AUTEURS: ROLINKA KATTOUW (OOSTWEST) EN DAVE VAN LOON (KENNISLAND) AARDGAS V R JI WONEN AARDGASVRIJ WONEN, WAAROM DOE JE DAT (NIET)? De ambities én urgentie zijn hoog; in 2050 moeten alle Nederlandse woningen van het gas af zijn. Dat is een enorme transitie die vraagt om een collectieve inspanning van onder andere overheden, woningcorporaties, energiebedrijven en bewoners. Maar wat zijn de beweegredenen van bewoners om duurzaam en aardgasvrij te wonen en wat houdt mensen tegen? Deze vragen stonden centraal in het onderzoek dat Kennisland deed in Amsterdam en WestFriesland. We hebben enkele tientallen bewoners gesproken en een schat aan kennis opgehaald over waarom bewoners ervoor kiezen om hun woning aardgasvrij te maken, of waarom zij dat tot op heden (nog) niet gedaan hebben. In dit artikel delen we onze onderzoeksaanpak en bevindingen. COLLECTIEF EN PARTICIPATIEF ONDERZOEK IN DE STAD EN OP HET PLATTELAND Omdat de specifieke kenmerken van de woonomgeving een rol kunnen spelen bij de overwegingen om al dan niet aardgasvrij te gaan wonen, hebben we ons onderzoek op twee locaties uitgevoerd: het landelijke West-Friesland (Drechterland, Enkhuizen en Hoorn) en de stad Amsterdam. In deze gemeenten hebben we deelnemers geworven voor een interview en/of groepsgesprek. Het groepsgesprek had als doel informatie te vergaren en tegelijkertijd een uitwisseling van ervaringen en ideeën tussen bewoners onderling mogelijk te maken. We maakten de bewoners mede-onderzoekers en vroegen hen om open, vragend en niet-oordelend met elkaar in gesprek te gaan. Zij interviewden elkaar een-op-een over de overwegingen en thema’s die een rol spelen bij het wel of niet aardgasvrij maken van hun woning aan de hand van een vooraf opgestelde 8 | AARDGASVRIJ WONEN - WAT HELPT BEWONERS EN WAT HOUDT HEN TEGEN? gespreksleidraad. De duo’s vormden vervolgens twee groepen die een analyse maakten van de belangrijkste thema’s en overwegingen die in de interviews naar boven kwamen. We brachten daarna met de hele groep bewoners in kaart wat hen steunt en sterkt om aan de slag te gaan met het aardgasvrij maken van hun woning, en wat hen beperkt of tegenhoudt om dit te doen. REFLECTIE OP DE ONDERZOEKSMETHODE Het groepsgesprek is een vorm van collectief en participatief onderzoek, waarbij de onderzoekspopulatie een actieve rol krijgt. Dit heeft als positief (neven)effect dat niet alleen de onderzoekers informatie ophalen, maar ook de deelnemers waardevolle kennis, ervaring en nieuwe contacten opdoen. Tijdens het groepsgesprek in West-Friesland benoemden deelnemers meerdere keren dat er te weinig onderlinge uitwisseling in de regio plaatsvindt, terwijl dit door hen wel als zeer waardevol werd ervaren. “ Het is echt uniek om op een bijeenkomst mensen te ontmoeten die ook van het gas af zijn en het is fijn om ervaringen uit te kunnen wisselen.” Doordat bewoners die hun woning aardgasvrij hebben gemaakt hun ervaring delen met bewoners die dat (nog) niet hebben gedaan, stimuleren en motiveren zij elkaar. Pioniers in een gemeente kunnen zo een belangrijke rol spelen als ambassadeurs van de energietransitie. Uit dit onderzoek bleek dat ervaringsdeskundigen het erg leuk vinden om hun expertise te delen. Dus het kan heel waardevol zijn om bewoners vaker bij elkaar te brengen en zo lerende netwerken te vormen.
9 Online Touch Home