De Baronie van Breda ten tijde van de van Dun’s 1500-1750 Hoe was het leven in Brabant ten tijde dat de van Dun(ne)’s er woonden? Waarom kwamen zij naar Breda? Wat voor invloed had de 80 jarige oorlog? En hoe beleden zij er hun godsdienst? Dit zijn slechts enkele van de vragen die ik in onderstaand stuk probeer te beantwoorden. Als een rode draad loopt de 80 jarige oorlog (1568-1648 ) en zijn gevolgen door het verhaal. Breda was gelegen aan de noordelijke grenzen van het Hertogdom Brabant en daardoor al vroeg van strategisch belang. Samen met Brussel, Antwerpen, ’s-Hertogenbosch, Leuven en Lier was het ook een van de belangrijkste steden. Dat Breda daarom al vroeg een vestingstad werd, is niet verwonderlijk. De betrekkingen met het graafschap Holland waren niet altijd vriendschappelijk. We weten dat de van Dunne’s zeker al rond 1500 in Alphen woonden en mogelijk ook al in Turnhout. Ook toen al waren het moeilijke tijden. Deze begonnen met het overlijden van Karel de Stoute in 1477 in de slag bij Nancy. Hij had in 1473 Gelre veroverd en datzelfde hertogdom Gelre wilde nu zijn onafhankelijkheid terug. Het gevolg was het GeldersBourgondisch conflict, een reeks oorlogen, opstanden en familievetes. Vooral de Meijerei van ’s-Hertogenbosch werd er zeer door getroffen. Al in 1478 stormen 6000 soldaten vanuit het vestingstadje Grave naar het zuiden. Het was het begin van 8 Gelderse oorlogen die duurden tot 1543. Een jaar tevoren had Gelre een bondgenootschap gesloten met Frankrijk tegen de Habsburgers. Maarten van Rossum, de beruchte legeraanvoerder van Gelre, viel met 2500 ruiters en 14.000 voetknechten Brabant binnen en indachtig zijn lijfspreuk “ blaken en branden is het sieraad van de oorlog” verwoestte hij alles wat op zijn weg kwam. Na de Meijerei grotendeels platgebrand te hebben kwam ook de Baronie van Breda aan de beurt. De stad zelf was te sterk om aangevallen te worden. Wel werd op 22 juli 1542 Hoogstraten verwoest en ging zijn tocht richting Antwerpen. De prins van Oranje, René van Chalon, die vanuit Breda de stad te hulp kwam, werd eveneens verslagen. Turnhout en Geel ontkwamen plundering en verwoesting door een groot geldbedrag (brandschat) te geven. Ook in 1506 waren de Geldersen al eens in deze streken geweest en ook toen had Turnhout voor 15.000 gld. het onheil afgekocht. Wel werden Lommel, Rethy, Postel en nog enkele andere dorpen platgebrand. Gijzelaars werden meegenomen naar Roermond om tegen een hoog losgeld vrijgekocht te kunnen worden. Ook de pest droeg aan deze ellende bij door in 1518 en 1521 toe te slaan. Was het politieke geweld na de Gelderse oorlogen enigszins geluwd, het godsdienstige steekt nu de kop op. Luther, maar meer nog Calvijn, krijgen al snel veel sympathisanten. Opnieuw ontstaat onrust in onze gebieden. Zeker als de belangrijkste edelman van de Nederlanden, Willem van Oranje, de eed van trouw weigert aan de koning van Spanje. Reeds in 1567, na de dramatische beeldenstorm van een jaar tevoren, komt Alva naar hier. Willem heeft toen al de vlucht moeten nemen naar zijn stamslot Dillenburg. 51
58 Online Touch Home