alleen te doorbreken door beter samenspel tussen overheid en markt – door te doen waar je goed in bent, en de ander dat ook te laten doen. Het belang van goed samenspel tussen overheid en markt Het goed organiseren van een publiek-privaat samenspel is de kern van de Leidraad Herontwikkeling Bestaande Bedrijfslocaties. De boodschap is dat alleen door taakzuivere samenwerking projecten van de grond komen. Gemeenten kunnen in dit samenspel grofweg drie rollen vervullen. Elke rol vraagt een andere houding, andere instrumenten en een andere mate van regie. Succesvolle herontwikkeling begint met het besef welke rol past bij de situatie op het terrein en hoe die aansluit op de dynamiek van de markt. • De stimulerende gemeente neemt het initiatief, brengt partijen samen en zet vernieuwing bestuurlijk op de agenda. Zo weten marktpartijen dat het terrein prioriteit heeft en durven zij te investeren. • De faciliterende gemeente creëert de condities: actualiseren van bestemmingsplannen, snelle procedures en ruimte voor maatwerk. Dat biedt investeerders duidelijkheid en verkleint risico’s. • De reactieve gemeente laat de markt leiden, maar ondersteunt op verzoek initiatieven die bijdragen aan publieke doelen met bijvoorbeeld cofinanciering of snellere vergunningen. De kunst is om de juiste rol te spelen op het juiste moment – proactief waar regie nodig is, faciliterend waar de markt het kan dragen. Zo ontstaat een samenspel: de overheid schept de Gemeente Omgevingsplan Participatie Vergunningverlening 66 - Industrie- en bedrijventerreinen 2025/2026 condities, de markt investeert en realiseert de vernieuwing. Belangrijke voorwaarde is dat overheid en markt open kaart spelen. De overheid moet helder zijn over wat wél kan en wat niet – bijvoorbeeld bij het aanpassen van bouwhoogtes, functiemenging of parkeernormen – en toelichten waarom. De initiatiefnemer moet transparant zijn over zijn businesscase, acceptabele risico’s en eventuele onrendabele top. Alleen zo ontstaat wederzijds vertrouwen en kunnen belemmeringen worden weggenomen. Vijf randvoorwaarden voor een goed samenspel: • Eén aanspreekpunt bij de gemeenten, met mandaat om te schakelen • Risico’s en uitdagingen van het project zo snel mogelijk op tafel • Transparante businesscases met inzicht in maatschappelijke opbrengsten • Flexibele planprocedures die meebewegen met marktdynamiek • Integratie van duurzaamheid, energie en klimaatadaptatie vanaf het begin Waar deze randvoorwaarden in hoge mate aanwezig zijn, blijkt herontwikkeling niet alleen vaker haalbaar, maar ook aantrekkelijk voor de investerende partij en voor de gemeente die zijn herontwikkelingsdoelstellingen kan realiseren. Van brownfields naar brightfields Herontwikkeling is geen goudmijn waar het laaghangend fruit voor het oprapen ligt. Het zijn complexe, langdurige trajecten waarin belangen, Ontwikkelaar Planontwerp Financiering Realisatie regels en risico’s samenkomen. Hoofdpijn wordt het als je het als initiatiefnemer helemaal alleen probeert te doen, zonder actieve betrokkenheid van de gemeente. Overheid en markt zullen elkaar moeten versterken in het vinden van rendabele én toekomstbestendige oplossingen. De sleutel ligt niet in nieuwe extra regels of meer subsidies, maar in gezamenlijk eigenaarschap en samen investeren in economische vitaliteit, duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit. De Ruimtelijk Economische Visie van het Rijk maakt duidelijk dat herontwikkeling een topprioriteit is voor het nationale ruimtelijke beleid. Er is simpelweg te weinig ruimte voor de aanleg van nieuwe bedrijventerreinen. Het beter benutten van bestaande locaties is daarom essentieel om economische groei en verduurzaming te combineren. Herontwikkeling vormt een cruciale schakel in de groei en ombouw van de Nederlandse economie. De opgave op een verouderd bedrijventerrein vraagt niet om één groot masterplan, maar juist om vele concrete projecten verspreid over het terrein. De meeste plannen zullen worden ontwikkeld en gefinancierd door bedrijven en investerende partijen, die de vernieuwing daadwerkelijk realiseren. De rol van de overheid is richtinggevend: aangeven welke ontwikkelingen waar wenselijk zijn, onder welke voorwaarden, en binnen welke ontwikkelkaders. Zo ontstaat een samenspel waarin publieke belangen en private investeringskracht elkaar versterken. Wachten tot bedrijventerreinen nog verder verouderen is geen optie met het oog op de grote economische, ruimtelijke en maatschappelijke uitdagingen. Jordi Hubers Senior Adviseur Buck Consultants International
67 Online Touch Home