Door de hele geschiedenis heen heeft het grootste deel van de mensheid in armoede geleefd. Sinds twee eeuwen is de mensheid bezig aan een immens project om hieraan te ontsnappen en welvaart te creëren, eerst in Europa, later wereldwijd. Hierin heeft de vrije markt een belangrijke rol gespeeld. En wat een indrukwekkende resultaten zijn er in die periode geboekt. De economie is gegroeid, de welvaart is met sprongen vooruitgegaan, zowel materieel als immaterieel. Dit project had en heeft echter veel schaduwzijden. Fokkema is zich hier goed van bewust. De laatste decennia is hoe langer hoe scherper duidelijk geworden dat de aarde deze economie, en de daarmee verbonden levensstijl, niet langer trekt: opwarming van de aarde, plastic soep, afnemende biodiversiteit, luchtvervuiling… het kan niet langer zo. Bovendien, hoewel de ongelijkheid tussen landen afneemt, neemt deze binnen landen juist toe waardoor er wereldwijd nieuwe tweedelingen ontstaan. Ook trekt de economie een zware wissel op het menselijke draagvermogen, fysiek en psychisch. Lichamelijk kampen we wereldwijd hoe langer hoe meer met obesitas en andere ‘welvaartsziekten’ of ‘welvaartsverslavingen’; psychisch kampen veel mensen, met name jongeren, met burn-out. Elk detail van ons leven komt in het kader te staan van prestatiemetingen en competitie, ook de aandacht die we krijgen via social media. Een ‘competitiemaatschappij’ noemt Fokkema dit. Het kan niet langer zo. Om ons uit deze vervuilende en vermoeiende ratrace te bevrijden, is een nieuw economisch denken nodig. Een economisch denken dat niet langer alleen in het teken staat van (materiële) groei, uitgedrukt in het Bruto Nationaal Product, maar in het teken van 12
13 Online Touch Home