speciale bijlage over Duitsland Speciale bijlage wandelen in duitsland Deze bijlage is tot stand gekomen in samenwerking met onze Duitse partners © KlausPeter Kappest
Wandelen door weldadig Sankt Wendeler Land in Saarland Wandelen in de buitenlucht, Sankt Wendeler Land in Saarland heeft hiervoor alles in huis. Schone beekjes, frisse lucht en een veelzijdig landschap met bossen, weilanden en velden maken wandelen tot een onvergetelijke ervaring. Of het nu gaat om premium trails, themaroutes of de pelgrimsroutes: in Sankt Wendeler Land blijft niets te wensen over. Het gevarieerde middelgebergte van Natuurpark Saar-Hunsrück en Nationaal Park Hunsrück-Hochwald is bijzonder geschikt voor lange wandelingen. De door het Duitse wandelinstituut gecertificeerde premium wandelpaden, met een afstand van 6 tot 16 kilometer, lopen over bijzonder mooie paden, door bossen en over velden. De informatieborden bij de startpunten van de wandelroutes en de goede bewegwijzering maken het voor elke wandelaar gemakkelijk om de weg te vinden, zodat onderweg verdwalen onmogelijk is. Een bijzondere variant op de Premium wanderwege zijn de zo geheten Tafeltouren. Deze verbinden wandelen met het culinaire. Restau rants, biertuinen of cafés zijn een goed startpunt voor de wandeling, een ultieme pitstop of juist een zalige beloning. In en rond Nationaal Park Hunsrück-Hochwald zijn nog vier gecertificeerde Traumschleifen – droomrondwandelingen – te ontdekken: Primstaler Panoramapfad, Dollbergschleife, Hubertusrunde en Wadrilltal-Tafeltour. Vooral de 11 kilometer lange Dollbergschleife is indrukwekkend. Langs een gevarieerde route laat het je de geschiedenis zien van de Kelten en andere vroege bewoners van het gebied. Een bijzonder hoogtepunt is de Keltische muur van Otzenhausen, een van de grootste Keltische vesting werken van Europa met stenen muren tot wel 10 meter hoog en een breedte van 40 meter. Wie liever over langere afstanden en in etappes wandelt, vindt wandel plezier op het hoogste niveau op de Saar-Hunsrück-Steig. 18 ©Anton Didas
Deze best beoordeelde langeafstandswandelroute van Duitsland leidt je 410 kilometer lang van Perl naar Boppard en grossiert in ongerepte landschappen en een grote hoeveelheid natuurpaden. Pelgrimeren Vier pelgrimsroutes met afstanden van acht tot vijftien kilometer zijn ontwikkeld als bezinningspaden. Informatieborden onderweg moedigen je aan om even stil te staan en na te denken. Onderweg passeer je religieuze bezienswaardigheden, zoals de Tholey Abbey, het oudste klooster op Duitse bodem. De koorramen zijn gemaakt door de wereldberoemde kunstenaar Gerhard Richter. De Wendelinusbasiliek in St. Wendel is een van de mooiste kerkelijke gebouwen van Saarland. Een deel van de Jacobsweg leidt ook door het Sankt Wendeler Land. Sculpturenroute Diverse themawandelpaden vertellen de geschiedenis van de regio en leiden langs interessante bezienswaardigheden. Een van die paden is de Straat van Beelden. Deze 19 kilometer lange openluchtgalerij leidt van de basiliek in St. Wendel naar de Bostalsee. Langs de weg staan meer dan vijftig sculpturen van hedendaagse kunst, gemaakt door beeldhouwers van over de hele wereld. Geen zin om een lange wandeling te maken? Dan liggen de wandelpaden met een lengte van zeven kilometer er speciaal voor jou. Een van deze routes voert je met een prachtig uitzicht over het water rond de Bostalsee, het grootste recreatiemeer van Zuidwest-Duitsland. Mogelijkheden voor watersporten, zwemmen en informatie Overnachten Na een wandeling ben je natuurlijk toe aan een welverdiende versnapering, een gezellige overnachting en een beetje ontspanning. Er is keuze uit uitstekende hotels, vakantieappartementen, een 