MASTERPLAN MAASDAL NOORD-LIMBURG 195 BRABANT Oeff eltse aanbrug Gemeente Maaskant : Boxmeer : west Hoogwatermaatregel : nieuwe aanbrug op pijlers bij Oeff elt plus hoogwatergeul Locatie : Oeff eltse brug (rkm 154,5), hoogwatergeul (tussen rkm 152 en 159 UITGANGSSITUATIE Een hoge bandijk en ruime uiterwaarden Aan de overzijde van de Maas liggen, hoog en droog, Cuijk, Sint Agatha, Oeff elt, Beugen, Boxmeer, beschermd door een bandijk (bescherming 1/1250).Cuijk ligt pal aan de rivier, de andere plaatsen liggen wat verder van de Maas. Bij het klooster in Sint Agatha iets ten zuiden van Cuijk wordt de uiterwaard breder, bij Oeff elt in de gemeente Boxmeer is de uiterwaard om en nabij de 900 m breed, ten zuiden van Oeff elt – net boven Beugen – zelfs 1300 m breed. In het Maastraject BeugenBoxmeer ligt een S-bocht in de Maas. Bij Beugen ligt de buitenbocht weer aan de Brabantse kant. Hier meet de uiterwaard van bandijk tot Oude Maas nog maar 550 m. Bij Boxmeer was de uiterwaard – tot de kanalisatie in 1979 – wel 2 km breed want de buitenbocht van Oude Maas ligt hier weer aan de Limburgse kant. Toch is dit niet altijd zo geweest want ’t Zand, een oud buurtschap aan de rand van de huidige woonkern Boxmeer, heeft in een ver verleden ook aan de buitenbocht geleden. Het Meer – langszij het gebouwencomplex van zorgcentrum St. Anna – is een relict van een Pleistocene Maasmeander die tot op de dag van vandaag permanent onder water staat. Hier lag het voormalige kasteel Boxmeer waarvan de voorgevel deels geïntegreerd is in het zorgcentrum. In de periode 1979-1982 werd bij Beugen-Boxmeer een kanaal gegraven dat de Maas beter bevaarbaar maakte. De oude Maasmeanders bleven intact maar werden aan één zijde afgedamd. Door deze ingreep ontstond een Noordereiland ‘De Witte Steen’ en een Zuidereiland. In de dode Maasarm bij Beugen werd een jachthaven met drijvende steigers aangelegd waar ongeveer 100 schepen kunnen liggen. ‘Oeff eltse geul’, langgerekt en laag Het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN) maakt goed inzichtelijk dat de uiterwaarden aan de Brabantse zijde tussen Cuijk en Boxmeer het laagst zijn direct langs de bandijk en wel over de gehele lengte (over land 8,2 km; over water van rkm 160 tot rkm 151). Bij hoogwater vult zich deze groene rivier in het Maasdal – vanaf nu de ‘Oeff eltse geul’ genoemd – het eerst; hij ligt namelijk merendeels ook nog lager dan de laagtes aan de Limburgse kant. Rivierverruimingsmaatregelen gericht op een vrije en verdiepte doorloop van de ‘Oeff eltse geul’ zijn daarom heel eff ectief. Onmiskenbaar knelpunt in de doorvoer bij hoogwater – eigenlijk net zo’n fl essenhal als bij Mook – is het Brabantse landhoofd van de Maasbrug bij Oeff elt. De N264 ligt vanaf de Beugenseweg op een dwarsdam, een massief grondlichaam. Hoewel de oorspronkelijke winterstroombedding van de Maas hier zo’n 1400 meter breed is, bedraagt de feitelijk doorgang ter hoogte van de Maasbrug slechts 290 meter. Monumentaal Maasheggenlandschap De Brabantse uiterwaarden langs dit deel van de Maas zijn beroemd vanwege het fi jnmazige monumentale heggenlandschap. Over de gehele lengte van Sint Agatha tot Boxmeer en verder, van bandijk tot rivieroever, was dit landschapstype eeuwenlang dominant. Begin 19e eeuw werd het prikkeldraad geïntroduceerd in Nederland. Sindsdien werden gaandeweg steeds meer heggen gerooid, ook in dit gebied. Van origine bestaat het heggenlandschap overwegend uit grasland, maar tegenwoordig komen ook akkers voor. De Brabantse gemeenten doen er alles aan om de graslanden met Maasheggen-mozaïek te herstellen. Zo zijn er diverse projecten in voorbereiding dan wel in uitvoering, die reconstructie van het Maasheggenlandschap en beekherstel tot doel, compleet met
196 Online Touch Home