Opvallende zaken in 2017 Patiëntenvertrouwenspersonen (pvp’en) komen als één van de weinige, onafhankelijke, beroepsgroepen in iedere ggz-instelling in Nederland waar gedwongen zorg geleverd wordt. Zij schrijven voor de instelling waar zij werkzaam zijn een jaarbericht. Hierin staat, naast het aantal vragen en klachten waarmee de cliënten van de instelling bij hen kwamen en over welk onderwerp die gingen, óók wat hen in positieve of negatieve zin is opgevallen. Door al deze opvallende zaken uit jaarberichten te verzamelen ontstaat een beeld van ontwikkelingen in de ggz. In 2017 waren dit: een toename van klachten over dwangmedicatie, een gebrek aan kennis over de Wet Bopz bij behandelaren en een soms moeizame start van de klachtafhandeling conform de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg. Naast het verzamelen van opvallende zaken uit jaarberichten, is in januari 2018 in alle pvp-teams geïnventariseerd wat volgens de pvp’en in 2017 de bijzonderheden waren bij de instellingen waar ze werkzaam zijn. Er gaat veel goed op het gebied van cliëntenrechten. Maar in het ondersteunen van cliënten bij het verwezenlijken van hun rechtspositie zijn er in 2017 onderwerpen die extra aandacht hebben gevraagd. Hierna beschrijven we drie opvallende thema’s, die rechtstreeks van invloed zijn op de rechtspositie van cliënten. Toename klachten over dwangmedicatie Opvallend is dat cliënten vaker klagen over het toedienen van dwangmedicatie. De afgelopen vijf jaar laat een stijgende lijn zien in het aantal vragen en klachten hierover. Zie grafiek 3 in het hoofdstuk ‘Jaaroverzicht in cijfers’ op blz. 15. Uit de vragen en klachten van cliënten maken pvp’en op dat er tegenwoordig sneller wordt gekozen voor het toepassen van dwangmedicatie. Cliënten vertellen dat zij hierdoor minder eigen regie ervaren. Kennis Wet Bopz beperkt Pvp’en die cliënten ondersteunden bij hun gang naar de klachtencommissie constateerden een toename van professionele fouten door een gebrek aan kennis van de Wet Bopz bij behandelaren, zoals bijvoorbeeld de separeerregels of de regels rondom dwangbehandeling. Cliënten geven onder andere aan dat zij niet goed zijn geïnformeerd over de dwangbehandeling die zij ondergaan en geen opgaaf kregen van de reden van die dwangbehandeling. Uit een jaarbericht: Het viel de pvp op dat arts-assistenten onvoldoende bekend leken met de Wet Bopz. In een schriftelijke aanzegging voor dwangmedicatie op grond van extern gevaar werd deze bijvoorbeeld aangezegd voor een periode van twaalf maanden. Ook de verantwoordelijk psychiater leek er niet van op de hoogte dat de termijn voor een eerste aanzegging wettelijk gemaximeerd is op drie maanden. Klachtafhandeling loopt niet soepel Sinds 1 januari 2017 zijn zorgaanbieders verplicht hun klachtafhandeling volgens de nieuwe Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) in te richten. Zorgverleners moeten met ingang van 1 januari 2017 hun klachtenreglement aangepast hebben aan de nieuwe wet en er moet een klachtenfunctionaris beschikbaar zijn voor cliënten. De klachtenfunctionaris bemiddelt bij een klacht met als doel te komen tot een oplossing en kan de cliënt informeren over de verschillende mogelijkheden om een klacht in te dienen. De invoering van de Wkkgz lijkt niet bij alle instellingen soepel gegaan. Er is over het ontbreken van, of onjuistheden in, het klachtenreglement van instellingen door pvp’en een aantal ‘signalen’ afgegeven die in een aantal gevallen ook aan de Inspectie zijn doorgegeven. Een signaal wordt afgegeven wanneer er tekortkomingen in de structuur of organisatie van een ggz-instelling zijn die afbreuk doen aan de rechten van cliënten. 8
9 Online Touch Home