74 MASTERPLAN MAASDAL NOORD-LIMBURG verweven, samenhangend, aantrekkelijk, belevenswaardig, duurzaam, biodivers, gezond en vitaal. Bij de gebiedsontwikkeling van het Maasdal wordt gestreefd naar een hoogwaardig kwaliteitslandschap. 5.2 HOOGWATERLANDSCHAP Meebewegen met het landschap Als gevolg van de gezamenlijke rivierverruimingsmaatregelen zal een nieuw en toekomstbestendig ‘hoogwaterlandschap’ ontstaan. Daarbij hanteert de regio het principe van meebewegen met de geomorfologie van het natuurlijke landschap. Dat natuurlijke landschap heeft twee essentiële kwaliteitsaspecten. Aan de ene kant staat het garant voor een solide, eff ectieve en dus veilige waterafvoer. En aan de andere kant wordt het karakteristieke geaccidenteerde reliëf van het fossiele nevengeulenstelsel gereconstrueerd, waarmee impliciet het oorspronkelijke, biodiverse en belevenswaardige natuur- en cultuurlandschap wordt hersteld. In die zin voegt rivierverruiming een waardevolle betekenislaag toe aan het ‘Maasdal van de toekomst’. Het nieuwe hoogwaterlandschap is enerzijds de fysieke onderlegger en hechtingsstructuur voor verbreding en uitbreiding van de economische gebruiksmogelijkheden voor sectoren als landbouw, recreatie, wonen en zorg; anderzijds schept het de condities voor herstel en beleefbaar maken van geomorfologie, biotiek, archeologie en cultuurhistorie. Pleidooi voor meerdimensionale benadering rivierverruiming De Hoogwatertaakstelling 2050/2100 vraagt om een meer dominante rol voor het water in het uiterwaardenlandschap. Dat uiterwaardenlandschap wordt met behulp van een pakket aan rivierverruimingsmaatregelen heringericht en geschikt gemaakt voor het verwerken van toenemende en langer aanhoudende waterafvoeren. Een direct gevolg van rivierverruiming is dat het totale te vergraven volume dat moet leiden tot de gewenste waterstandsverlaging, altijd omvangrijk zal zijn. De vraag is dan – zoals we in hoofdstuk 4 al aangaven – wat gaat er met de gigantische hoeveelheid vrijkomende gronden gebeuren? Gangbaar is dat rivierverruiming direct gekoppeld wordt aan delfstoff enwinning; zo wordt geld verdiend en werk met werk gemaakt. Voor deze gebiedsvisie wil de regio die gangbare koppeling niet langer vooropstellen. Ze pleit voor een integrale, meerdimensionale benadering. Een benadering die primair gericht is op het creëren van nieuwe kansen voor welvaart en omgevingskwaliteit. Met dat doel voor ogen worden hoogwatermaatregelen gepositioneerd en gedimensioneerd. Delfstoff enwinning wordt daarmee weliswaar secundair maar wordt zeker niet uit het oog verloren. Waterstandsverlaging versus vrijkomende gronden Gronddepots in en buiten het Maasdal zijn niet wenselijk. Vrijkomende gronden zouden het functionele gebruik en de landschappelijke kwaliteit van het gebied niet mogen aantasten. Die opvatting vinden we dan ook terug als integraal ordeningsprincipe (5.3). Het idee daarbij is als volgt: hoogwatermaatregelen worden – als dat tenminste past binnen het na te streven toekomstperspectief – daar gelokaliseerd, waar de mogelijkheden voor winning van verhandelbare delfstoff en als zand, grind en klei optimaal zijn. Tegelijkertijd worden hoogwatermaatregelen zodanig ruimtelijk en functioneel ingericht dat het restvolume binnen het uiterwaardengebied geborgen kan worden. Zo gaat de aanleg van hoogwatergeulen in principe gepaard met diepe zandwinplassen, waarin dat restvolume wordt gedeponeerd. Omdat locaties voor hoogwatermaatregelen gekozen worden op basis van hun meerwaarde voor welvaart en omgevingskwaliteit, zullen ze lang niet altijd geschikt zijn voor kleiwinning dan wel grind- en zandwinning. De vraag naar deze delfstoff en fl uctueert, op dit moment is de vraag gering. Maar als de vraag straks aantrekt, is dat wellicht het moment om rivierverruimingsmaatregelen doorgang te laten vinden. Met andere woorden: rivierverruiming wordt in dit Masterplan primair geënt op de geomorfologie van het landschap en de kansen voor welvaart en omgevingskwaliteit, maar wanneer de actuele marktsituatie dat toelaat zal delfstoff enwinning zeker een rol van betekenis spelen. Aldus levert het Masterplan Maasdal een bijdrage aan de discussie over de implementatie van het duurzaam handhaven van de waterveiligheid in de toekomst. Een discussie die al gevoerd wordt in het kader van de Deltacommissie.
75 Online Touch Home