Je hebt onlangs een VEC-masterclass gegeven met het thema: ‘Ethiek in de boardroom’. Welke ethische vragen stellen leidinggevenden en bestuurders aan hun coach? “Ik maak onderscheid tussen de dilemma’s die bestuurders op persoonlijk vlak tegenkomen en vragen als: hoe manage ik ethiek? Een persoonlijke vraag kan zijn: een van mijn directeuren functioneert niet goed en past niet in het team, maar heeft een moeilijke thuissituatie. Hoe ga ik daarmee om?” ‘Wijsheid gaat om rechtvaardigheid, liefde, vanuit intrinsieke “In kwesties over hoe je ethiek managet, kom ik de laatste jaren regelmatig de vraag tegen: hoe voorkom ik dat bij het kleinste incident dat zich voordoet weer een nieuwe regel ontstaat? Hoe maak ik mijn organisatie regelarmer? Dat zie je vooral in de zorg en in de finance. Uit onderzoek blijkt een omgekeerd evenredig verband tussen het aantal regels en het gedrag je graag wilt zien. Mensen denken niet meer zelf na: het stond niet in de regels dat het niet mocht, dus ik deed het maar.” “En iets wat mij hoopvol stemt: ik zie de laatste tijd vaker, dat jonge bestuurders, dertigers of veertigers, hun Raad van Commissarissen willen overtuigen van de ecologische en sociale effecten van wat hun bedrijven doen.” Ethiek staat al jaren hoog op de agenda’s. Desondanks zijn er talloze voorbeelden van bedrijven en instanties waar het misgaat met integriteit. Hoe kan het dat organisaties zéggen dat ze integer, duurzaam, respectvol zijn, maar dat het toch zo vaak misgaat? “Óf het morele kompas van de executive is niet op orde óf er wordt niet gestuurd op ethiek en moraliteit. Beide moeten op een voldoende niveau zijn. Wanneer ontspoort een organisatie? Als waarden en normen onduidelijk zijn, er te veel regels en protocollen zijn, er geen voorbeeldgedrag wordt vertoond, wanneer regels of taken onuitvoerbaar zijn of wanneer er onrealistische targets zijn gesteld. Dan klopt de kwaliteit van wat je oplevert niet of komt de veiligheid in het geding.” motivatie het goede doen, de juiste weg bewandelen’ 15 “Je kunt hier wel onderscheid maken in immoreel gedrag, zoals bewust frauderen, omkopen of vernederen en amoreel gedrag, wat neerkomt op: tussen 9 en 5 ben ik bankier en doen waarden er niet toe, maar als ik thuis ben, ben ik aan te spreken op betrouwbaarheid en liefde.” “Een ander aspect is transparantie: als je niet weet wat er elders in de keten van je bedrijf gebeurt, kan het zomaar zijn dat je bijdraagt aan het in stand houden van bijvoorbeeld kinderarbeid. Of als gedrag niet bespreekbaar is of als er niet wordt gehandhaafd.” Hoe kan een coach een directeur ondersteunen in het vertalen van ethiek naar de praktijk? “Ik denk dat het heel belangrijk is om vooral de Raden van Toezicht en Commissarissen en het hogere management de relevantie te laten inzien van de risico’s die ze lopen als ze zich niet bezighouden met ethiek. In eerste instantie kan dat hun reputatie schaden, maar het kan ook hun bestaansrecht aantasten. Denk aan wetenschapsfraude. Als je data verzint of plagieert, tast je de objectieve waarheidsvinding aan.”
16 Online Touch Home