5-sterren camping en privékamers, waarvan velen het keurmerk ‘Quality Hosts Hikers Germany’ hebben. Saarland Card Met de Saarland Card, gratis verkrijgbaar vanaf twee overnachtingen bij deelnemende bedrijven, kun je gratis gebruik maken van de bussen en treinen in het hele Saarland. Ook krijg je korting op meer dan 100 attracties. Meer informatie vind je op www.toerisme-saarland.nl/reisgids/Saarland-Card waterfietsen zijn hier te over. Het Internationalen Volkssportverband (IVV) heeft zeven rondwandelingen in dit gebied een goede beoordeling gegeven. Het betreft een route met een lengte van in totaal 120 kilometer, genoeg variatie dus! Elke etappe is 7 tot 22 kilometer lang. De start en de finish is bij het VVV-kantoor Sankt Wendeler Land aan de Bostalsee. Kort en kindvriendelijk Met de speelse kindvriendelijke wandelroutes is ook gedacht aan gezinnen met jonge kinderen. Het Nahequelle-pad in Selbach bijvoorbeeld. Deze ongeveer zes kilometer lange rondwandeling is makkelijk én afwisselend, want onderweg is volop te beleven. Natuurlijk zijn er ook voldoende rustpunten op de route, net als uitkijkpunten, stroompjes en moerassen. Indrukwekkend voor zowel jonge als oudere wandelaars. Vanuit de hut bij het grote wild reservaat kun je dieren spotten en vissen in de vijver zien rond zwemmen. Wie nog energie over heeft daarna, kan lekker los in de avontuurlijke speeltuin en op de vier fitnessstations. Virtuele gids Met de virtuele reisleider kun je comfortabel vanuit huis of ter plaatse met je smartphone, tablet of pc een virtuele tocht door het Sankt Wendeler Land maken. Op www.sankt-wendeler-land.de/virtuellergaesteführer vindt je vier wandeltochten, waaronder de rondwandeling rond de Bostalsee en een tocht door de stad St. Wendel. Contact Sankt Wendeler Land Touristik Am Seehafen 1 66625 Nohfelden-Bosen T. 0049 6851 801 8000 tourist-info@bostalsee.de www.sankt-wendeler-land.de/nl 19 ©Anton Didas ©Josef Bonenberger
Actief genieten in de Moezelstreek Gastronomisch, gastvrij en gevarieerd Met haar mooie natuur en cultuur landschap is het hart van de MiddenMoezel de perfecte reisbestemming voor actieve vakantiegangers én voor fi jn proevers. Langs de rivier rijzen steile leistenen hellingen op tot grote hoogte. Een indruk wekkend gezicht. De warme wanden leveren bovendien kwaliteitswijn van wereld formaat op. De Moezelmeanders zijn natuurlijk perfect voor water sporters, maar ook mountain bikers en wandelaars komen in dit gebied aan hun trekken. Naast de beroemdste wandel route aan de Moezel, de Moselsteig, biedt de regio nog andere afwisselende tochten op ieder niveau. Naast interessante thema routes, zoals De educatieve wijnroute Kröv of de Gässchen Rundweg in Enkirch zijn er uitdagende beklimmingen, zoals de nieuwe Franzosen steig. Het fascinerende uitzicht over het Moezeldal 20 en de omgeving is natuurlijk dé beloning na inspanning. Bij mooi weer kun je kijken tot aan de Eifel. Op de route tref je uitkijkpunten met gelegenheid voor een picknick en restaurants. Een bezoekje aan een van de hartelijke wijnboeren met een goede riesling aan het einde van een wandeltocht is een echte aanrader. Mochten je voeten even rust nodig hebben, dan kun je overal langs de Moezel aan boord stappen en de wijngaarden vanaf het water bewonderen, een heel ander perspectief. Ook de verbinding met bus en trein is goed, dankzij het goede netwerk heb je altijd een vervoersmiddel, ook je fiets of trouwe viervoeter is daar welkom. Sinds afgelopen zomer is er een nieuw zijpad naar de Moselsteig, het Kluckertspfad. De twee wijndorpen Kinheim en Wolf kunnen als startpunt worden gebruikt, maar bieden ook pitstops voor de wandelpauze of de finish. De