De voortgang van GoALS wordt tweemaal per jaar beoordeeld door de vijf leden van de Patient Board (PB) vanuit de ALS Patiëntenvereniging en door de vijf leden van de onafhankelijke Scientific Review Group (SRG). Zij brengen hun advies uit aan de GoALS Stuurgroep. Met de adviezen van de SRG en de PB kan de stuurgroep ervoor zorgen dat de volledige potentie van het GoALS project wordt benut. Het unieke aan deze opzet is dat de PB, SRG en onderzoekers van ALS Centrum Nederland met elkaar in gesprek gaan, vragen kunnen stellen, nieuwe inzichten op kunnen doen en direct plannen kunnen bijstellen waardoor er sneller kan worden geschakeld op basis van elkaars inzichten. Periode 1 juli 2023 – 30 juni 2024: Specifieke doelstellingen, milestones en werkwijze per onderzoekspijler Onderzoekspijler 1 Verbeteren van de ontdekkingsfase Overkoepelend doel: Het identificeren van genmutaties die invloed hebben op ALS. Daarnaast wordt er met genetisch onderzoek gekeken naar de werkingsmechanismen van ALS en hoe hier eventuele therapieën op zouden kunnen aangrijpen. Milestones en werkwijze voor het 2e jaar binnen onderzoekspijler 1: • Verbetering van een methode waarmee tot nu toe onbekende familierelaties bij ALS patiënten in Nederland kunnen worden opgespoord. • Met deze methode zijn 160 clusters van verwante ALS-patiënten gevonden, die tot 6 generaties terug aan elkaar verwant zijn. • We hebben een nieuw ALS-gen geïdentificeerd, met behulp van de superstamboom techniek en door gebruik te maken van de Project MinE data. We schatten dat ongeveer 2-4% van de mensen met familiaire ALS een mutatie hebben in dit gen. 28 • We zijn nu druk bezig met het ontwikkelen van een therapie voor deze 2-4% van familiaire ALS patiënten. • De ontdekking van het nieuwe gen is voor ons een belangrijke bevestiging dat we met de keuze voor de superstamboom-aanpak binnen het GoALS programma de juiste keuze hebben gemaakt. • Om genetische factoren te identificeren die geassocieerd zijn met een sneller of langzamer ziekteverloop, is het gehele genoom van bijna 15.000 ALS patiënten geanalyseerd. Deze bevindingen uit deze enorme analyse kunnen mogelijke nieuwe behandeltargets opleveren. Onderzoekspijler 2 Verbeteren van de preklinische fase Overkoepelend doel: Creëren en gebruiken van nieuwe innovatieve screening methodes voor therapeutische stoffen/medicijnen met behulp van geavanceerde ALS ziekte-modellen. Milestones voor het 2e jaar binnen onderzoekspijler 2: • Het protocol voor het direct omzetten van huidcellen naar motor-neuronen is geoptimaliseerd, hiermee kunnen we ziekte-mechanismen bij (pre) symptomatische individuen beter bestuderen. Een bijkomend voordeel is dat dit protocol veel sneller is dan de omzetting van huidcellen naar stamcellen (iPSCs) en weer naar motorneuronen. Bovendien blijft de ‘epigenetische’ informatie (de laag aan informatie die bovenop de genetische laag is gezet en de genexpressie regelt – wel of niet aflezen van een gen) behouden in de motorneuronen die direct vanuit een huidcel worden omgezet. • Met het neuromusculaire ‘on-a-chip’-model is het gelukt om de eerste ALS-gerelateerde defecten waar te nemen. We kunnen hiermee verder onderzoeken welke ‘exctracellulaire vesicles’ (specifieke eiwitten die door de cel worden uitgescheiden) door de verschillende celtypen worden uitgescheiden, en bekijken of deze mogelijk als biomarker (marker in bloed om bijvoorbeeld Stichting ALS Nederland / Jaarverslag 2024
29 Online Touch Home