2. Wat er aan voorafging aan het Postmodernisme: Van Laat Romantiek tot Postmodernisme → 1890 tot 1950 Om de Postmoderne muziek beter te kunnen verklaren moeten we even terugkijken naar de tijd die er aan vooraf ging. Door een verder groeiend individualisme en groter wordende diversiteit -‐ iets wat we in de Romantiek al op zagen komen -‐ bleek het steeds moeilijker om de verschillende stijlen en technieken in hokjes te plaatsen, maar ook om een algemene ontwikkelingslijn te schetsen; de muziek vertakt zich steeds verder om later te versmelten tot weer een nieuwe richting. 2.1 Impressionisme → 1890 tot 1920 Het Impressionisme wordt gezien als de laatste fase van de Romantiek, maar ook als aanzet tot het Modernisme. Het was een reactie op de (zware) Duitse Romantiek en moet hier vernoemd worden omdat het de aanzet was tot de vernieuwingsbewegingen van de 20e eeuw. Kenmerkend van het Impressionisme: -‐ de muziek was veel meer sfeertekenend; niet de emotie maar de sfeer die het muziek opriep was belangrijk. -‐ de muziek werd intiemer; men koos voor kleinere bezettingen en vormen. -‐ het gebruik van alternatieve toonladders, zoals de pentatonische-‐ en de heletoonstoonladder. Claude Debussy, de belangrijkste vertegenwoordiger van het Impressionisme zorgde eind 19e eeuw voor de emancipatie -‐ de verzelfstandiging -‐ van het akkoord dat daarmee loskwam van de melodie. Afb. 1: Claude Debussy 2.2 Het Modernisme → 1910 tot 1950 Tijdens het Modernisme onderging de tonaliteit spectaculaire veranderingen. Het uitgangspunt van het tonale stelsel met majeur en mineur toonladders, tonica -subdominant -‐ dominant (I -‐ IV -‐ V) begon te wankelen. Aan het begin ven de 20e eeuw gingen componisten de tonaliteit geheel anders behandelen en er ontstonden alternatieve toonladders, zoals: -‐ pentatonisch -‐ octotonisch -‐ heletoonstoonladder -Weer wat later ging men meerdere toonladders tegelijkertijd te gebruiken: -‐ bitonaliteit -‐ polytonaliteit 3 Postmodernisme in de muziek çBefore and Beyond è
5 Online Touch Home