Ben Kamphuis haalt stof Ben Kamphuis: “Van letterzetter naar tandtechniek. Als je iets wilt, kun je het. Klaar.” Nooit van gehoord? Het Mundomotorium uit Hengelo? Laat Ben Kamphuis (1946) aan het woord en je hebt direct een avondvullend programma. Letterzetter was hij, administrateur, tandtechnicus. Een en al onrust. Met een dynamiek die vooral tot uiting kwam als hij met zijn band muziek kon maken. Avond aan avond speelde Kamphuis op zijn basgitaar dansmuziek. Geweldig. Geen wonder dat hij zich ’s ochtends wel eens in de ogen wreef. “Bij de Twentsche Courant was ik een beetje een vreemde eend in de bijt. Oma kwam met het idee om typograaf te worden. Die had het zelfs in de crisisjaren niet slecht gehad. Tot aan de komst van het fotografisch zetten bleef ik bij de krant. Om in september 1976 een toch wel bijzondere stap te maken. Op dertigjarige leeftijd begon ik bij Smithuis als leerling in de tandtechniek. Ik had inmiddels een vrouw en twee kinderen. Van letterzetter naar tandtechniek. Waarom ook niet? Vader zei altijd: als je iets wilt, kun je het. Klaar. Dertig jaar heb ik gewerkt als tandtechnicus.” 12 De muziek kwam op een wat lager pitje. Niet langer vier keer per week op pad - eerder een, misschien twee avonden van huis. Logisch, vrouwlief was niet van plan de kinderen alleen op te voeden. Maar wat te doen met de vrije avonden? “Van niets doen word ik onrustig. Ik heb geen rust in de kont.” Vakmanschap Meesterschap Dankzij de muziek maakte Kamphuis in Enschede kennis met Gerard Brummer. De man van Grolsch succesvolle biercampagne Vakmanschap is Meesterschap, had een huiskamer vol boeiende instrumenten. Een vonk sloeg over. Recht voor zijn raap: “Als je wat kwijt wilt, moet je eerst mij bellen!” Aan enthousiasme heeft Kamphuis nooit een gebrek gehad. “Brummer had met zijn kinderen afgesproken niets weg te doen. Er gingen een paar jaar overheen. Toen kwam hij bij mij thuis met een tasje vol losse onderdelen. Of daar nog iets van te maken was? Ik heb me toen veertien dagen opgesloten. Brummer reageerde verbaasd. Hoe was dat mogelijk? Sindsdien kwam hij iedere keer met wat spullen.” De belangstelling voor oude instrumenten nam bij Ben Kamphuis snel toe. De focus schoof naar de wonderlijke apparaten die vanaf 1863 een eeuw lang zijn gebruikt in het natuurkundig onderwijs. Halverwege de negentiende eeuw kwamen – gedreven door industrialisatie en oplevende handel - nieuwe schooltypen in zwang. De Hogere Burgerschool verscheen, de landbouw- en ambachtsscholen. De Mammoetwet (met Mavo, Havo en VWO) nam rond 1970 het scholenlandschap opnieuw op de schop waardoor oude onderwijsmiddelen overbodig en vergeten raakten. “In de jaren voor de Mammoetwet lag het accent sterker op het aanschouwelijk onderwijs. De leerlingen moesten optisch zien wat er gebeurde”, zegt cultuurwetenschapper en docent Hans van den Broek. Samen met Ben Kamphuis schreef hij voor het tijdschrift voor wetenschaps- en universiteitsgeschiedenis Studium een artikel over het mundomotorium uit Hengelo. Gebruiksklaar Kamphuis heeft sinds het midden van
13 Online Touch Home