ongeveer 12 kilometer lange rondwandeling is een typische Moezelwandeling, met culturele hoogtepunten in een zeer onderscheidende natuurlijke omgeving, met lekkere hoogtemeters en prachtig uitzicht over het Moezeldal. Art nouveau Als je wat meer cultuur wilt beleven, kun je je vergapen aan de unieke art nouveaugebouwen in Traben-Trarbach. Of dompel je met een rondleiding onder in de historische kelders en hun rijke geschiedenis. In de Moezeldorpen passeer je al wandelend de pittoreske steegjes en Wijn Een bezoekje aan een wijnproeverij hoort er zeker bij. In deze regio vind je Moezelwijn van hoge kwaliteit. Of het nu in een van de historische wijnkelders is, op de wijnmakerij of in de wijngaarden tijdens een huifkartocht, je vindt er ongetwijfeld je nieuwe lievelingswijn. De herfst is vanwege de vele wijnfeesten een heel goede reistijd voor wijn kenners, maar het hele jaar door zijn er volop mogelijk heden, zoals open wijnkelders of wijnpresentaties op vrijwel alle plaatsen aan de Moezel. © G.Weyrich
Mochten je voeten even rust nodig hebben, dan kun je overal langs de Moezel aan boord stappen en de wijn gaarden vanaf het water bewonderen. vakwerk huizen. De culturele hoogtepunten maken een Moezelvakantie echt compleet. Culinaire lekkernijen gecombineerd met de beste Moezelwijn zijn in de regio op elke hoek te vinden, of het nu in moderne vinotheken, historische schuren, eersteklas sterren restaurants of rustieke taveernes en restaurants is; gasten zijn er altijd welkom en worden gastronomisch verwend. Wat te denken van het Frankische Moezelgerecht, de Graewes? Of misschien koffie met een stukje Rieslingtaart? De regionale bijzonderheden moeten zeker een keer geproefd worden! Bij een goede Moezelvakantie hoort natuurlijk gezelschap en gezelligheid, ook die is overal te vinden. Bezoek een wijnmaker op zijn wijn makerij en je zult ongetwijfeld fijne insidertips krijgen. Op de talrijke wijn- en straatfeesten voelen toeristen zich snel thuis en kunnen ze feesten met de Moezelbewoners. Of het nu een cultureel festival is, de internationale kostuum bijeenkomst in Kröv, de Jakobstag in Traben-Trarbach met de stadswijnkoningin of de druivenoogstfeesten in de Moezel-dorpen; het dorpsleven komt tot leven door tradities en levendige landschappen. Dus waar wacht je nog op, de Moezelregio verheugt zich op je komst! informatie Over de regio De Moezelregio biedt talrijke kampeerplaatsen en stacaravans met het beste uitzicht op de Moezel en alle belangrijke voorzieningen voor gasten die graag mobiel zijn. Wie meer comfort zoekt, vindt zijn of haar gading in een van de vele liefdevol ingerichte vakantiewoningen. Of wat te denken van een vakantie bij de wijn makerij met het hele gezin? Of toch liever een verblijf met spa en wellness? Culinair Liefde gaat door de maag, dat geldt zeker voor de Moezelkeuken. Wellness Als je naast een actieve vakantie een beetje ontspanning zoekt, dan ben je hier aan het juiste adres. Het enige thermale bad aan de Moezel, de Moseltherme, bevindt zich in Traben-Trarbach. Hier kun je zwemmen met zicht op de wijngaarden, in de whirlpool zitten of genieten van een massage. Een oase van rust. Contact MOSELREGION Traben-Trarbach Kröv Bahnstraße 22, 56841 Traben-Trarbach T. +49 (0) 6541 8184572, info@tzv-mittelmosel.de www.moselregion.com Deze website is Duitstalig, vanaf het najaar ook in het Nederlands beschikbaar. 21 © G.Weyrich © Sabrina Schneiders © Laura Schneider © Laura Schneider
