MASTERPLAN MAASDAL NOORD-LIMBURG 61 met economisch gezonde bedrijven en vooruitstrevende ondernemers die duurzaam produceren en midden in de (lokale) samenleving staan. Drieledige zonering Met dit beleid geeft de Provincie sturing aan de ruimtelijke ontwikkeling van de land- en tuinbouw. Ontwikkeling van grootschalige, niet grondgebonden landbouw vindt voornamelijk plaats in daartoe aangewezen gebieden (LOG’s en glastuinbouwconcentratie gebieden). In de omgeving van kwetsbare landelijke gebieden wordt een afwaartse beweging van intensieve veehouderij en glastuinbouw gerealiseerd (extensivering). In het resterende gebied is een vervlechting van landbouw met andere functies aan de orde. Grondgebonden landbouw (bijvoorbeeld rundveehouderijen en akker- en tuinbouw) kan zich in principe in het overgrote deel van het buitengebied ontwikkelen. Voor Noord-Limburg resulteert dat in de volgende drieledige zonering. (1) In de Grenszone, het jonge ontginningslandschap langs de Duitse grens, concentreert zich de grootschalige en intensieve land- en tuinbouw. (2) De Maasduinzone is de min of meer landbouwneutrale tussenzone, die grotendeels samenvalt met Nationaal Park De Maasduinen. Dit Nationaal Park herbergt de langste rivierduinengordel van Nederland. Het is vastgesteld als Natura2000gebied, als speciale beschermingszone Vogel- en Habitatrichtlijngebied (VHR) en als Robuuste Verbinding (RV) in de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). (3) De Maasdalzone – het feitelijke Masterplangebied – is een kwetsbaar en aantrekkelijk uiterwaardengebied waar naast de landbouw ook de ruimtevraag vanuit niet-agrarische functies erg groot is. Maas en Maasdal zijn onderdeel van de Ecologische hoofdstructuur waarin ruimte wordt gemaakt voor de ontwikkeling van een nieuw veerkrachtig natuursysteem. Dit gaat vaak samen met ontgrondingen die dan worden aangewend in het kader van de rivierverruiming. Voor grote vlakken zijn aldus ontgrondingsvergunningen afgegeven. Ook is er sprake van een – waar mogelijk – continue ecologische corridor langszij de rivier. Verder zijn er in het Maasdal nieuwe natuurgebieden en beheersgebieden aangewezen. De nieuwe natuurgebieden worden onderdeel van de Ecologische Hoofdstructuur waarvoor op basis van de SN (Subsidieregeling Natuurbeheer 2000) ontwikkelingsgelden beschikbaar zijn. Beheersgebieden zijn eveneens onderdeel van de EHS maar vallen samen met extensieve landbouwgebieden waarvoor de SAN (Subsidieregeling Agrarisch Natuurbeheer) geldt. Daaruit kun je afl eiden dat landbouw en natuurontwikkeling, ontgrondingen en rivierverruiming in het Maasdalgebied steeds hand in hand gaan. Daarbij komt dat dit unieke uiterwaardengebied door de inwoners recreanten en toeristen beleefd wordt als hun vrijetijdslandschap met hoge cultuur- en natuurhistorische waarden. Maasdalzone: uiterwaardenlandschap onder druk Karakteristiek voor het Maasdal waren de oude meanders met een unieke stroomdalfl ora en het Maasheggenlandschap met bloemrijke graslanden (hooilanden met nabegrazing) en een labyrint van opgaande heggen, die als veekering en slibafvang fungeerden. Akkerbouw was vanwege de latente dreiging van hoogwater eigenlijk alleen mogelijk op de hogere gronden: de oeverwallen en terrasrestruggen bij onder meer Middelaar, Milsbeek, Heijen, Aff erden, Bergen, Aijen en Well. Ook hier had de transformatie van de landbouw, die de afgelopen decennia plaatsvond, de nodige gevolgen. Door de ruilverkaveling en het ontbreken van adequate subsidieregelingen verdwenen de monumentale Maasheggen evenals het netwerk van landwegen en zandpaden. De doorgankelijkheid van het landschap werd daarmee in het grootste deel van het uiterwaardengebied gereduceerd tot enkele geasfalteerde landbouwwegen. Grote delen van de uiterwaarden werden omgeploegd tot akkerland. Veel van het typerende microreliëf, zoals geulen en kronkelwaarden, werd gaandeweg genivelleerd. De perceelstructuur, de bodemopbouw, de sloten en greppels veranderden. Door de toenemende grootschalige maïscultuur hebben de ooit zo botanisch rijke hooilanden plaats gemaakt voor akkers en soortenarme graslanden. Het uiterwaardenlandschap van nu onderscheidt zich nauwelijks nog van grootschalige landbouwgebieden.
62 Online Touch Home