beeld. ‘Zonnepanelen en smart-technologieën helpen bewoners hun eerste levensbehoeften te vervullen. Zo kun je armoede bestrijden. Maar ook in de Utrechtse wijk Lombok zijn mooie experimenten met zonne panelen en auto’s, waarbij oplaadpalen de overtollige energie van een huishouden opvangen.’ DE STROT UIT Hoe mooi het experiment ook, voor Eindhovens burgemeester Rob van Gijzel (‘Smart cities komen mij de strot uit’) is een dergelijke toepassing pas waardevol als de opgedane kennis kan worden overgedragen aan andere steden. Hij ziet juist vaak het tegen deel: dat gemeenten met technologische experimenten zelf het wiel proberen uit te vinden. Gemeenten laten zich volgens hem verleiden om één leverancier één experiment te laten uitvoeren, waarna ze denken ‘smart’ te zijn. ‘Vergeet smart cities’, stelde Van Gijzel op het Smart Government Congres in Utrecht, ‘begin met een smart society.’ Ook Hajer ziet het belang van kennisdeling. ‘Het komt vaak voor dat bepaalde experimenten worden overgenomen zonSMART CITIES IN PRAKTIJK ZAANSTAD WI L KLIMAATNEUTRAAL WORDEN • Werkt aan Zaans warmtenet waarbij restwarmte van grote bedrijven naar woningen wordt gepompt. • Is penvoerder van onderzoeksprogramma e-harbours naar slimme energie-oplossingen • Trekt op bestuurlijk gebied Smart Grids, om met innovatie energieverbuik te verminderen • Onderzoekt met internationaal project Optimus mogelijk heden om te besparen in gemeente lijke gebouwen UTRECHT AMBITIEUS IN DATASTURING • Meet als ‘Living Lab’ roetdeeltjes in de lucht met Air Quality Egg • Is als eerste gemeente aan de slag met data-gestuurde handhaving • Heeft zongestuurde laadpalen in de wijk Lombok • Bezit de P-route Fiets, die fietsers real time vertelt in welke stalling nog plek is ASSEN OP WEG NAAR ‘SENSOR CITY’ • Telt voertuigen met een inductielus ten behoeve van het verkeersmanagement • Registreert met bluetooth-sensoren reistijden en verkeersintensiteit • Meet regen om de regenintensiteit in de gemeente te bepalen • Bepaalt met sensoren de hoeveelheid fijnstof en de verdeling daarvan in de stad 18 der dat er nadere analyse wordt uitgevoerd over de oorzaak van de uitkomsten. Steden imiteren elkaar, maar lang niet altijd met succes. Technologie is geen wondermiddel, de techniek moet verankerd zijn in sociale vernieuwing.’ Hajer hoopt op een goed georganiseerd mondiaal netwerk van stedenbouwers en stadmakers. Ook adviseur Hiemstra sluit zich daarbij aan. ‘Veel steden noemen zich smart city en gebruiken hun stad als een proeftuin voor technologie. Overal worden kleine pilots gehou den, met leuke projecten, maar van de daaropvolgende opschaling is vaak geen sprake. Wanneer de subsidie ophoudt, houdt het project vaak ook op zonder dat er veel is veranderd. Wanneer je opschaalt over meerdere gemeenten verdienen de investeringen zichzelf terug.’ POTENTIE Voor Meijer is de potentie van een lokale smart city al groot genoeg. ‘Ik denk dat je steden moet zien als knooppunten in een regio. Ook op regionaal niveau kan er goed worden gewerkt aan wereldwijde duurzaamheidsvraagstukken. Denk aan Rotterdam met de duurzame haven, of Kopenhagen dat een energieneutraal klimaatbeleid hanteert. Steden hebben vanwege hun kleinschaligheid een voordeel ten opzichte van de landelijke overheid. Er bestaat meer betrokkenheid van burgers, vaak minder politieke tegenstelling. Zodoende kan er in smart cities actiever worden gehandeld.’ Een eerdere versie van dit artikel verscheen in het magazine Binnenlands Bestuur.
19 Online Touch Home