project 9: De stille waterkracht Onderzoek naar mogelijkheden tot landschappelijke markering van de ‘KoudeOorloglinie’ (Rijn-IJssellinie, jaren ‘50) De kracht van inundatie Inundatie- of waterlinies waren letterlijk aaneengesloten reeksen van langwerpige gebieden die bij acute vijandelijke dreiging onder water gezet werden. Dat moest zeer nauwgezet gebeuren. Het waterpeil in de geïnundeerde gebieden moest ca. 40 centimeter bedragen, te diep voor de infanterie en te ondiep voor schepen. Bekend zijn vooral de Oude (16e en 17e eeuw) en de Nieuwe Hollandse Waterlinie (19e Een eerste IJssellinie, aangelegd in de 18e van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Grebbelinie. Help, daar komen de Russen! Veel minder bekend is de tweede Rijn-IJssellinie, gebouwd tussen 1951 en 1954, die bedoeld was om door inundatie van een deel van oostelijk Nederland het overige deel van Nederland te beschermen tegen een eventuele Russische (!) invasie. In dit project wordt onderzocht in hoeverre pregnante verdedigingspunten aan al die verschillende linies in het landschap gemarkeerd kunnen worden. In veel gemeenten zijn / worden deze relicten aangemerkt als gemeentelijk beschermd monument. Samenwerking en onderlinge afstemming tussen betrokken gemeenten en organisaties is daarbij onontbeerlijk. eeuw). eeuw, speelde een niet onbelangrijke rol in de ondersteuning Rond 1863 werd de dreiging van het Koninkrijk Pruisen voelbaar in Nederland. De angst ontstond voor een Pruisische inval waarbij de aanvaller het Pannerdensch Kanaal zouden afdammen om de watertoevoer naar de IJssellinie, de Grebbelinie en het hartje van de waterlinie af te sluiten. Om die reden was er ernstig behoefte aan een fort op de hoofddam bij Pannerden. Hieronder volgt de uitleg van de betekenis van een verdedigingswerk dat pas in 1869-’70 zou worden aangelegd.. “Men acht de voorgestelde bevestiging dringend noodzakelijk, omdat ze ingrijpt in het geheele verdedigingsstelsel, omdat ze ons meester doet blijven van de waterverdeeling en dus van het water om de Grebbe en Hollandsche waterliniën, onze laatste wijkplaats te inunderen, omdat ze het Pannerdensche Kanaal beheerscht, omdat ze ons meester doet blijven van den Boven-Rijn en den afvoer van belegeringsgeschut langs die rivier tegen de boven aangehaalde verdedigingsliniën moet beletten, omdat ze een wijkplaats oplevert voor de stoomschepen of kanonneerboten die daar op de rivier moeten gestationeerd worden. (…)” Uit: een brief van de “1e Inspectie der Fortifi catiën” te Nijmegen, d.d. 26-10-1863 (Gelders Archief in Arnhem) de IJssellinie in Meinerswijk, Arnhem Masterplan Dijk & Kolk 45
46 Online Touch Home