column LVV 25 JAAR COKKIE VERSCHUREN De vergeten omstanders: wie vangt hen op? Wat als de beklaagde zelf ook ongewenst gedrag ervaart? En de omstanders het meest last hebben van de ontstane situatie? Het klinkt tegenstrijdig, maar nieuwe inzichten over ongewenst gedrag maken duidelijk dat de rollen in zo’n situatie zelden zwart-wit zijn. De vertrouwenspersoon, die traditioneel de melders opvangt, staat voor een uitdaging: wat doen we met al die anderen in het proces? Neem de omstanders. Je zou denken dat zij er zonder kleerscheuren vanaf komen. Zij stonden er tenslotte buiten, toch? Niet helemaal. Onderzoek laat zien dat omstanders net zo goed psychische klachten ontwikkelen als het doelwit van pesten of intimidatie. Sommige omstanders belanden zelfs in de ziektewet. Ze presteren slechter, raken angstig, en solliciteren weg. Toch is de steun voor deze groep vaak nihil. In het grote verhaal van beklaagden en melders blijven zij onzichtbaar. De vraag is: moet de vertrouwenspersoon hen ook opvangen? Sommige experts vinden van wel. Maar als vertrouwenspersoon hoor je partijdig te zijn aan de melder, dus kun je simpelweg niet meer mensen bijstaan. Maar hebben omstanders en beklaagde dan geen recht op opvang en ondersteuning – allemaal met hun eigen ervaringen, belangen en frustraties. Er ontstaat al snel een vergaarbak van emoties die elkaar versterken. Is het opvangen van beklaagde en omstanders ook je taak? Misschien ligt de oplossing in een scherpere focus. Begrijp wat omstanders nodig hebben – erkenning, een luisterend oor en help hen met een doorverwijzing – maar laat het groepsdynamische gevecht over aan bijv. een mediator. De vertrouwenspersoon kan niet alles. En dat hoeft ook niet. Misschien is het tijd om ons te bezinnen op wie er door de vertrouwenspersoon kan worden opgevangen en de taak bij te stellen. Want degene die het meest last ervaart van het ongewenste gedrag, is soms een ander dan verwacht. 'Er ontstaat al snel een vergaarbak van emoties die elkaar versterken' Cokkie Verschuren, geboren in Breda in 1953 en woonachtig in Haarlem. Cokkie promoveert in 2026 op het onderwerp Ongewenst gedrag en heeft hierover internationale publicaties geschreven. Die zijn te vinden op: bit.ly/3G2tfA4 bit.ly/4csjNSv Daarnaast werkt Cokkie aan het project Veilig in je werkteam, in samenwerking met de NVP, Qultyify, Therapieland, Team4Teams en Kyden. 27
28 Online Touch Home