6 Free Future Magazine - 2024 Joenoes Polnaija ‘Freedom is a state of mind’ Zijn roots liggen op de Molukken, maar geboren en getogen in Nederland, voelt acteur, muzikant en theatermaker Joenoes Polnaija zich toch ook Nederlander. “Eigenlijk ben ik net als speculaas”, lacht hij. “Mijn ingrediënten komen uit de Molukken, maar ik ben in Nederland gemaakt.” Een mooie mix, maar ook een mix die zorgt voor een interne tweestrijd. “Want officieel ben ik een autochtoon, maar tegelijkertijd zie ik er niet zo uit en word ik niet altijd zo behandeld. Dus wie ben ik nou eigenlijk?” Tijdens de workshops die hij verzorgde voor het Free Future College bleek al snel dat Joenoes één ding wel heel goed weet: het verhaal over zijn roots, de Molukken en wat zich daar - en in Nederland - in de afgelopen vier eeuwen allemaal heeft afgespeeld. Een verhaal dat zowel op de deelnemende scholieren als de aanwezige volwassenen overduidelijk indruk maakt. “Zo leer je het normaal ook niet tijdens de geschiedenislessen op school”, benadrukt Joenoes. Tenzij je het geluk hebt een zelfde soort leraar te hebben als Joenoes zelf ooit had. “Mijn eigen geschiedenisleraar, Bob Willemsen, groeide op met een aantal Molukse jongens en wist dat het verhaal in de geschiedenisboeken niet het echte verhaal was. Hij gaf destijds mij, samen met een Indonesische jongen die bij mij in de klas zat, de kans om ons verhaal met de rest van de leerlingen te delen. Was dat niet gebeurd, dan hadden ook zij het moeten doen met het summiere verhaal uit ons geschiedenisboek.” Nu, als volwassene, deelt Joenoes nog steeds zijn verhaal aan iedereen die het maar wil horen. “De geschiedenis van de Molukken en de Molukkers zit namelijk helaas nog steeds niet in ons collectieve geheugen en is ook nu nog steeds actueel. De overheid neemt geen verantwoordelijkheid om hier verandering in te brengen, dus dan moet ik dat zelf maar doen, want ik neem wel mijn verantwoordelijkheid.” Dit doet hij onder andere door het verzorgen van Vrijheidscolleges, het maken van theatervoorstellingen, films en documentaires, maar ook door zijn verhaal te delen tijdens initiatieven als het Free Future College. “De jeugd is nu eenmaal superbelangrijk, want zij zijn de toekomst. Dat geef ik ook aan mijn eigen drie kinderen mee en ik ben supertrots om te zien hoe zij ons verhaal delen, maar tegelijkertijd ook leren van de verhalen, achtergronden en culturen van andere kinderen.” Dat dat in Nederland überhaupt mogelijk is, geeft Joenoes hier een groot gevoel van vrijheid. “Dan heb ik het wel specifiek over politieke vrijheid; wat dat betreft voel ik mij hier een stuk vrijer dan op de Molukken. Maar op spiritueel vlak voel ik mij dan weer vrijer op de Molukken.” Dus ook daarin ervaart hij een tweestrijd. “In beide landen word ik gezien als buitenlander, dus wie ben ik nou eigenlijk en waar hoor ik nou precies bij? Nu we het toch over het thema vrijheid hebben, dat kan er af en toe wel voor zorgen dat ik mij in mijn vrijheid beperkt voel. Vrijheid betekent voor mij namelijk acceptatie; dat je jezelf kunt accepteren zoals je bent, maar dat je ook anderen accepteert zoals ze zijn, ook al denken ze anders over bepaalde dingen dan jij. Want freedom is a state of mind, maar als jouw mind niet van jou is, kun je die freedom dan eigenlijk wel ervaren?”
7 Online Touch Home