als mogelijk zelfvoorzienend en had één koe of twee schapen, en een stukje tuin voor groenten en kruiden. Betekende wel dat je die ene koe met de hand moest melken en zelf kaas moest maken. Ook bouwvakkers deden alles op kleinschalige wijze: werd er gebouwd en moesten er stenen naar de vierde verdieping? Dan gooide je de stenen per etage met de hand omhoog. Arbo-regels waren daar nog niet van toepassing… De eerste jaren ging Wanja hier ook naar school om de taal te leren, evenals de kinderen. Esmer koos ervoor om thuis de taal te leren, van Wanja en van de kinderen. Ook het fietsen leerde ze hier van Wanja en haar dochter Lilit, de jongste van de vier. Dat Wanja al prima kon fietsen bleek wel uit zijn verhaal dat hij van Harlingen naar Leeuwarden fietste. Hij fietste mooi op die strook aan de rechterkant, lekker rustig vond hij. Heel veel auto’s toeterden naar hem, dat wel. “Aardige mensen, hier”, dacht Wanja en hij wuifde vriendelijk terug. Totdat de zwaailichten en de loeiende sirenes van de politie bij hem stopten: hij fietste op de vluchtstrook van de snelweg, en dat is hier nou weer niet de gewoonte! Een boete van 120 gulden! Hoe Wanja ook protesteerde, hij moest bij de rechter op het matje komen. Toen heeft Wanja uitgelegd dat in zijn thuisland iedereen dezelfde weg gebruikt: auto’s, fietsers, voetgangers, schapen en kippen, dus… De rechter streek de hand over zijn hart, en gaf Wanja een boete van nul gulden… Op de scholen werd er wel op gehamerd dat je alle vakken heel goed deed. Hoofdrekenen was daar ook heel belangrijk. Toen Wanja in Gorredijk bij een boer eens 20 liter melk ophaalde, begon de boer op zijn rekenmachientje uit te rekenen hoeveel dat wel niet moest kosten. Zijn prijs was 50 cent per liter… Wanja had het al lang uitgerekend! Zowel Esmer als Wanja spreken dus genoeg talen: Armeens, Russisch, Koerdisch en natuurlijk Nederlands. Nog geen Fries – daarom stap ik voor dit verhaal dan ook even van mijn principe af om mijn stukjes voor Mandeguod altijd in het Fries te schrijven! De kinderen (drie zoons en een dochter) leerden het Nederlands heel vlot – zo gaat dat nu eenmaal. Woensdags haalt Wanja de twee kinderen van de oudste zoon ‘s middags altijd uit school in Leeuwarden en de woensdagmiddag is dus voor de kleinkinderen. Esmer geniet er van om voor hen te zorgen en voor hen te koken. Esmer en Wanja spreMandeguod 11
14 Online Touch Home