onderdeel van een bredere beweging waar bedrijven op inspelen. In het hoge scenario ontstaat een tekort aan bedrijventerreinen van ruim 5.000 hectare. Het tekort manifesteert zich in alle provincies, maar de grootste tekorten zijn zichtbaar in Brabant, Gelderland en Noord-Holland. De piek in ruimtevraag wordt verwacht tussen 2030 en 2040, wanneer lineaire productie nog niet is afgebouwd, maar circulaire ketens al volop ruimte vragen voor opbouw. Die ‘dubbele’ vraag maakt de komende twintig jaar cruciaal. Bedrijven hebben tijdelijk extra capaciteit nodig om oude processen af te bouwen en nieuwe te laten groeien. Denk aan ruimte voor retourstromen, sortering, demontage, reparatie en tijdelijke opslag van materialen die in omloop blijven. Circulaire economie betekent dus niet minder, maar méér ruimte. De precieze impact is daarbij wel te beïnvloeden en afhankelijk van de keuzes die we in de circulaire economie maken. Niet alleen méér ruimte, maar ook andere mix aan locaties De circulaire economie vraagt ook om een andere mix van locaties. Naast reguliere productie- en logistieke terreinen groeit de behoefte aan campussen, broedplaatsen en strategisch gelegen circulaire hubs waar vraag en aanbod van circulaire materialen samenkomen. Vooral locaties met onderscheidende kenmerken, zoals watergebonden terreinen en terreinen voor milieubelastende activiteiten (HMC), zijn schaars maar gewild. Juist daar kunnen grootschalige en meer hinderlijke (geur, stof, geluid, externe veiligheid) circulaire activiteiten plaatsvinden. Naast de bereikbaarheid via weg en water spelen een gezonde werkomgeving, gedeelde voorzieningen en nabijheid van geschoold personeel een steeds grotere rol bij de locatiekeuze van circulair opererende bedrijven3. De ruimtevraag van de circulaire economie is dus zowel een kwantitatief als kwalitatief een uitdaging. Beschermen en beter benutten van bestaande terreinen cruciaal Nederland is te dichtbevolkt en de ruimte is te schaars om alle groei op nieuwe bedrijventerreinen te realiseren. Een belangrijke opgave zit daarom in het beter benutten van de bestaande bedrijventerreinenvoorraad. Veel bedrijventerreinen worden nu nog suboptimaal gebruikt: lage bouwhoogtes, versnipperde functies en kavels waar de bouwmarkt of de sportschool waardevolle industriële plekken verdringt. Juist daar liggen grote kansen voor de circulaire economie. Door herontwikkeling, intensivering en functiemenging kunnen bestaande terreinen weer toekomstbestendig worden. Dat vraagt om visie en regie: welke plekken behouden we en gaan we beter benutten voor hoogwaardige productie, recycling en maakindustrie? Bestaande terreinen hebben bovendien een belangrijk voordeel: ze beschikken vaak al over zware netaansluitingen, goede ontsluiting en voorzieningen. In tijden van netcongestie en andere tekorten is dat goud waard. Veel circulaire bedrijven zijn namelijk kapitaalintensief en honkvast; verplaatsing is kostbaar en complex. Bescherming Harderwijk: vestiging van Dolphin Metal Seperation op bedrijventerrein Lorentz in Harderwijk. Dolphin recyclet non-ferro metalen door reststoffen te scheiden en hoogwaardig te verwerken voor hergebruik. Focus ligt daarbij op aluminium, roestvast staal en metalen mixen zoals koper, messing en zink. Dolphin maakt van restmateriaal een hoogwaardig beginproduct voor de automobielindustrie, smelterijen en andere eindverwerkers. en versterking van bestaande locaties is daarom cruciaal, zodat bedrijven zoveel als mogelijk daar kunnen doorontwikkelen of zich vestigen. Herstructurering en intensivering kunnen op reguliere terreinen vaak 5 tot 10% extra ruimte opleveren, maar dat vraagt om investeringen, capaciteit en tijd. Zowel vanuit de markt als vanuit overheden. Mooi is te zien dat deze noodzaak steeds meer gevoeld wordt en politieke aandacht krijgt, bijvoorbeeld in Brabant met recent (7 november) aangenomen moties voor herstructurering en bescherming van strategische watergebonden locaties. Plus gericht investeren in nieuwe, strategische locaties met toekomstwaarde Het is verleidelijk om door alle belemmeringen te denken dat er ‘toch niks meer kan’ en de stekker te trekken uit de ontwikkeling van plannen voor nieuwe bedrijventerreinen. Maar naast het beschermen en beter benutten van bestaande 12 - Industrie- en bedrijventerreinen 2025/2026
13 Online Touch Home