17

Als antibiotica niet meer werken Zonder antibiotica zijn heel wat ziektes niet goed te behandelen. Een ontstoken wond kan dan bijvoorbeeld al dodelijk zijn. Belangrijk dus dat antibiotica goed blijven werken. Maar hoe meer iemand antibiotica gebruikt, hoe meer bacteriën er ongevoelig voor worden: zij kunnen namelijk wennen aan antibiotica. Wereldwijd is het gebruik toegenomen en daarmee groeit het aantal resistente bacteriën. Deskundigen vrezen dan ook dat bacteriële infecties in de toekomst niet meer te behandelen zijn. Alternatieven voor antibiotica zijn er nog nauwelijks. Jan Lauwerijssen boosdoener is, zodat artsen er het juiste virus bij kunnen zoeken om de juiste faagmedicatie te kunnen maken. Jan ontvangt 100 ampullen met 10 ml vloeistof: deze moet hij zowel drinken als met een katheter in de blaas inbrengen. Een intensieve behandeling van 3 maanden, waarbij de hele kuur afgemaakt dient te worden. In week 2 merkt hij al verbetering. Daarna blijkt zijn urine bij elke controle schoon ofwel bacterievrij. Wetenschappelijk bewezen? ‘Het academisch ziekenhuis waar ik onder behandeling ben, vroeg herhaaldelijk of ik hen wat van mijn faagmedicatie wilde geven voor onderzoek’, gaat Jan verder. ‘Omdat de behandeling mij bijna 4.000 euro kost en niet wordt vergoed, wilde ik eerst eigenlijk niets van mijn medicatie missen. Toch stond ik wat vloeistof af vanuit de gedachte dat onderzoek anderen zou kunnen helpen. In het laboratorium van het ziekenhuis wezen proeven uit dat de bacterio fagen in mijn medicatie daadwerkelijk de Klebsiella-bacterie bestrijden. Dit is officieel op papier gezet. Naar aanleiding hiervan kwamen televisiemakers mij op het spoor en werd ik gevraagd mee te werken aan een nieuwe uitzending van Dokters van Morgen over bacteriofagen.’ Deze werd op 25 mei 2020 uitgezonden. Hobbels ‘De uitzending is vooral erg belangrijk, omdat meer mensen gebruik moeten kunnen maken van de positieve werking van bacteriofagen’, vindt Jan. ‘In ons land blijven bacteriofagen onaangeroerd op de plank in het laboratorium van de Technische Universiteit in Delft liggen. Gebruik ervan wordt belemmerd door de regelgeving hier.’ De uitzending van Dokters van Morgen bevat meer interviews met mensen die van hun gezondheidsproblemen afkwamen, dankzij bacteriofagen. Tegelijk doen ook verhalen de ronde over fagen die averechts werken of totaal geen effect hebben. Dit onderstreept dat aanvullend onderzoek naar de juiste samenstelling, hoeveelheid en werking nodig is. Alleen is dat onderzoek (nog) verboden in Nederland. Dit heeft met Europese richtlijnen voor veiligheid bij onderzoeken met mensen te maken. Wetten en regels In diverse landen vindt behandeling met bacteriofagen al lange tijd plaats. In ons land is het geen geregistreerd geneesmiddel, dus mogen artsen het niet zonder meer toepassen. Wel is mogelijk via de zogeheten Compassionate Use-regeling, wanneer patiënten uitbehandeld zijn en reguliere behandelingen geen effect hebben, bacteriofagen voor te schrijven. Overweegt u een behandeling met bacteriofagen? Raadzaam is allereerst uw behandelend arts hierover te raadplegen. Meer weten? Op de site van de NVN kunt u een podcast over bacteriofagen beluisteren, met onder andere uitleg van een micro bioloog. Bekijk ook informatie van Radar: filmpje en uitleg. Bacteriedoders Bacteriofagen zijn virussen die bacteriën aanvallen. Je vindt ze waar bacteriën zijn: in het menselijk lichaam, het riool, het bos of de oceaan. Fagen en antibiotica werken verschillend. Een antibioticum werkt als een bommentapijt: alle bacteriën worden vernietigd, ook die waarvan mensen juist profijt hebben. Fagen werken als een precisiebombardement: ze doden alleen de ziekmakende bacterie. Een arts moet eerst uitzoeken welke bacterie klachten veroorzaakt, daarna moet er een specifieke faag bij worden gezocht. Dat is maatwerk. Bacteriofagen werden zo’n 100 jaar geleden ontdekt als geneesmiddel, ongeveer tegelijk met antibiotica. In de westerse wereld koos men toen voor antibiotica. In Oost­Europa, met name in Georgië, werd – bij gebrek aan antibiotica – vooral op bacteriofagen ingezet. Meer lezen? Op de site van de NVN vindt u een artikel over een ander alternatief voor antibiotica, D-Mannose Wisselwerking minispecial 17

18 Online Touch Home