Uilen bij het uilenbord? Elke wijZe uil begon ooit als uilskuiken Het uilenbord (Fries: ûleboerd) is de versiering van het driekantige houten bord op de vorsteinden van de Friese boerenschuur. In het driehoekige gedeelte zit een rond gat, bedoeld voor ventilatie van de schuur en voor uilen om binnen te kunnen nestelen en daar ook muizen te kunnen vangen. De versiering bestaat uit twee met de ruggen naar elkaar geplaatste zwanen, die tussen zich in een versierde zgn. “makelaar” hebben: een plankje, waarin zinnebeelden of volkskunstmotieven zijn uitgezaagd, zoals klaverblad, zesspakig rad, hart, halvemaan, harp, levensboom. UIlenborden zijn van hout en zitten hoog op de schuur. Er zijn prenten bekend uit de 18e eeuw, waarop duidelijk een zwanenpaar een Friese schuur bekroont. Het wapen van Grou Grou is een van de Friese dorpen waarvan een oud dorpswapen is overgeleverd. Het komt in verschillende vormen voor. De blazoenering van het wapen luidt: In blauw twee zwemmende gouden vissen, de onderste omgekeerd; het schild gedekt met een kroon van drie bladen en twee parels; in de hoofd band van de kroon drie ruitvormige rode stenen en twee ovale groene stenen (de kroon van een vlek). (Fries: Yn blau twa swimmende gouden fisken, de ûnderste omkeard; it skyld dutsen mei in kroan fan trije blêden en twa pearels; yn de holbân fan de kroan trije rútfoarmige reade stiennen en twa ovale griene stiennen (de kroan fan in flek). De heraldische kleuren zijn: azuur (blauw) en goud (geel). Vlek=vlecke, is een dorp met meer rechten (recht van Waag en rechtspraak en veemarkt). Ze zijn als het ware in hun ontwikkeling naar stad blijven steken. De wapens voor deze vlecken onderscheiden zich van de gewone dorpswapens door de zogenaamde vleckekroon. • De blauwe ondergrond verwijst naar de waterrijke omgeving van het dorp • De vissen verwijzen naar de plaatselijke visserij De vissen uit het wapen zijn onder meer verwerkt in ornamenten op het bordes van het voormalige raadhuis van Idaarderadeel. Sinds 1983 is het wapen geregistreerd in het “Genealogysk Jierboekje” van de Fryske Akademy te Leeuwarden. 37 De uilenborden zijn niet overal in Fryslân van gelijke vorm, iedere streek heeft zijn eigen type. In het zuiden van de provincie zijn ze rijker versierd dan in het noorden. In Fryslân zijn wel 6 verschillende types. De vorm van het bord verschilt ook van streek tot streek, de oudste vorm zou een S zijn, die later werd “genaturaliseerd” tot een zwaan. Echter in Fryslân hebben allerlei wilde typen van boerderijen in storende materialen en met ontsierende vormen hun intrede gedaan, waarbij op de diverse daken voor geen enkele versiering meer plaats is. Bij die bouwsels hebben in elk geval de markante witte vogels met hun slanke halzen geen boodschap. algemeen
38 Online Touch Home