Spannende route door het land van de Sorben OGEN TEKORT OP de OBERLAUSITZER BERGWEG Grillige rotsformaties, uitgestrekte bossen en sporen uit de middeleeuwen. Het is maar een greep uit de kenmerken van de Oberlausitzer Bergweg in Saksen. Deze meerdaagse route loopt tussen Zittau en Neukirch door het Zittauergebergte, een natuurgebied met rust en ruimte. De unieke lokale cultuur van de ‘Sorben’ geeft deze wandelbestemming nog een extra bijzonder tintje. Robert Witsen De Oberlausitzer Bergweg is 118 kilometer lang en heeft Zittau als vertrek- of eindpunt. Via bos- en bergpaden maakt de wandelaar kennis met het rijke natuurschoon, waarbij op diverse plaatsen spectaculaire rotsformaties het beeld bepalen. Hoewel de naam ‘bergweg’ anders doet vermoeden, is het geen al te zware route en voor de meeste wandelaars prima te lopen. 22 Startpunt Zittau De historische stad Zittau ligt vlakbij het drielandenpunt Duitsland, Polen en Tsjechië. Vanwege deze gunstige ligging werd het een wel varende handelsstad en kreeg het de bijnaam ‘De Rijke’. In het centrum zijn het stadhuis en de Johanniskirche opvallende gebouwen. Ook bijzonder is het grote pakhuis Marstall uit 1511. In het voormalige Franciscaanse klooster is het stadsmuseum gevestigd. De aanblik van Zittau, met mooie pasteltinten, voelt mediterraan. Vooral op het grote marktplein is een Italiaanse atmosfeer te ervaren. Door adellijke huwelijken werd het grondgebied van de Wettiners, het koningshuis dat tot 1918 over Saksen regeerde, steeds verder uitgebreid. Zo kwam ook de huidige Oberlausitz bij Saksen. In deze regio werd Sorbisch gesproken. Nog altijd spreekt een deel van de lokale bevolking deze Slavische taal, die officieel erkend is in Duitsland. Unieke architectuur Naast hun taal kenmerkt de cultuur van de Sorben zich door opvallende architectuur. De Saksen mengden zich al snel met de Sorbische bevolking. Ook cultureel vond er vermenging plaats, bijvoorbeeld in architectuur. De Sorben bouwden blokhutten, terwijl de Saksen de vakwerktechniek meebrachten. Het samensmelten van deze bouwstromingen resulteerde in de typische ‘Umgebinde’ huizen met stijlinvloeden uit Oost- en West-Europa. Ze hebben op de begane grond typische Slavische houten blokken met houten bogen en een Duitse vakwerkstructuur op de bovenverdieping. In de Oberlausitz staan nog ruim 6.000 exemplaren. In het pittoreske dorp Obercunnersdorf staan maar liefst 250 originele Umgebinde woningen. In de oudste is nu een museum gevestigd. Dankzij de bijzondere architectuur verleende UNESCO het dorp de eretitel ‘monumentensite’. © Markus Balkow © Rainer Weisflog
Naar de bron van de Spree De rivier Spree, die ook door Berlijn stroomt, ontspringt in dit gebergte bij Kottmar. Halverwege de route komt de wandelaar bij de bron Er rijden stoomtreinen op meer plekken in de wereld, maar meestal alleen tijdens bijzondere gelegenheden. In Saksen, een eldorado voor spoorliefhebbers, is dat anders. Hier rijden veel Wandelparadijs Saksen Steeds meer mensen ontdekken de schoonheid van wandel paradijs Saksen met fraaie landschappen en natuur gebieden. Ook mooie steden als Dresden en Leipzig en vele authentieke stadjes spreken velen aan. In Saksen zijn diverse grote wandelroutes uitgezet, waaronder de Maler weg in het nationale park Sächsische Schweiz en de Kammweg door het Erzgebirge. Een voorkeur voor routes langs een rivier of juist een stevig pad door de bergen? Er is altijd een route die past bij individuele wensen. www.saksen.info Reisinformatie: www.oberlausitz.com oberlausitzer-bergweg.de van de Spree. Een tip om te bezoeken is het ruïneklooster van Oybin. Hoewel niet volledig meer intact, blijft het een imposant klooster hoog gebouwd op de randen van steile rotsen. Klooster Oybin is één van de 45 locaties van de beheer organisatie Schlosserland Sachsen (zie kader). stoomtreinen op smalspoortrajecten nog dagelijks volgens een vaste dienstregeling. Wie de