Interview Kim Jansen anders opgevoed. Er kwam meer aandacht voor hun behoeften, voor trouw blijven aan zichzelf en voor het stellen van grenzen. Die generatie betreedt nu de werkvloer met een andere waardenset. Wanneer er een homograp wordt gemaakt, vrouwen op een bepaalde manier worden benaderd of er sprake is van een autoritaire hiërarchie, komen zij in opstand. Ze accepteren het niet meer. Toch is er ook een positieve kant: de maatschappij maakt stappen naar andere omgangsvormen en -normen. “Jongeren belichamen die verandering. Ze spreken zich uit, ze komen op voor wie ze willen zijn. Ze zijn een vernieuwingsinjectie voor organisaties. Zij schetsen de contouren van de toekomst, en het is aan ons om hen die ruimte te geven.” Een sector waar de generatieverschillen sterk spelen, is de zorg. Het ziekenhuis is een van oudsher hiërarchische omgeving. “Oudere specialisten kunnen behoorlijke haantjes zijn die op een autoritaire manier leidinggeven”, zegt Jansen. “Zeker in een veld waar we veranderingen moeten doorvoeren en elkaar aanspreken zo belangrijk is, kan dat gevaarlijk en onprettig zijn. De nieuwe generatie accepteert dat niet zomaar meer. Ze eisen gelijkwaardigheid en een veilige werkomgeving. En het tekort aan personeel werkt in hun voordeel, er moet dus wel een kentering komen.” Wat grensoverschrijdend is, verschilt ook per generatie. “Kijk naar iets simpels als de manier waarop mensen een vergadering ingaan,” zegt Jansen. “Wie neemt als eerste het woord? Gebruik je dwingende taal zoals ‘moeten’, of stel je vragen zoals ‘zou je willen’? Voor de één is dat een kleinigheid, voor de ander voelt het als een gebrek aan respect.” Het zijn juist dit soort subtiele verschillen die generaties van elkaar vervreemden. Rol van de vertrouwenspersoon Een kentering heeft tijd nodig. Jansen benadrukt dat vertrouwenspersonen een belangrijke rol kunnen spelen in dit proces. “Juist door inzicht te krijgen in diversiteit op alle vlakken, ook op generatieniveau, kunnen ze begrip en mildheid opbrengen. Vertrouwenspersonen kunnen mensen helpen zich te uiten. Uiteindelijk moeten we het gesprek aangaan. Openheid is de eerste stap.” Vaak wordt de focus gelegd op excessen, zoals seksuele intimidatie of ernstige pesterijen. Maar volgens Jansen begint cultuurverandering bij de kleine dingen. “Het gaat niet alleen om de grote incidenten, maar ook om de dagelijkse omgang. De manier waarop je iemand begroet, hoe je iemand aanraakt, de woorden die je kiest – dat zijn de dingen die de bedrijfscultuur bepalen.” Jongere generaties vinden het vaak lastig om face-toface een gesprek aan te gaan over grensoverschrijdend gedrag. Jansen ziet kansen in digitale tools. “Jongeren zijn gewend om digitaal te communiceren. We kunnen niet van ze verwachten dat ze plotseling alles mondeling oplossen. Ze zijn mondig en direct, maar een confronterend gesprek voeren met iemand met wie ze een conflict hebben, vinden ze moeilijk. Een meldingstool zou de drempel kunnen verlagen, waarna het echte gesprek alsnog kan plaatsvinden.” Foto Eran Oppenheimer 30 Verandering aan de top Toch ligt de bal niet alleen bij de jongere generaties. Jansen is stellig: “De verantwoordelijkheid ligt bij het management. CEO’s, leidinggevenden – zij moeten het goede voorbeeld geven. Zij zijn de cultuurdragers
31 Online Touch Home