Geef om wetenschappelijk onderzoek protonentherapie ZON-PTC Geef om wetenschappelijk onderzoek protonentherapie ZON-PTC « 1
We willen nog zoveel weten… 2
Protonentherapie & wetenschappelijk onderzoek: de zeven meest gestelde vragen 1 Wat is het? Een - in Nederland - nieuwe manier van bestralen van tumoren. 2 Waarvoor gebruiken we het? Om tumoren heel precies, nog meer gericht te bestralen. 3 Wat is het voordeel? Minder bijwerkingen omdat het omliggend gezond weefsel vaak nog beter gespaard wordt dan nu. 4 Voor wie? Vooralsnog voor een beperkte doelgroep. Het belangrijkste criterium voor de Nederlandse zorgverzekeraars is dat een behandeling met protonentherapie moet leiden tot minder bijwerkingen. 5 Door wie? Er zijn drie protonentherapiecentra in Nederland: ZON-PTC in Maastricht (gekoppeld aan MAASTRO clinic en Maastricht UMC+), HollandPTC in Delft en het UMCG Protonentherapiecentrum Groningen. Geef om wetenschappelijk onderzoek protonentherapie ZON-PTC « 3
De laatste twee vragen worden beantwoord door Prof. dr. Dirk De Ruysscher, radiotherapeut-oncoloog, hoogleraar en tevens hoofd klinisch onderzoek protonentherapie ZON-PTC. 6 Waarom is wetenschappelijk onderzoek naar protonentherapie nodig? “Protonentherapie is nieuw in Nederland en is nieuw voor ons. Ook internationaal gezien valt er nog heel veel te ontdekken, te onderzoeken en te leren. Ons wetenschappelijk onderzoek is gericht op het verbeteren van de prognose van onze patiënten. We willen weten hoe we bijwerkingen zo veel mogelijk kunnen beperken.” 7 Waarom fondsenwerving? “Onderzoek kost tijd, energie en geld. Binnen het tarief van de zorgverzekeraars is echter geen geld voor onderzoek beschikbaar. Bij het verstrekken van de vergunning is als eis gesteld dat wij wetenschappelijk onderzoek naar protonentherapie moeten doen. Los daarvan: dat willen wij ook heel graag. MAASTRO is immers altijd al voorloper geweest op het gebied van wetenschappelijk onderzoek naar radiotherapie met fotonen. Die rol willen we ook graag vervullen op protonengebied. Vandaar de fondsenwerving voor wetenschappelijk onderzoek naar protonentherapie ZON-PTC.” 4
Dit is het wetenschappelijk onderzoek van ZON-PTC 1. Optimaliseren voorspellende modellen voor select ie van patiënten Op dit moment komt slechts een selecte groep patiënten in aanmerking voor protonentherapie. Eén van de criteria die de zorgverzekeraars hanteren is: zal protonentherapie de bijwerkingen voor deze patiënt significant verminderen vergeleken met een behandeling met fotonentherapie? Als het antwoord ‘ja’ is, is de inzet van protonentherapie toegestaan. De protonencentra gebruiken voorspellende modellen voor de selectie van de patiënten. Die zijn onder andere gebaseerd op de dosis van bestraling op de gezonde organen, op kenmerken van de patiënt zoals leeftijd en op andere factoren zoals bijvoorbeeld de longfunctie bij longkankerpatiënten. Deze modellen willen wij optimaliseren door nieuwe factoren toe te voegen zoals bijvoorbeeld bloedwaarden. Onderzoeksleider: Prof. Dr. Dirk De Ruysscher Geef om wetenschappelijk onderzoek protonentherapie ZON-PTC « 5
2. Kweken van mini-orgaantjes MAASTRO LAB Uit cellen van patiënten kweken we in het laboratorium van MAASTRO LAB mini-orgaantjes, organoïden genaamd. Deze minorgaantjes zijn een model voor hoe de patient gaat reageren op een behandeling. Hiermee kunnen we de gevoeligheid voor protonentherapie in zowel gezonde organen als in de tumor testen, vergelijken en voorspellen. Vooral interessant om sneller de combinatie van protonentherapie en nieuwe medicijnen te testen dan voorheen mogelijk. Onderzoeksleider: Prof. dr. Marc Vooijs 6
3. Vervolmaken ‘ademtechniek’ tijdens protonenbestraling Bij ZON-PTC werken we met een uniek protonenbestralingstoestel waarmee we een longtumor kunnen bestralen in amper twee seconden. Een tumor beweegt mee met de ademhaling, maar tijdens de bestraling - en zeker bij bestraling met protonen - wil je die beweging tot een minimum beperken. Daarom vragen we onze patiënten om tijdens de bestraling hun adem in te houden, maar dat is niet voor iedereen even gemakkelijk om te doen. Daarom willen we een systeem introduceren dat de natuurlijke ademhaling ondersteunt. Onderzoeksleiders: dr. Stéphanie Peeters (links) en dr. Gloria Vilches Freixas Geef om wetenschappelijk onderzoek protonentherapie ZON-PTC « 7
