“DE LOKALE ECONOMIE WORDT SNELLER GESTIMULEERD ALS DE OMVANG VAN DE BANKEN KLEINER IS EN JE LOKALE BANKFILIALEN HEBT” CREËREN VAN NIEUW GELD “Banken maken nieuw geld. Commerciële banken zijn verantwoordelijk voor ruim negentig procent van de geldcreatie. “Daarmee hebben banken een belangrijke rol, ze zijn de eersten die bepalen waar dat geld naar toestroomt. Die beslissingen zijn gebaseerd op financiële verwachtingen en te weinig op maatschappelijk rendement,” vertelt Thomas Bollen. Eén van de voorbeelden die in de videoanimatie is uitgewerkt is de yacht backed loan. “Daarmee stop je nieuw geld in de bouw van een superjacht. Dat is een suboptimale bestemming, als je ook maatschappelijke doelen meeweegt. Wanneer een miljardair met z’n eigen geld een jacht laat bouwen kun je stellen dat het zijn eigen keuze is, maar wanneer een bank daarvoor een lening verstrekt vergelijkbaar met een hypotheek, kun je daar wel vraagtekens bij plaatsen.” Daarmee ontstaat een dubbel nadeel, legt hij uit. “Omdat hij het jacht met geleend geld afrekent, hoeft die miljardair geen belasting te betalen over de verkoop van zijn aandelenportefeuille. De bank faciliteert zo belastingontwijking.” Bollen meent dat je de bank de keuze niet kwalijk kunt nemen. “Een bank heeft het aandeelhoudersbelang bovenaan. Maar wat we wel ter discussie stellen is dat de rol om nieuw geld te creëren bij de banken is neergelegd. Je kunt je afvragen of daar geen betere ontwerpen voor zijn te verzinnen.” RELATIONSHIP BANKING Bollen is ook kritisch op het systeem dat door toezichthouders is opgetuigd, wat mkb-ondernemingen sterk benadeelt en economische groei en transities tegenhoudt. “De ECB heeft bepaald dat hypotheken met een bestaande woning als onderpand laag risico is. Daar hoeven banken geen extra kapitaal voor aan te trekken.” Bedrijfsleningen worden wel als risicovol aangemerkt, waardoor extra kapitaaleisen voor mkb-leningen gelden. “Dat maakt het verstrekken van een lening aan een mkb-onderneming minder aantrekkelijk ten opzichte van een hypotheeklening, wat niet strookt met het maatschappelijk doel dat het krediet terechtkomt in de productieve economie, wat economische groei oplevert.” Bovendien leidt het beleid tot vastgoedbubbels. “Toezichthouders zien dat ook in, alleen zien ze daarin hun eigen, sturende rol nog onvoldoende.” Er zijn wel oplossingen te bedenken, meent Bollen. “De regels veranderen zou er al een zijn. Het ouderwetse relationship banking is niet meer in beeld en dat is juist voor het mkb van belang. Een multinationale bank die de lokale markt helemaal niet kent, baseert de beslissing op algoritmen die alleen naar de algemene parameters kijkt, waardoor je het maatwerk verliest. De lokale economie wordt sneller gestimuleerd als de omvang van de banken kleiner is en je lokale bankfilialen hebt. Daar kan het inschatten van de kredietrisico’s van een mkb’er makkelijker worden gemaakt. Een bankier die in de omgeving woont, kan een goede inschatting maken of het idee voor het openen van een koffiezaak levensvatbaar is.” DUBBELZIJDIGE BOEKHOUDING “Bankieren bestaat bij de gratie van de boekhouder. De bank is ontstaan vanuit de dubbelzijdige boekhouding, met aan de ene kant de schuld en aan de andere kant het tegoed. Daarmee is de geldcreatie een feit,” stelt Bollen. De sector heeft een belangrijke NOAB.NL 7 COVERARTIKEL
8 Online Touch Home