Er zijn aanwijzingen dat gevoelens van hoop gunstig kunnen zijn voor ons welzijn Bij hoop denken we al snel aan tijden van crisis, een ramp, of een benarde situatie. De hoop dat de oorlog in Oekraïne snel tot een einde komt, de hoop dat een vermist persoon in goede gezondheid wordt terug gevonden of de hoop dat men bij een reorganisatie niet ontslagen wordt. Maar hoop kan ook alledaags zijn. Iemand kan bijvoorbeeld hopen dat de trein de volgende werkdag weer volgens schema rijdt. Hoop lijkt op het eerste gezicht een wat abstract begrip. Toch werd alweer dertig jaar geleden in de psychologie een definitie van hoop geformuleerd. De grondlegger van de ‘hooptheorie’, Rick Snyder, omschreef hoop als een ‘positieve motivationele staat’. Volgens Snyder had hoop alles te maken met de motivatie om actie te ondernemen en doelen te bereiken. Hoop bestaat volgens Snyder uit drie aspecten: de gedachten die iemand kan hebben over doelen, de energie die iemand heeft om die doelen na te streven, en het maken van plannen om doelen te bereiken. Kort gezegd gaat hooptheorie dus over: welke doelen wil ik bereiken, welke manieren zijn er om het doel te bereiken en gaat het me ook echt lukken? Hoop is geen optimisme Vaak worden hoop en optimisme met elkaar verward. Toch is er een wezenlijk verschil tussen hoop en optimisme. Een optimist heeft positieve verwachtingen over de toekomst, of dat nu komt door geluk, acties van anderen of eigen acties. Iemand die hoopvol is baseert die positieve verwachtingen over de toekomst echter alleen op eigen capaciteiten. Er wordt om die reden ook wel gezegd dat optimisme meer passief is en hoop actief. Toch wordt het begrip hoop in de volksmond ook wel gebruikt om passief wensen uit te drukken: ‘Ik hoop dat het morgen niet regent’. Daar komt echter niet veel actie van de persoon zelf aan te pas. Psychologisch welzijn na rampspoed Een overzichtsstudie uit 2013 van verschillende onderzoeken laat zien dat hoop is gerelateerd aan meer geluk, minder depressie en minder stress. Ook in de context van een daadwerkelijke ramp lijkt hoop samen te hangen met een beter psychologisch welzijn. Cherry en collega’s onderzochten de rol van hoop bij de mentale gezondheid van overlevenden van een grote ramp in de Verenigde Staten, namelijk de orkanen Katrina en Rita en de olieramp van BP deepwater horizon. Deelnemers vulden een aantal vragenlijsten in waarin zij aangaven in welke mate zij hoop ervaarden, en die hun mentale en fysieke gezondheid in kaart bracht. De resultaten laten zien dat naarmate deelnemers hoger scoorden op hoop, zij ook een hogere mentale gezondheid ervaarden. Er bleek geen relatie te zijn tussen hoop en fysieke gezondheid. Overigens was ook optimisme bij de overlevenden gerelateerd aan een hogere mentale gezondheid. Dat hoop in het hier beschreven onderzoek gerelateerd was aan mentale gezondheid, wil echter nog niet zeggen dat hoop ook de daadwerkelijke oorzaak was van die betere mentale gezondheid. Om die conclusie te kunnen trekken is een ander soort onderzoek nodig. Denk aan een experiment waarbij hoop wordt gestimuleerd bij een willekeurige groep mensen, maar niet bij een andere groep. Wanneer de groep waarbij hoop wordt gestimuleerd een betere mentale gezondheid laat zien dan de groep waarbij dit niet gebeurt, kunnen we hardere uitspraken doen over hoop als veroorzaker van een betere mentale gezondheid. Dat soort onderzoeken zijn vooralsnog echter niet voorhanden. Meer hoop door coaching Er zijn dus aanwijzingen dat gevoelens van hoop gunstig kunnen zijn voor ons welzijn. Dat zou 5
6 Online Touch Home