4. Optimaliseren dosisberekening in de weefsels met dual energy CT-scanner Om een tumor zo gedetailleerd mogelijk te bestralen, maken we vooraf een dosisberekening met behulp van een CT-scan. We werken hiervoor bij MAASTRO en ZON-PTC met een nieuwe en unieke ‘duale energie’ CT-scanner. Door een patiënt met twee verschillende kilovolt energieën tegelijkertijd te scannen, komen we veel meer te weten over weefselcomposities. Met deze extra informatie kunnen we veel nauwkeurigere dosisberekeningen maken en dus ook veel nauwkeuriger bestralen. Ook klinisch willen we onderzoeken hoe we duale energie CT kunnen inzetten op de langere termijn. Deze nieuwe manier van dosisberekenen willen we verder optimaliseren. Onderzoeksleider: Prof. Dr. Ir. Frank Verhaegen 8
5. Optimalisatie aantal keren bestraling Kunnen we wellicht het aantal keren dat een patiënt bestraald moet worden met protonentherapie verminderen? Stel dat het antwoord op die vraag ‘ja’ is dan is dat in eerste instantie natuurlijk pure winst voor die specifieke patiënt. Onderzoeksleider: Prof. Dr. Dirk De Ruysscher Geef om wetenschappelijk onderzoek protonentherapie ZON-PTC « 9
Waarom ik mij inzet voor onderzoek naar protonentherapie? Daarom! De patiënt Leo Geujen: “Ik zit in mijn reservetijd, daar ben ik mij elke dag van bewust. Sinds 2008 weet ik dat ik een hersentumor heb. Ik was in de kracht van mijn leven, had een goede, drukke baan en was een voorbeeld voor mijn zoon. En toen werd ik ziek. Een hersentumor zoals ik heb, is vrijwel niet te genezen. Onder andere omdat deze tumor in het omliggende gezonde weefsel groeit en niet voor 100% verwijderd kan worden. In 2012 ben ik geopereerd en na de operatie behandeld met radiotherapie en chemotherapie. Door een complicatie ben ik invalide uit de hersenoperatie gekomen, mijn linkerarm en -been willen niet meer goed. Dat is erg, maar ik heb meer last van het feit dat ik ruim 30% van mijn mentale power kwijt ben. De radiotherapeut-oncoloog Daniëlle Eekers: “Met protonentherapie kunnen we de dosis achter de tumor, in het gezonde weefsel, indrukwekkend verlagen. De verwachting is dat patiënten met een hersentumor daardoor minder bijwerkingen, zoals geheugen- en concentratieverlies, krijgen. Voor de kwaliteit van leven betekent dat pure winst. Dat voordeel moeten we echter eerst nog zien te bewijzen. Dat willen we doen door gedetailleerde behandelgegevens, resultaten en vooral de bijwerkingen voor en na de behandeling - onder andere met cognitieve testen - zorgvuldig te registreren. Met al die 10 verzamelde informatie maken we modellen die de bijwerkingen van een behandeling voorspellen. Zo zijn we steeds beter in staat om, samen met de patiënt, de juiste behandelkeuzes te maken en tevens de begeleiding van de patiënt te optimaliseren. Het is heel uniek dat we in Nederland nu de kans krijgen om een nieuwe behandeling te introduceren. Laten we dan ook meteen goed van start gaan en onderzoeken wat de voordelen zijn voor onze patiënten. Wij artsen willen heel graag meer weten, we gunnen onze patiënten immers meer kwaliteit van leven.” Concentreren gaat me slecht af, ik heb weinig energie over en ik ben snel moe. Ik ben niet meer wie ik was en wie ik graag wil zijn. Alles wat je hebt opgebouwd, brokkelt af. Mijn ziekte en de gevolgen daarvan hebben een enorme impact op ons gezin. Werken gaat niet meer, ook dat is bijzonder pijnlijk. Ik wil heel graag nog de oude Leo zijn, maar dat lukt simpelweg niet meer. Wat ik wel nog kan, doe ik ook. Zo werf ik actief fondsen voor onderzoek naar een betere behandeling van hersentumoren. Protonentherapie lijkt een goede manier om nog meer gezond weefsel te sparen tijdens het bestralen. Het had mij wellicht mijn geheugen- en concentratieproblemen kunnen besparen.”
