NVM Business: De markt voor flexibele kantoorconcepten, hype of structurele verandering? De Nederlandse kantorenmarkt verandert snel. Waar een aantal jaren geleden de leegstand op de kantoren markt nog torenhoog was en onoplosbaar leek, daalt het aanbod van kantoorruimte de laatste jaren weer sterk. Een van de zaken die heeft bijgedragen aan de daling van de leegstand is de sterke opmars van flexibele kantoorconcepten. Hoewel deze concepten in de crisis door veel beleggers als tijdelijke oplossing werden gezien om de leegstand te verminderen, schieten de concepten de laatste jaren als paddenstoelen uit de grond. F lexibele kantoorconcepten voorzien in een groeiende behoefte van kantoorgebruikers aan flexibele en tijdelijke huisvesting. Dit is zichtbaar in de ontwikkeling van de lengte van huurcontracten. Maar ook het feit dat voorzieningen gedeeld worden en de mogelijkheid om (tijdelijk) een werkplek te huren in plaats van kantoorruimte laten die behoefte zien. Het aantal aanbieders van flexibele kantoorruimte is de afgelopen jaren sterk gegroeid. In de grote steden krijgen flexconcepten een steeds groter aandeel in de kantooropname. De toename van het aantal aanbieders is het gevolg van de snelle groei van het aantal zzp’ers van de afgelopen jaren en het nieuwe werken en de daarmee samenhangende behoefte van kantoorgebruikers aan flexibiliteit. Daarnaast zijn in de crisisperiode ook veel kantooreigenaren een businesscenter begonnen om een leegstaande verdieping op te vullen. Met flexconcepten worden in de praktijk vooral serviced offces en coworking spaces bedoeld. Serviced offces zijn volledig uitgeruste en ingerichte kantoren die van ondersteunend personeel zijn voorzien, waarbij voor een vast bedrag voor een flexibele periode verschillende typen werkplekken (kantoorunits/-ruimte en/of vergaderruimte) kunnen worden gehuurd. In co-working spaces worden vooral gezamenlijke of zelfstandige werkplekken flexibel verhuurd en wordt meer ingespeeld 74 - Stationslocaties 2018/2019 op ontmoeten, beleving en het creëren van samenwerking en interactie. Dankzij een uitgebreid aanbod aan diensten en faciliteiten wordt een community gecreëerd. Overigens wordt het onderscheid tussen serviced offces en co-working spaces minder groot: veel aanbieders bieden hybride vormen aan. Het gros van de bedrijven dat gebruikmaakt van flexconcepten zijn kleine bedrijven tot tien werkzame personen. Daarbij gaat het om zzp’ers en start-ups, maar ook het reguliere mkb en (projectteams van) grotere bedrijven. Ook worden flexconcepten gebruikt als satelliet-/invlieglocatie voor grote zakelijke dienstverleners. Grotere eindgebruikers hebben graag een flexconcept in hun kantoorpand gevestigd, om zo te profteren van de reuring en dynamiek. Het merendeel van de flexconcepten heeft een vloeroppervlak van tussen de 1.000 en 5.000 m2 groot. Verreweg de meeste concepten zijn gevestigd in de G4 en de eerste stedenring daarbuiten (o.a. Zwolle, Apeldoorn, Arnhem/Nijmegen, Eindhoven, Den Bosch en Breda). Flexconcepten op bereikbare knooppuntlocaties met voldoende voorzieningen zijn het meest kansrijk. Locaties hierbuiten hebben eigenlijk alleen voldoende potentie wanneer het concept/de identiteit voldoende beleving heeft. Kantoorgebruikers zijn bereid een hogere (all-in) huurprijs te betalen voor een flexconcept, omdat hier flexibiliteit in tijd en ruimte tegenover
75 Online Touch Home