Deze elementen versterken elkaar en verklaren de sterke groei in de markt als geheel. Het valt te verwachten dat er ergens in de toekomst een kantelpunt gaat komen.” De grond raakt op. Op de logistieke toplocaties zijn er geen geschikte plekken meer voor grote dc’s. Michiel Assink: “Grond is er wel hoor. Het punt is dat er momenteel weinig bestemde grond voorhanden is met een groot volume op strategische locaties.” Verhey: “Er is nog wel grond, maar dan heb je het vaak over langere trajecten omdat je locaties aan elkaar moet knopen.” Assink: “Zeker brownfield-locaties zijn interessant , maar dan heb je te maken met langere doorloopperiodes en krijg je te maken met additionele uitdagingen. Idealiter trek je in dit soort trajecten op met de toekomstige gebruiker zodat je je samen sterk kan maken voor een herontwikkeling. Oud voor nieuw.” De logistieke arbeidsmarkt is overspannen en een cruciale factor in de vestigingskeuze. Geschikt personeel is niet in voldoende mate voorhanden en dat wordt steeds meer een probleem. Hoekstra: “Het arbeidsmarktpotentieel is zeker belangrijk, maar het is niet altijd leidend.” Assink: “Het is nog steeds een combinatie van de traditionele vestigingsfactoren, waarbij de factor arbeid wel heel belangrijk is geworden. We vernemen regelmatig dat bedrijven nog steeds niet op het door hun gewenste arbeidscapaciteit zitten vanwege een tekort aan geschikt personeel. De keuze van Inditex voor Lelystad (35 ha) was voor een belangrijk deel ingegeven door de beschikbaarheid van personeel, maar het was niet het enige wat telde in de keuze voor deze locatie. Ook beschikbaarheid van bestemde grond, infrastructuur, bouwhoogte et cetera. speelde hierin mee. Zo’n grote nieuwe gebruiker creëert ook weer aanzuigingskracht voor een logistieke regio. ” Vormen de toenemende mogelijkheden van robotisering een antwoord op de personeelstekorten? Verhey: “Het neemt wel een vlucht. Voor elk groot dc speelt het een rol. Robots worden kleiner, slimmer en bovenal goedkoper.” Hoekstra: “En je moet de gemeente niet vergeten; wat zegt die als je een dc wilt bouwen van 50.000 m2 met werk voor vijf man?” Verhey: “Ja, dat is herkenbaar, maar verschilt per bedrijf.” Assink: “Je kunt niet alles automatiseren, bovendien zorgen ‘handjes’ voor de nodige flexibiliteit. Gemeenten willen inderdaad werkgelegenheid en je merkt dat ze er serieus over nadenken welke bedrijven ze wel willen en welke niet.” Hoekstra: “Het is deels ook wishful thinking. Je kunt dat als gemeente wel willen, maar de ondernemer moet het doen. Bovendien heeft de gemeente het belang van de grondverkoop.” De last mile is veelvuldig onderwerp van gesprek. Wat is jullie visie daarop? Hoekstra: “Wij registreren niet heel veel transacties Fotografie: Trilux
16 Online Touch Home