project 19: Inspiratieboek Kijk-, blader- en leesboek dat helpt ideeën te genereren over de toekomstige omgang met het stadsregionale cultuurhistorische erfgoed Een beeld geven van het rijke erfgoed Overal in Nederland maar ook op andere plekken in de wereld zoekt men naar manieren om het cultureel erfgoed voor toekomstige generaties te behouden, te beschermen en te ontwikkelen. Dit inspiratieboek biedt een collage in beelden, teksten en verhalen van voorbeelden hoe men op andere plaatsen met dat erfgoed omgaat. Maar dat niet alleen, het geeft bovendien letterlijk een beeld van de enorme cultuurhistorische rijkdom van de Stadsregio Arnhem Nijmegen: schilderijen, prenten, kaarten, (historische) tekstfragmen ten, foto’s, anekdotes, gedichten, kronieken, verhalen enzovoort. Inspiratie-DVD Wellicht dat parallel aan het inspiratieboek een inspiratie-DVD ontwikkeld kan worden, waarop de verzameling kan worden uitgereid met oude filmfragmenten of interviews met mensen die – in een van de vele dialecten anekdotes en streekverhalen vertellen. Zowel in het boek als op de DVD zullen verbindende teksten vrijwel ontbreken. De bedoeling is immers de vrije associatie te stimuleren en zo ruimte vrij te maken voor nieuwe ideeën over de omgang met het stadsregionale cultuurhistorische erfgoed. De kapelberg in Bergharen, een bedevaartoord. Eeuwenlang stond hier een Mariakapel, die bezocht werd door de mensen in de wijde omtrek.. Begin 17e eeuw werd de openbare uitoefening van het katholieke geloof verboden. Toch bleven vele katholieken in het Land van Maas en Waal en zelfs in Brabant de Kapelberg bezoeken. Rond 1672 werd de kapel gesloopt. Op de plek ervan werd een boom geplant, die bekend zou worden als “De Heilige Linde”. Met de watersnood in 1926 schreef een pastoor het volgende: “Met molenzeilen was daags tevoren een tentje gemaakt tegen de molen Oostwaarts; een tafel met opgelegde altaarsteen diende tot altaar. Groot was de volkstoeloop – zij het dan per boot – eerbiedig verzameld onder ’t Heilig Boompke en in de holten van het bergterrein. Het weer was zacht als een lentedag en stil hoorde en zag men de eindeloze watervlakte, suizend en glinsterend. Na het Evangelie gaf een en ander aanleiding tot de mensen te spreken over de berg, anders verachte duinen, thans gezegend boven alle kleilanden in de verte. Want thans een toevluchtsoord voor mens en vee en oprijzend boven de vloed als een ark van Noë, tevens aanleiding op te merken hoe thans voor het eerst sinds drie eeuwen deze Mariaberg de mensen in groten getale wederom Godsdienstig verzamelde. (…)” Uit: “Sint Annaparochie Bergharen. Vanaf 1795” Kade langs de Oude Wetering in de Gemeente Beuningen. “De oude Wal dient als rijweg en als waterkering. De Wal is ontstaan door de grond die vrijkwam bij het graven van de Oude Wetering in de veertiende eeuw, als dam op te werpen. De verhoogde wal ligt aan de zijde van het Broek, de laagst gelegen grond in de polder. Dit Broek werd via deze dam ook bereikbaar. In de Oude Wetering bevonden zich de sluizen van de schutlakens. Deze sluizen of stuwen lagen binnen het eigendom van de bewuste polders, zodat de sluizen beschermd konden worden tegen de bewoners van het buurtkerspel. Als een kerspel vroeger last had van hoog water, trachtte men door het vernielen van de sluizen het teveel aan eigen water naar lager gelegen gebied te laten afvloeien”. Uit: “De geschiedenis ligt op straat. Straatnamen in Beuningen, Ewijk, Weurt en Winssen” bron: collectie Jan van Eck, Historische atlas van Ooijpolder en Duffelt Masterplan Dijk & K Mast asterplan Dijk & Kolk 6
68 Online Touch Home