J E LTE TIMME R HET EINDE VAN HET BEELDSCHERMTIJDPERK Microsoft CEO Satya Nadella ziet het als dé grote volgende stap in het computertijdperk. Het aansturen van je telefoon of computer via een gesprek, in plaats van klikken en tikken. Siri van Apple is inmiddels een bekende, maar Microsoft, Amazon en Google werken allemaal aan de volgende generatie spraakgestuurde virtuele assistenten die op al je vragen een antwoord hebben. Het toppunt van gebruikersgemak, maar wel op voorwaarde van onbeperkte toegang tot je dagelijks leven. Eind 2014 bracht Amazon een cilindervormige speaker op de markt. Het apparaat, de Amazon Echo, had geen ingebouwd scherm maar liet zich bedienen via spraak. Veel mensen wisten aanvankelijk niet wat ze ervan moesten denken. Maar al snel kwamen er positieve berichten van gebruikers binnen. De Echo bleek een plotselinge hit in de Verenigde Saten. Je zet de slimme speaker in je woonkamer en vervolgens kun je er van alles aan vragen: boodschappenlijstjes maken, pizza bestellen, muziek opzetten, het nieuws voorlezen. Alexa – zo heet de virtuele assistent van de Echo – luistert mee en bedient je op je wenken. VI B W Alexa en Siri zijn voorbeelden van een nieuwe generatie van spraakgestuurde computers. Amazon veroverde drie miljoen huiskamers met de Echo. Maar de concurrentie blijft niet achter. Google heeft een vergelijkbaar apparaat aangekondigd: Google Home. Andere techbedrijven, zoals Apple en Microsoft, richten zich op de smartphone. Een spraakgestuurde computer is een doorbraak in gebruiksvriendelijke interactie. Voor het eerst hoeven mensen niet de taal van de computer te leren, maar leert de computer onze taal. Dichters, toneelschrijvers en romanciers die lastig een baan konden vinden, worden ingehuurd door technologiebedrijven om ervoor te zorgen dat de virtuele assistenten ‘menselijk’ overkomen en op de juiste momenten menselijke grapjes maken. Jelte Timmer is onderzoeker Technology Assessment bij het Rathenau Instituut Maar als altijd luisterende gesprekspartner komt een virtuele assistent meer over ons te weten dan ooit. En de toekomstige zusjes van Siri en Alexa hebben een sterke sturende rol in de keuzes die we aangeboden krijgen. Wil je bijvoorbeeld een pizza bestellen via Alexa? Dan gaat dat via de geselecteerde partners. Muziek via Siri? Die wordt alleen afgespeeld via de iTunesstore. En als je om het laatste nieuws vraagt, zie je niet waar het apparaat de laatste headlines vandaan haalt. Een virtuele assistent die veel taken van je overneemt, neemt ook veel beslissingen voor je. Op een computer zonder scherm is het bovendien moeilijker om je instellingen te checken en aan te passen. De stap naar de stemgestuurde computer betekent dus een versteviging van de invloed van technologiebedrijven op ons dagelijks leven. Daarbij gaat de discussie niet alleen over privacy, maar ook over hoe onze keuzes worden voorgesorteerd. Virtuele assistenten, zoals Siri en Alexa, beloven je beste vriend te worden, maar wel een vriend met een verdienmodel.
36 Online Touch Home