8 De controletechniek is er dankzij blockchain en voegt dus iets toe aan de huidige controlepraktijk. Daarmee is echter de vraag nog niet beantwoord of het dermate waardevol is dat de betrouwbaarheid van de boekhouding zozeer stijgt, dat het een probleem oplost, benadrukt Van Loosbroek. “Bij de gemiddelde mkb-onderneming is het frauderen met de boekhouding helemaal geen issue. Er ligt al heel veel druk om het goed te doen, waardoor je je moet afvragen of de kosten voor het invoeren van dit soort technologie, al dan niet opgelegd door wetgeving, opwegen tegen de voordelen. Dan is het antwoord ‘misschien’,” stelt hij. “Het hangt van twee dingen af. Hoe goedkoop kan het? En de vraag waar je begint. Met name als je praat over internationale dienstverlening en offshoreconstructies is controle actueel.” Een ander voorbeeld is de BTW-carrouselfraude, waarbij sprake is van miljardenschade. Van Loosbroek verwacht dat name voor risicovolle transacties de eerste blockchainoplossingen zullen worden bedacht. Als voorbeeld noemt hij het verleggen van de BTW-plicht bij buitenlandse afnemers. “De vraag is of dat niet slimmer kan? Je kunt voor bedrijven met brievenbusfirma’s in belastingparadijzen een framework neerleggen waarbij dat soort bedrijven digitale bevestigingen moeten verkrijgen van de tegenpartij om de betrouwbaarheid van de boekhouding op te krikken. Daarmee neem je een aantal prikkels weg.” Van Loosbroek mist hierin een stukje leiderschap, met name van de ‘big four’-accountants, om proactief dat soort dossiers aan te pakken, in plaats van de 1%-steekproef en het vervolgens allemaal okay te vinden. “Ik vind dat ze het zouden moeten, maar ze doen het niet. Partners die zich hebben ingekocht, hebben een ander belang.” ‘Organisaties weten nog niet wat ze van de technologie mogen verwachten’ Voor het administratiekantoor is blockchain vooral relevant bij hoog-risicotransacties. “Dan gaat het om een transactie waarvan later twijfel kan zijn of deze wel heeft plaatsgevonden. Met blockchain kun je die transactie versleuteld toevoegen aan de boekhouding. Dat gaat bijvoorbeeld om een transactie waarvoor je normaal gesproken naar een notaris of advocaat zou gaan. Denk aan een renteconstructie of lening.” De mogelijkNOAB heid is er, stelt hij vast. “In de business-to-businesswereld zijn wij contractueel vrij.” Snel en goedkoop “Organisaties proberen blockchain vaak als nieuwe technologie toe te passen op een bestaand probleem dat ze al eerder hebben opgelost,” constateert Van Loosbroek. Als voorbeeld noemt hij het vastleggen van contracten door middel van blockchain. “Pas achteraf stellen ze de vraag ‘wat levert het ons op? Is het een probleem dat we hadden?’. Je kunt beter nadenken over een nieuw soort overeenkomst, waarmee je sneller en goedkoper dingen met elkaar kunt overeenkomen en vastleggen.” Een contract is bedacht in de tijd van papier, legt Van Loosbroek de denkfout bloot. “Dat is de kern van het proces. Dat levert frictie op. Van papier scan je een pdf etc., maar in de kern is het nog steeds een stuk papier. Het proces is gelijk gebleven. Je hebt alleen het medium gedigitaliseerd.” Hij vervolgt: “Je moet terug naar de vraag: ‘wat is de maatschappelijke waarde van deze handeling en wat is dan de meest effectieve manier om dit vast te leggen? De meeste organisaties zijn niet goed in staat om die vraag te kunnen stellen. Die blijven hangen in het idee dat blockchain een databasesysteem is dat contracten beheert.” Hij geeft een tweede voorbeeld. “Waarom werken we met een losse betalingsmachtiging op papier? Als je dat vandaag de dag opnieuw zou ontwerpen met technieken als blockchain in je achterhoofd… Met blockchaintechnologie hebben we elektronische cash gemaakt. Voor sommige banktransacties biedt het enorme voordelen.” Waardeoverdracht Als voorbeeld van een proces waarbij blockchain een uitkomst kan bieden, noemt Van Loosbroek de waardeoverdracht bij pensioenverzekeraars. “We hebben voor twee grote verzekeraars als pilot een blockchainsysteem gebouwd. Het probleem was dat op hetzelfde moment vanuit de pensioenkoepel aan een systeem gebaseerd op klassieke technologie werd gebouwd. Dan zie je dat het aankomt op ondernemen, leiderschap en strategisch denken en stopt het, ook al heb je een werkend, waterdicht systeem. Alle vragen konden met een v-tje worden afgevinkt, maar uiteindelijk durfden ze de sprong niet te wagen.” Het is een mechanisme waar hij vaker mee wordt geconfronteerd. “Organisaties weten nog niet wat ze van de technologie mogen verwachten. Ze zijn nieuwsgierig, maar er zit iets in de organisatie waardoor het toch stilvalt. Dat is lastig voor ons.” Een van de eerste blockchainprojecten van Cegeka was het digitaliseren van de internationale letter of credit (L/C), blikt Van Loosbroek terug. Het vormt een mooi praktijkvoorbeeld Activa | Nummer 2 - 2019
9 Online Touch Home