‘Voor de executive bestaat zichzelf en zijn/haar normatieve kader’ professionalisering vooral uit het ontwikkelen van een reflectie op professionaliteit in de breedste zin van het woord te vergroten. Om de onzekerheid en het experimenteren aan te kunnen gaan is een continu proces van reflectie nodig. Dewey (1859-1952) beschreef reflectiviteit als het vermogen om kennis en ervaring met elkaar te verbinden, van betekenis te voorzien en in te zetten voor de beste en meest effectieve aanpak (Dewey in Ewijk & Kunneman, 2013, p 30). Vermaak (2009) beschrijft dat de combinatie van leren en experimenteren een basis is om in en van (complexe) verandering te leren, dat een effectief vernieuwingsproces uit vallen en opstaan bestaat. Professionalisering van de executives kan plaatsvinden op diverse vlakken van het ‘mens zijn’. Ewijk & Kunneman (2013, p 9) benoemen enkele kenmerken die te maken hebben met de hiervoor genoemde normatieve professionalisering: • Persoonlijk: wie ben ik en hoe geef ik leiding? Waarom doe ik wat ik doe? • Relationeel: welke kwaliteit heeft de relatie die ik met anderen aanga? • Kennis: vanuit welke kennisbasis functioneer en acteer ik? • Machtsverhoudingen: Hoe ga ik om met mijn eigen macht en de machtsverhoudingen binnen en buiten de organisatie? • Moraliteit: welke vragen spelen er op gebied van moreel, politiek en ethiek? Voor de executive bestaat professionalisering daarmee niet alleen uit het opdoen van meer inhoudelijke kennis, maar vooral uit het ontwikkelen van een reflectie op zichzelf en zijn/ haar normatieve kader. Dat brengt een breder (normatief) perspectief, en leert de executive om te gaan met complexiteit en het leren omgaan met ‘trage vragen’ (Kunneman 2005). Trage vragen zijn vragen waar niet direct een antwoord op is, waar niet direct actie op gezet kan worden of een klap op gegeven kan worden. Het zijn vragen die door voortdurende reflectie langzaam tot ontwikkeling komen en inzicht geven. Door reflectie kan de executive deze nieuwe vragen en eisen, die ontstaan vanuit een steeds complexer wordende samenleving, een plek geven in zichzelf als mens, om van daaruit beter zijn rol als leider te positioneren, concreter te kunnen handelen en toekomstbestendiger beleid te ontwikkelen. Naast het tot zich nemen van kennis (lezen, studie), door het gesprek aan te gaan met collega’s (intervisie) kan een executive coach een rol spelen, als professional die de executive kan helpen in het verder ontwikkelen en verdiepen van reflectie, het verder ontwikkelen van een passend normatief kompas en het versterken van de morele horizon (Taylor, 2011). Dat executive coaching een positief effect heeft is inmiddels wetenschappelijk onderzocht en bewezen (Haan, 2021). De VEC en de executive coach De executive coach zet zichzelf in als instrument in de context van de executive. Welke eisen worden er dan gesteld aan deze professionals? Hoe blijven zij ‘bij’? Hoe ontwikkelen zij zich? Een reguliere coach zoeken kan al lastig zijn, wie past het beste? Voor de executive is deze keuze nog wat lastiger. Die zoekt iemand met kennis op micro-, meso- en macroniveau van de organisatiecontext waarin de executive zich beweegt. Een coach die bekend is met de krachtenvelden, het politieke spel aan de top, de stakeholders, de gelaagdheid in een organisatie, groeps- en systeemdynamieken, ethiek en normatief handelen. 7
8 Online Touch Home