Oberlausitzer Bergweg wandelt, kan het Zittauergebirge deels verkennen per stoomtrein. Vanuit Zittau rijden stoomtreinen naar de bergplaatsjes Oybin en Jonsdorf. Tip: kastelenpas Het bezoeken van kastelen en paleizen is één van de meest populaire vakantie activiteiten. Vaak lopen de toegangs prijzen aardig in de papieren, maar in Saksen kan het voordelig met de ‘Schlosserlandkaart’. Deze geeft 10 dagen onbeperkt entree tot bijna 45 toplocaties, waaronder Jachtslot Moritzburg, Slot Colditz, Paleis Pillnitz Dresden of het Klooster Oybin. De kaart kost slechts 42 euro voor een gezin met kinderen. Maak een reis door de wereld van ridders en paleislakeien. www.schloesserland-sachsen.de 23 © Rene Egmont Pech © Thomas Glaubitz
Ontdek de veelzijdigheid van het premium wandelgebied Saar-Hunsrück Wegdromen i onvergetelijk Of je nou je batterij wilt opladen in de natuur of je wilt vergapen aan prachtige uitzichten en genieten van de rust: beide is mogelijk in het premium wandelgebied SaarHunsrück! Beleef bijzondere natuurervaringen op onze 410 kilometer lange route de SaarHunsrückSteig, de 111 Traumschleifen SaarHunsrück of de 17 Traumschleifen SaarHunsrück. De langeafstandswandelroute Saar-Hunsrück-Steig is sinds april 2015 compleet met de uitbreiding naar Boppard en is een van de mooiste langeafstandswandelroutes van Duitsland. Deze route begint in het Saarland in Perl aan de Moezel. De 27 etappes gaan door het veelzijdige natuurpark Saar-Hunsrück naar Rijnland-Palts, doorkruisen daarna het Hunsrück-Hochwald 24 Nationaal Park over de hooglanden van de Hunsrück, tot het pad eindigt in Boppard am Rhein in het werelderfgoed Midden- Rijndal. De splitsing in Grimburg biedt je de mogelijkheid om de splitsing door het Ruwertal naar Trier te vervolgen. De Saar-Hunsrück-Steig is door het Duitse wandelinstituut gecertificeerd als premiumweg. De gevarieerde route loopt grotendeels over natuurlijke paden en is onderweg goed gemarkeerd. Wegwijzers die je gidsen richting lokale, middellange en langeafstandsbestem mingen en informatiepanelen bij uitkijkpunten en bezienswaardigheden maken de bewegwijzering compleet. Op de gecertificeerde paden ben je het hele jaar door ©Helen Weyand © KlausPeter Kappest © KlausPeter Kappest
i in landschap dicht bij de natuur. In deze veel zijdige regio zie je dichte bossen, adembenemende uitzichten, bizarre rotsformaties, beekjes om te ontspannen en idyllische valleien. Bebouwing wordt zoveel mogelijk vermeden, de focus ligt op de beleving van natuurlijke stilte. Zo wordt de Saar-Hunsrück-Steig beschouwd als een natuurpad met een trekkingkarakter. Bij een dag- of meerdaagse tocht moet je altijd eten en drinken bij je hebben, zodat je onderweg kunt uitrusten en opladen, of het nu gaat om prachtige uitzichten en rots formaties of mystieke meren: een korte stop is altijd de moeite waard. Alle startpunten zijn bereikbaar per trein, zoals de stations Perl, Trier, Idar-Oberstein, Mettlach en Boppard. De suggestie om alle 27 etappes te lopen is natuurlijk slechts een suggestie van het Wanderbüro Saar-Hunsrück. Wil je het anders? Dat kan! Want de route is zo uitgezet dat je onderweg altijd gemakkelijk kunt kiezen voor kortere of langere etappes. Alle locaties en wandelpitstops zijn goed aangeduid en geven aan wat de afstand is naar de betreffende bestemming. Voor dit ten dele veeleisende pad moet je 2,5 tot 4 kilometer per uur rekenen, afhankelijk van de moeilijkheidsgraad van de etappe. Gedetailleerde informatie over de route is te vinden in de brochure Wandelgids SaarHunsrückSteig op www.saarhunsruecksteig. de/prospekte 25 © KlausPeter Kappest © KlausPeter Kappest
