brede conferentie is eerst over een visie en samenwerking gesproer immers bij. Zorg dat denken en doen niet worden gescheiden. Als de ‘juiste mensen’ in een multistakeholderproces samen een diagnose maken van het vraagstuk, vervolgens een integrale visie op de toekomst bedenken en dan bepalen wie wat moet doen, zorgt dat voor een soepel en gedragen proces. Er hoeft ook veel minder te worden geschreven. Plat gezegd: je hoeft door de uitgetypte flipovers van tafelgesprekken alleen nog een nietje te slaan. ken. Daarna krijgen ‘maatschappelijke opgaven’ via stadsgesprekken vorm. Dit gebeurt in werkconferenties, zodat de aanpak van de subsidiëring onderdeel werd van de aanpak maatschappelijke opgaven, en er niet naast kwam te staan. Een dergelijk systeem van interventies kan uit verschillende grote en kleine bijeenkomsten bestaan, die op elkaar voortborduren. Zo ontstaat werkenderwijs gedragen beleid. 5 WERK IN REAL TIME Werk ten slotte binnen die procesarchitectuur volgens het principe van real time. Dit houdt in dat resultaten van bijeenkomsten niet hoeven te worden gepresenteerd of ‘verkocht’ aan anderen die geen deel van het proces uitmaakten (bijvoorbeeld de gemeenteraad). Ze waren
10 Online Touch Home