WATERZUIVERING Covid-19: vooralsnog geen risico’s voor de watersector Speuren naar corona Door Pieter van den Brand Onlangs spoorde onderzoeksinstituut KWR het coronavirus SARS-CoV-2 op in ons rioolwater. Wat de impact voor de watersector betreft, staan alle seinen nog op veilig. Het uiterst fragiele virus is naar verwachting niet lang infectieus in afvalwater en onze rwzi’s verwijderen dit soort virussen goed. Wetenschappers in China toonden direct na de uitbraak van coronagriep Covid-19 in de Chinese provinciestad Wuhan al aan dat het coronavirus SARS-CoV-2 ook in menselijke ontlasting aanwezig is. Bij de SARS-uitbraak in Hongkong in 2003 was eveneens genetisch materiaal van SARS-CoV-1 (het vorige coronavirus) aangetroffen in het rioolwater van ziekenhuizen waar SARS-patiënten werden behandeld. De microbiologen van onderzoeksinstituut KWR, dat al zo’n tien jaar onderzoek doet naar stoffen als drugs in rioolwater, waren dan ook niet verbaasd het nieuwe coronavirus in Nederlands afvalwater te vinden. Tijdens een webinar eind maart lichtte principal microbiologist Gertjan Medema van KWR de bevindingen toe. Gedurende de eerste maanden van de corona-epidemie - begin februari en later in begin en medio maart, toen Covid-19 ook in ons land was geconstateerd - zijn bij verschillende rioolwaterzuiveringen gedurende 24 uur monsters genomen. Het ging om de rwzi’s in Amersfoort, Amsterdam-West, Apeldoorn, Coevorden, Harnaschpolder, Schiphol, Tilburg en Utrecht. In het KWR-lab in Nieuwegein werd genetisch materiaal van het virus uit de verschillende monsters geconcentreerd. KWR heeft daar al methoden voor andere virussen voor ontwikkeld, zoals voor het norovirus. “We extraheren het erfelijk materiaal van het virus vervolgens uit het concentraat”, vertelt Medema, “en testen dit materiaal op virusgenfragmenten van SARS-CoV-2.” Kettingreactie In zijn microbiologisch lab gebruikt KWR hiervoor de zogeheten RT-PCR-technologie. De letters staan voor Reverse Transcriptase-Polymerase Chain Reaction, omdat de technologie een kettingreactie veroorzaakt van zich snel vermenigvuldigend erfelijk materiaal. Bij coronavirussen bestaat dat uit RNA. Testresultaten zijn volgens Medema binnen een vijftal werkdagen beschikbaar. “Om meer zekerheid te hebben dat het virus echt aanwezig is, hebben we enkele malen getest en de monsters meerdere keren bekeken.” In de monsters die medio maart op de rwzi’s werden genomen, gaven de tests in het lab zodanig sterke reacties op het RNA-materiaal, dat KWR wereldkundig kon maken het coronavirus in rioolwater te hebben aangetroffen. De toegepaste meetmethode kan niet bepalen of een virus nog actief is. “Daar is de testmethode niet op ontworpen”, legt Medema uit. Op alle onderzochte rwzi’s werd het corona - WATERFORUM APRIL 2020 43
44 Online Touch Home