Zerken In het koor lagen naast elkaar vier zerken die een prachtig overzicht geven van de ontwikkeling van grafbeeldhouwkunst. Drie zijn renaissance zerken waarop afbeeldingen van acanthusranken, guirlandes, putti (kinderfiguren) en pilasters op smakvolle wijze zijn gerangschikt rond één of meer aan een helm opgehangen wapenschilden. Grafschriften in het latijn herinneren aan de vergankelijkheid van het leven. Vita hominis umbra est, qui ad exiguum tempus apparet & deinde evanescit: Het leven van de mens is als een schim, die voor korte tijd verschijnt en vervolgens verdwijnt; Hodie mihi, cras tibi: Heden ik, morgen gij; Evanuimus ut umbri: Wij zijn als schimmen vervaagd. De oudste zerk, gemerkt met „1534‟ werd gemaakt voor Aesge Hoxwier (†1507), Kapitein van Westergo en Vick Dekama (†1533), dochter van de in 1493 tot Potestaat van Friesland gekozen Juw Dekama. De tweede geeft de portretten weer van de uit Koudum afkomstige Gala van Galama (†1559) en Foeck Hoxwier (†1554), dochter van Aesge Hoxwier. De derde, gemaakt voor Seerp van Galama (†1581) en His van Botnia (†1593) is voorzien van een levensgrote afbeelding van Seerp van Galama, zoon van Gala van Galama. Deze steen is gemerkt met ‟15-D-84‟ en werd in 1922 „gerestaureerd‟ en verplaatst naar het portaal. De in de Franse tijd in het kader van de „gelijkheid‟ verwijderde wapens zijn toen opnieuw aangebracht. Om de zerk te kunnen verplaatsen is er in die voor Gala Galama op schandelijke wijze een gat gehakt. Seerp van Galama was in de eerste plaats een staatsman: hij onderhandelde als gecommitteerde van de Staten van Friesland met de Stadhouder en de Gouvernante, was één van de ondertekenaren van het Smeekschrift der Edelen en tenslotte Grietman, d.w.z. burgemeester en rechter, van Baarderadeel. Daarnaast was hij hoofdman van een legervendel. De vierde steen betreft drie kinderen (†1672, 1684) van Suffridius van Boelens en Jel van Beyma. Naast deze grote stennen is er een bijzonder kinderzerkje voor een dochter (†1536) van Hector Hoxwier en Iedwer Herema. Hector Hoxwier, broer van Foeck Hoxwier, was raadsheer van het Hof van Friesland, later president van het Hof van Utrecht en vermoedelijk ridder in de Orde van het Gulden Vlies. In het Schip bevinden zich op de zerken de namen van één pastoor en zes predikanten. Van de 20 predikanten die hier sinds de reformatie hebben gestaan, zijn er 14 te Mantgum overleden of met emeritaat gegaan. Geen wonder dat men onder predikanten wel sprak over de „gouden doodkist‟. Bankwerk Vóórdat het huidige bankwerk werd aangebracht, was er alleen in het schip van de kerk een bankwerk. Tegenover de preekstoel stond het gestoelte van Hoxwier. In de jaren 1779, 1780 en 1781 werd er een nieuw bankwerk gemaakt met lambrizering, puiwand onder het orgel, preekstoel en een doophek in de stijl Louis XVI. Het is compleet en in zijn originele opstelling bewaard gebleven. Het werk werd aangenomen door de Leeuwarder timmerman Teeke Sentjes. Het beeldhouwwerk is van de Leeuwarder antieksnijder Hermannus Berkebijl, overgrootvader van Mata Hari. Een deel van het snijwerk werd vervaardigd door Jacob Swalie. Aan de zuidkant bevinden zich de vrouwenbanken, die geen ruggeschot hebben, opdat de mooi gestreken rokken niet zouden kreuken. Aan de noordkant de mannenbanken. De oostzijde wordt afgesloten door de kerkvoogdenbank. Of de bank tegenover de preekstoel, geplaatst op het fundament van het gestoelte van Hoxwier, een huif heeft gehad, is niet zeker. De banken en de lambrisering zijn versierd met snijwerk in de vorm van guirlandes, linten en kransen, waarin verschillende bloemen en loof van hulst, eik en acanthus zijn te herkennen. De puiwand onder het orgel is versierd met muziekinstrumenten: fluiten, trompetten, een harp, triangel, luit en een hoorn. De ronde kansel is uniek in Friesland. De trapleuning, bestaande uit één eikenhouten wagenschot, is versierd met guirlandes en acanthusloof. Uit het ruggeschot steekt een hand, waaraan de predikant zijn baret kan hangen. Het klankbord is versierd met bloemen. De vijf panelen van de preekstoel beelden elk een ontmoeting met Christus uit. De tussenpanelen munten uit door een groot aantal symbolische voorwerpen.
7 Online Touch Home