WATERKWALITEIT De Meanderende Maas: optimum voor waterkwaliteit De Maas is in de afgelopen eeuwen flink veranderd. Door de van oudsher meanderende rivier werd een strak kanaal getrokken. Voor de scheepvaart kwamen stuwen en sluizen en werden oevers met stortsteen vastgelegd, mede om het afkalven van landbouwgrond te voorkomen. Wat allemaal averechts uitpakte voor het waterleven: veel inheemse planten, vissen en andere dieren verdwenen door een gebrek aan ondiep en rustig stromend water. Een studie van Bureau Waardenburg in opdracht van Rijkswaterstaat liet in 2015 zien dat er nog veel verbetering nodig is op de biologische KRW-parameters macrofauna en vis, en op de chemische eisen voor stikstof- en fosfaatgehalten. In tal van projecten wordt inmiddels aan het ecologisch herstel gewerkt. De Meanderende Maas is er een van. Het 26 kilometer lange tracé tussen Ravenstein en Lith krijgt de komende jaren een ingrijpende herinrichting. In de uiterwaarden aan de Brabantse zijde komt een rivier- en moeraslandschap waarin twee oude meanders, nu nog als landbouwgebied in gebruik, worden teruggebracht. Ook worden geulen aangelegd met flauwe natuurvriendelijke oevers en een maximale waterdiepte van 1,5 meter. Het werk begint in 2023 en moet in 2028 zijn afgerond. Projectmanager Petra van den Brand benadrukt dat het enige harde doel van het project binnen het Hoogwaterbeschermingsprogramma is dat de dijk voldoet aan de nieuwe waterveiligheidsnormen, “maar de waterkwaliteit heeft onze volle aandacht. Vergeet niet dat de Maas in drinkwater voor zo’n zes miljoen Nederlanders voorziet. Daarom hebben we nadrukkelijk geschakeld met het KRW-team. In een aantal gevallen takken we oude meanders juist niet aan vanuit het oogpunt van de waterkwaliteit, maar houden we geïsoleerde waterpartijen in stand, wat dat is daar beter voor. We zoeken echt naar het optimum.” Hans van Engen (landschapsarchitect): “De oude Maasmeanders zijn nu landbouwgebied, maar maken straks plaats voor natuur. Dat zal positief op de waterkwaliteit uitwerken.” 20 WATERFORUM NR 7 Volgens landschapsarchitect Hans van Engen, vanuit de provincie Noord-Brabant bij het project gedetacheerd, is het onmogelijk een heel watersysteem om te turnen. “Op de chemische waterkwaliteit hebben we geen enkele invloed. Net als elke andere rivier heeft de Maas wel een bepaalde mate van zelfreinigend vermogen. We gaan dan ook de juiste omstandigheden scheppen die daar een positieve rol bij spelen, zoals het stimuleren van planten en dieren die het water schoner maken. We creëren een goede en brede overgang van water op land, zodat de impact van het water maximaal is. Een zanderige bodem is goed voor het bodemleven, wat kansen biedt op een betere waterkwaliteit. De oude meanders zijn nu landbouwgebied, maar maken straks in een groot deel van het gebied plaats voor natuur. Dus zal er veel minder uitspoeling van meststoffen zijn en ook dat zal positief uitwerken op de waterkwaliteit.”
21 Online Touch Home