Duurzaamheidsboekhouding “Aanvoelen dat onderhoud een wezenlijke duurzaamheidsbijdrage levert, is een belangrijke eerste stap. Duidelijk maken hoe groot die bijdrage is, is een nog veel grotere uitdaging waarop de maintenance community een antwoord moet vinden. Het kwantificeren van de bijdragen aan duurzaamheid en circulariteit wordt immers steeds belangrijker. De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSDR) is een Europese directieve die bedrijven ertoe verplicht naast een financiële ook een duurzaamheidsboekhouding bij te houden. Voor grote bedrijven gaat de regeling al in op 1 januari 2023, voor de kleine(re) bedrijven is dat twee jaar later. In de toekomst zouden we feitelijk van elke onderhoudsactiviteit moeten weten hoeveel CO2-uitstoot en materiaalgebruik ze bespaart. Idealiter kan de maintenance manager dan aan het eind van het jaar rapporteren wat de circulariteitsbijdrage van de technische dienst is geweest.” Kwantificering Hoewel het belang ervan inmiddels wel duidelijk is, is de kwantitatieve modellering van (de effecten van) CE is nog grotendeels onontgonnen terrein. Een eerste voorwaarde is dat iedereen dezelfde taal spreekt. Dat besef heeft geleid tot de opzet van een Wiki-platform (zie kader). Vancauwenberghe is tevreden over het resultaat: “Het is een begrippenlijst geworden door en voor mensen uit de praktijk. We zijn vertrokken vanuit de gekende basisbegrippen en definities bij onderhoud, maar nu is daar ook het duurzaamheidsaspect aan toegevoegd. Tevens wordt elk begrip geïllustreerd met een intuïtief voorbeeld. Een speciaal daarvoor ingestelde werkgroep heeft alle items gereviewd en besproken, net zo lang totdat er consensus bestond. Bij nieuw te introduceren begrippen zal er op vergelijkbare wijze kwaliteitsborging plaatsvinden, en we zullen er als BEMAS op toezien dat die content blijft bestaan.” Footprint “Een tweede voorwaarde om tot een kwalitatief hoogstaande, kwantitatieve modellering te komen is dat er gevalideerde methodieken aan ten grondslag liggen. Daarom besloten we gaandeweg het project pogingen in het werk te stellen een model te ontwikkelen waarmee CE-winsten (voetafdrukreducties) kunnen worden gekwantificeerd.” In september 2021 zijn twee studenten van de HZ University of Applied Sciences in Middelburg gestart met het kwantificeren van de reductie van CO2 en het verkleinen van de directe en indirecte footprint bij de uitvoering van de diverse deelprojecten in het Circulair Onderhoud-project. “BEMAS heeft geïnspireerd en meegedacht, de HZ University heeft gezorgd voor de daadwerkelijke uitvoering”, aldus Vancauwenberghe. Rapport Het opzetten van een dergelijke kwantificering en de bijbehorende (concept)modellen is behalve innovatief en uitdagend ook verre van evident gebleken. Mede om die reden is de focus gelegd bij het project ‘Minimaliseren van afvalstromen bij industrieel reinigen’ (zie elders op deze site). Ook is nagedacht over de relatie tussen CE en de verworvenheden van de nieuwe technologie ten aanzien van predictive maintenance – het beter kunnen voorspellen van storingen en, mede daardoor, beter kunnen plannen van onderhoud − en Industrie 4.0. De kennis opgedaan bij de eerste stappen richting een meet- en berekeningsmethode om de duurzaamheidseffecten van onderhoud te kwantificeren is verwerkt in het rapport ‘Vaststellen uniform toepassen CE-begrippen en innovatie’. Aanzet Vancauwenberghe is voorzichtig optimistisch over de resultaten die deze aanpak heeft opgeleverd: “Een eerste stap is gezet. Of die aanzet ook effectief zal uitmonden in een nieuwe methode durf ik nog niet te zeggen, maar het toont wel de weg die we als onderhoudsgemeenschap zullen moeten bewandelen.” Op de slotvraag of het project Circulair onderhoud is geslaagd, antwoordt Vancauwenberghe zonder aarzeling: “Absoluut! Steeds vaker word ik benaderd door bedrijven die ‘iets’ aan circulariteit willen gaan doen, en daarbij gebruik willen maken van de opgedane kennis. Het besef is doorgedrongen dat we af moeten van de wegwerpmaatschappij: in 2050 zal er dan ook in alle opzichten (veel) meer worden ‘onderhouden en hersteld’ dan we nu gewend zijn.”
10 Online Touch Home