Deze typen waarden en hun concrete elementen zijn als volgt relevant in een binnenhavencontext: Economisch perspectief Werkgelegenheid, toegevoegde waarde en investeringen Binnenhavens genereren werkgelegenheid, toegevoegde waarde en investeringen, zowel direct als indirect; deze economische waarde is en blijft heel belangrijk voor de regio waarin ze liggen. Strategisch perspectief Regionale en lokale clustervorming Door clustervorming rondom binnenhavenactiviteiten ontstaan economische voordelen en ontwikkelen zich strategische posities. Het scheepsbouwcluster in de Drechtsteden of de jachtbouw activiteiten in de provincie Friesland zijn hier voorbeelden van. De clusters genereren positieve spin-offs; bijvoorbeeld in de vorm van kennisontwikkeling of lagere transactiekosten die het cluster verder doen groeien en de concurrentiekracht versterkt. (Internationale) connectiviteit Binnenhavens vormen de verbinding tussen de zeehavens en het achterland, waardoor fysieke, organisatorische en institutionele verbindingen met actoren in andere (internationale) gebieden -zowel geografisch, sectoraal als institutioneel- mogelijk zijn. Deze corridors -zoals bijvoorbeeld de West Brabant corridor- versterken toeleveringsketens, brengen daarmee economische voordelen en versterken de concurrentiepositie van bedrijven en sectoren in Nederland. Innovatieversnelling Havens en maritieme clusters vormen een unieke combinatie van bedrijvigheid en soorten activiteiten. In combinatie met onderwijs en overheid vormt de bedrijvigheid een ‘triple helix’ waarin innovatie gestimuleerd en gefaciliteerd kan worden. Hierdoor zijn binnenhavens potentieel een hub voor innovatie waarin innovatieve concepten ontwikkeld worden en gelijk kunnen worden toegepast, zoals bijvoorbeeld in het maritieme cluster in de Drechtsteden. Maatschappelijk perspectief Energie transitie Binnenhavens vormen elementen in de energietransitie, bijvoorbeeld in de rol van clean Martijn Streng is senior adviseur haveneconomie bij Erasmus UPT energy hubs; zie de ambitie die de binnenhaven van Maasbracht hierin bijvoorbeeld heeft. Hierbij zijn verschillende vormen van duurzame en schone energie beschikbaar in de binnenhaven, om van daaruit verder verspreid of gebruikt te worden voor duurzaam transport. Dit is een vorm van maatschappelijke waarde voor de noodzakelijke transitie van land en regio om tot duurzaam energiegebruik en circulariteit te komen. Circulaire processen Binnenhavens zijn centrale hubs waar goederenstromen langs vervoerd worden, maar ook plekken waar zich industriële clusters bevinden die gebruik maken van elkaars reststromen. Door de grondstoffentransitie zullen veel van deze processen veranderen, waarbij het belang van circulaire processen zal toenemen. Het veelgebruikte voorbeeld van de binnenhaven van Roermond blijft hier een relevant voorbeeld van. Afvalstromen zullen in omvang toenemen en potentieel lopen via binnenhavens. Synthese: de waarde-assen zijn slechts ten dele uitgekristalliseerd Tegelijkertijd constateren we dat binnenhavens met hun activiteiten ook negatieve effecten met zich meebrengen voor mens, maatschappij en omgeving. Het gaat dan vooral om aspecten zoals impact op welzijn, gezondheid, leefomgeving met concrete indicatoren zoals landschapsvervuiling, emissies, geluid, beschikbaarheid van natuur en biodiversiteit. Uiteindelijk gaat het om lange termijn waardecreatie van de binnenhaven voor de regio, waarbij een breed perspectief wordt gehanteerd: voorbij de directe economische waarde, voorbij het geografische gebied van de binnenhaven zelf, kijkend ook naar de gevolgen op de lange termijn. En het gaat dan niet alleen om waarde die bewust wordt gecreëerd met binnenhavenactiviteiten, maar ook om de impact die dit heeft op de bredere omgeving en de langere termijn. De afruil zal gebaseerd moeten worden op concrete indicatoren vanuit Havenlocaties 2024 - 63 Dr. Larissa van der Lugt is Haveneconoom en Directeur van Erasmus UPT zowel economisch, strategisch als maatschappelijk perspectief waarvoor in dit artikel een voorzet is gegeven. Een volgende nodige stap is het realiseren van een algemeen door de relevante stakeholders (zowel bedrijven als burger en overheid) geaccepteerd afwegingskader. << 1 De STEC-groep bijvoorbeeld, heeft met het Next Economy-Effect Rapportage model een tool ontwikkeld om bedrijventerreinen te scoren op brede set aan indicatoren met als doel ze toekomstbestendiger te maken heeft deze vervolgens toegepast op de Port of Zwolle. Ecorys heeft een handelingskader brede welvaart ontwikkelt gericht op gemeenten om brede welvaart in kaart te brengen en te vergroten. en
64 Online Touch Home