Daniëlle Eekers en Leo Geujen Hoe kunt u een bijdrage leveren? Health Foundation Limburg is een stichting die fondsen werft voor wetenschappelijk onderzoek. Een van die fondsen is het Kankeronderzoekfonds Limburg. U kunt uw donatie overmaken aan Stichting Kankeronderzoekfonds Limburg, het bankrekeningnummer is NL06INGB0005043912 (BIC-Code INGBNL2A). Vermeld bij uw overschrijving ‘donatie wetenschappelijk onderzoek protonentherapie’. Op hun website vindt u alle informatie en diverse mogelijkheden om te doneren. www.kankeronderzoekfondslimburg.nl Geef om wetenschappelijk onderzoek protonentherapie ZON-PTC « 11
Contactgegevens: Kankeronderzoekfonds Limburg Antwoordnummer 1006 6200 VB Maastricht info@kankeronderzoekfondslimburg.nl tel. 0031-43-4077363 Vraag naar Marcel Bourgonje of Philip van Ballegooie
Ja, ik meld me aan voor de benefietavond wetenschappelijk onderzoek protonentherapie Naam bedrijf: Naam & voorletter: Adres : Postcode & woonplaats: Emailadres & tel.nr. : m/v Ik neem deel aan de benefietavond met: Ik stort in totaal € (aantal personen) (aantal x € 100,- per persoon) op rekening NL06INGB0005043912 t.n.v. Kankeronderzoekfonds Limburg met als omschrijving: wetenschappelijk onderzoek protonentherapie Ik ontvang graag een factuur Uw aanmelding wordt definitief na betaling van het totale bedrag op bovenvermeld rekeningnummer. Gelieve dit formulier ter bevestiging te mailen naar: info@kankeronderzoekfondslimburg.nl of te sturen naar: Kankeronderzoekfonds Limburg, Antwoordnummer 1006, 6200 VB Maastricht. U kunt ons ook bellen, tel. 0031-43-4077363 of mailen info@kankeronderzoekfondslimburg.nl Vraag naar Marcel Bourgonje of Philip van Ballegooie. Wij ontvangen uw aanmelding graag vóór 12 november a.s.
Als bedrijf steunen wij wetenschappelijk onderzoek protonentherapie met een plaquette op de Vriendenmuur Plaquette bij een donatie van tenminste € 1.000,(afmeting: 34 x 21 cm) Plaquette bij een donatie van tenminste € 500,(afmeting: 17 x 21 cm) Naam bedrijf: Naam en voorletter: Adres : Postcode & woonplaats: Emailadres & tel.nr. : Ik stort in totaal € op rekening NL06INGB0005043912 t.n.v. Kankeronderzoekfonds Limburg met als omschrijving: plaquette Ik ontvang graag een factuur Gelieve dit formulier ter bevestiging te mailen naar: info@kankeronderzoekfondslimburg.nl of te sturen naar: Kankeronderzoekfonds Limburg, Antwoordnummer 1006, 6200 VB Maastricht. m/v
1 Online Touch