project 10: Middeleeuwse landweren Middeleeuwse grenslinies tussen hertogdommen Gelre en Kleve weer zichtbaar maken Landweren De gebiedsverdediging in de middeleeuwen bestond vooral uit kastelen en landweren. Landweren zijn linies die over het algemeen bestonden uit een aarden dijklichaam of wal, beplant met ondoordringbare (doorn)haag met aan weerszijden een greppel. Op verscheidene plekken waren bewaakte doorgangen die met bomen werden afgesloten. Doesburgseweg vinden we ook de naam Bijvanckbrug die verwijst naar een afsluitbare doorgang in de landweer. Opnieuw zichtbaar in het landschap Het begrip ‘landweer’ is betrekkelijk onbekend. Er is tot nog toe dan ook nog maar weinig gedaan aan ontsluiting van deze ooit belangrijke verdedigingsgordel. Het aaneengesloten stelsel in de Liemers is tientallen kilometers lang en vertelt het verhaal van de eeuwenlange strijd tussen de Hertogdommen Kleef en Gelre. Deze landweren verdienen het om meer bekendheid te krijgen en weer meer zichtbaar te worden. Dat is dus wat dit project behelst: onderzoeken in hoeverre deze bijzondere structuurdrager nog vindbaar is en hoe het landweerstelsel in de toekomst weer zichtbaar gemaakt kan worden in het landschap. De op de kaart aangegeven lijn is dan ook vooral indicatief. Er moet nog uitgebreid onderzoek worden gedaan naar de exacte ligging van de landweren. Als we kijken naar het gebied van de huidige stadsregio dan bestond er een aaneengesloten stelsel van landweren langs de grens van de Kleefse enclaves (de Liemers Didam, Zevenaar, Duiven, Westervoort) tot aan de overkant van de Neder-Rijn tussen Huissen en Malburgen. De landweren in Wehl en bij de Bijvank waren voorzien van ‘bergvreden’ (wachttorens) en afsluitbare doorgangen (vang); dit is mogelijk ook het geval geweest bij de overige tracés. Op de topografische kaart is iets ten westen van Huize Bijvank ook nog de naam ‘Landeweer’ te lezen. Op de kruising Didamse WeteringMasterplan Dijk & Kolk 49
50 Online Touch Home