Van de hoofdredacteur Kent u het begrip coöperatie nog? Dat was een rechtsvorm uit de tijd waarin eigendomsrechten nog werden verdeeld in publiek, collectief en privé eigendom. Bij publiek eigendom was de staat eigenaar van een zaak (stuk grond, gebouw, voorwerp, enz.) Bij privé eigendom was u dat zelf en bij collectief eigendom was een groep mensen eigenaar. Dorpsbrinken waren een voorbeeld van collectief eigendom, waar alle inwoners van het dorp hun vee konden laten grazen. Voor het beheer van collectieve zaken werden vaak coöperaties opgericht. De laatste decennia, waarin schaalvergroting centraal stond, is het collectief bezit en de coöperatie op de achtergrond geraakt. Maar ze werkt aan haar comeback. Er komen steeds meer kleinschalige initiatieven, waarin mensen weer gaan samenwerken in coöperaties. Een sector waarin deze ontwikkeling duidelijk zichtbaar is, is de elektriciteitsmarkt. Voorheen waren we via gemeenten en later provincies collectief eigenaar van elektriciteitsbedrijven. In de jaren negentig roken de gemeenten en provincies geld en verkochten onze elektriciteitsbedrijven aan de hoogste particuliere bieder. Maar er ontstaan weer allerhande initiatieven waarin schone elektriciteit kleinschalig wordt opgewekt. U kunt, naast zonnepanelen op uw eigen dak, via de Windcentrale deelnemen in coöperaties waarin u mede-eigenaar wordt van een windmolen en zo goedkoper uw eigen elektriciteit kunt op te wekken. De drie noordelijke provincies werken samen in Noordelijk Lokaal Duurzaam, waarbij u zich via plaatselijke inkoopcoöperaties kunt aansluiten. Ook zijn er mogelijkheden om in kleine coöperaties gezamenlijk zelf elektriciteit op wekken, ook als u zelf geen zonnepanelen op uw dak kunt of wilt hebben. Op initiatief van Siebren van der Heide (Mandeguod, november 2016) is in Mantgum de werkgroep ‘Duorsum Mantgum’ gestart met het inventariseren van wat deze ontwikkelingen voor ons dorp kunnen betekenen zoals ‘kunnen we Mantgum ooit energie neutraal maken’? Ondertussen zijn vijf studenten van de Hogeschool Van Hall Larenstein uit Leeuwarden begonnen de mogelijkheden voor ons in kaart te brengen. Ze presenteren zich elders in deze Mandegoud. Eind deze maand zetten de studenten een enquête uit in Mantgum. Ik doe een beroep op u allen deze enquête in te vullen. U helpt daarmee niet alleen de studenten bij hun afstudeeropdracht, maar ook de werkgroep, waarvan ik deel uitmaak, om inzicht te krijgen in waar we met Mantgum naartoe kunnen werken wat betreft duurzame energie. Bram Brouwer Mandeguod 3
6 Online Touch Home