Rondwandelen op de premium Traumschleifchen én Traumschleifchen Saar-Hunsrück Sommige mensen houden van een sportieve wandeling met veel hoogteverschil, anderen zijn op pad met kinderen en zoeken afwisselende en gemakvoorkeur hebt voor dagtochten en de start en finish op dezelfde plek wilt hebben, kun je te kust en te keur terecht bij een van onze 111 Traumschleifen of de Traumschleife SaarHunsrück De 111 Traumschleifen zijn tussen de 6 en 20 kilometer lang, aangelegd als lus en bewegwijzerd als ‘onmogelijk om verkeerd te lopen’. Verdwalen is dus onmogelijk. Wandelaars kunnen met de auto of, in enkele gevallen, met het openbaar vervoer, comfortabel en goed aangeduid bij het betreffende startpunt komen. Vanaf daar start de route via een toegangsportaal direct op de rondwandeling. Elke Traumschleife heeft zijn eigen charme. Zo kun je onderweg bijvoorbeeld oude mijnen, kasteelruïnes, meren, de Geierlay-hangbrug in Mörsdorf (Hunsrück), de Keltische ringmuur in Otzenhausen of middeleeuwse steden, zoals Trier zien. kelijke routes, weer anderen willen met de trein reizen of neerstrijken bij een restaurant. Omdat iedereen andere wensen heeft, bieden de Traumschleifen Saar-Hunsrück en Traumschleifchen Saar-Hunsrück een breed scala aan routes voor elk wat wils. Dus als je 17 Traumschleifchen. Het wandelgebied Saar-Hunsrück ligt van de Boven-Moezel in het Duits-Frans-Luxemburgse drielandenpunt in het westen tot de Midden-Rijn in het oosten, en van de MiddenMoezel in het noorden tot de Nahe in het zuiden. Traumschleifchen SaarHunsrück Korte stukken en comfortabele routes tussen 3 en 7 kilometer lang: dat is de Traum schleifchen Saar-Hunsrück. Sinds 2015 vullen deze ‘kleine’ premium-wandelpaden de Traumschleife in het wandelgebied Saar-Hunsrück aan. Met dit nieuwe keurmerk certificeert het Duitse wandelinstituut korte, gemakkelijk te lopen rond wandelingen over toegankelijke wandelpaden. Hier vinden beginnende wandelaars of mensen die slechts tijd hebben voor een korte route een ruime keuze aan mogelijkheden. Schilderachtige bospassages, brede en panoramische weide landschappen staan voor ontspannen wandelen op lage hoogte. Feesten, sluimeren en meer Een feestmaal mag natuurlijk niet ontbreken. De premium wandelregio Saar-Hunsrück heeft ook op dat gebied veel te bieden! Er is een grote dichtheid en verscheidenheid aan regionale producenten, talloze restauranthouders bieden regionale gerechten aan op hun menukaart. Toeristeninformatie op de route biedt nuttige informatie en gratis brochures. Kwalitatief goede restaurants, hotels, vakantieappartementen en campings kijken uit naar je bezoek. Imposante wandelpaden en een gevarieerd evenementenprogramma: niets staat een feelgood-wandelvakantie in de weg. Meer informatie en brochures over Traumschleifchen en Traumschleifchen vind je op www.saarhunsruecksteig. de/prospekte Of je nou met het hele gezin op pad gaat, op zoek bent naar ontspanning in de natuur of geniet van een paar dagen wandelvakantie: iedereen vindt hier iets passends. informatie Contact Wanderbüro Saar-Hunsrück Zum Stausee 198, 66679 Losheim am See T. +49 6872 9018100 info@saar-hunsrueck-steig.de facebook.de/saarhunsruecksteig facebook.com/traumschleifensaarhunsrück Meer weten? Als je zin hebt in een langere wandelvakantie, kun je voor alle gewenste informatie terecht op www-saar-hunsrueck-steig.de. Onder het kopje ‘Arrangementen’ kun je alvast je volgende vakantie plannen. Actuele brochures over Traumschleifen of de Saar-Hunsrück-Steig verkrijg je gratis bij het Wanderbüro Saar-Hunsrück. Veel wandel en vakantieplezier in deregio SaarHunsrück! 26 © KlausPeter Kappest © KlausPeter Kappest
voor wie echt van wandelen houdt… tevoetonline.nl inspireert. 39 © Shutterstock
1 Online Touch