STeRK. Nieuws uit de wereld van Sterkliniek Dierenartsen - uitgave 09 | Zomer 2017 Zomer, zwemmen en zon Aandachtspunten voor een veilige zomer P.03 Seizoenen Voorbereid de zomer tegemoet P.05 www.sterkliniek.nl Oudere katten Signalen die wijzen op gebreken P.13 Warme zomer Hou het hoofd koel bij konijnen en knaagdieren P.17 € 5,95
VOORWOORD Helder: APK Communicatie is een interessant fenomeen, met vaste kenmerken: zender, boodschap, ontvanger. Ook als dierenarts communiceren we heel veel. Begrijpelijk uitleggen van soms ingewikkelde ziekteprocessen is en blijft een interessante uitdaging. Maar over dingen die eenvoudiger of meer voor de hand liggend zijn, kan communicatie wel eens in onvoldoende mate gebeuren, ‘omdat het zo logisch is dat het niet uitgelegd hoeft te worden’. Een voorbeeld daarvan is het jaarlijkse bezoek aan de dierenarts met hond, kat of konijn. Voor ons zo logisch dat het geen toelichting behoeft. Maar het blijkt dat diverse eigenaren het jaarlijkse bezoek alleen koppelen aan een vaccinatie, en ‘vaccineren is eng en onnodig, dus dat doen we niet meer’. Nu zijn vaccins in de loop der jaren nogal verbeterd en verfijnd, zodanig dat je gerichter kunt vaccineren met alleen die componenten die van belang en echt nodig zijn (en dat doen wij dus ook). Maar we zien toch dat eigenaren uit onvoldoende besef van waar het werkelijk om gaat soms niet meer met hun (naar hun verwachting gezonde) dier op een jaarlijkse controle komen. En al helemaal vreemd komt het op ons over als dit dan juist oudere dieren betreft, uit een leeftijdsgroep waar met een goed onderzoek en advies de meeste gezondheidswinst te behalen valt. Er zijn nog steeds (te) veel oudere honden die vanwege pijn traag lopen, terwijl hun baasje denkt ‘dat hoort bij de ouderdom’ … Ter illustratie: mijn eigen hond komt ook 2x per jaar in de praktijk op tafel voor een gezondheidsonderzoek. De verleiding om hem thuis even vluchtig te bekijken en te denken ‘het zit wel goed’ is groot, maar even serieus bekijken is beter en heel verstandig. De grootste valkuil is om als eigenaar te denken ‘dat je zelf wel kunt zien of je dier gezond is’. Als dierenarts bekijk en beoordeel je een dier nu eenmaal heel anders, daar zijn we ook voor opgeleid. Enkele voorbeelden van problemen die we afgelopen maanden aantroffen bij ‘gezonde jonge dieren’: een pijnlijk kieswortelpunt-abces met verdikte onderkaak, een (ruwharige) hond die onbemerkt 20% was afgevallen, katten met héél veel vlooien – maar zonder jeuk – en een hond met een grote cyste in de buik. Dat zijn gevallen waarin je de gezondheid en levensverwachting flink kunt verbeteren, en dat is toch hetgeen je dier verdient ? Dierenkliniek Heythuysen Kloosterstraat 42 6093 CX Heythuysen T: 0475 - 49 62 62 W: www.dierenkliniekheythuysen.nl E: info@dierenkliniekheythuysen.nl Openingstijden Maandag t/m vrijdag: van 09.00 - 12.15 uur van 13.15 - 18.15 uur Daarom noemen we de jaarlijkse gezondheidscontrole voortaan simpelweg APK: kort, duidelijk en begrijpelijk, toch ? Han Neuteboom Sterkliniek Dierenartsen Heythuysen
seizoenen Zomer, zwemmen en zon In ons koude kikkerlandje kan het in de zomermaanden heerlijk warm worden, zelfs heet. Het is aan de diereigenaar om ervoor te zorgen dat de diertjes het ook tijdens de warmste maanden van het jaar naar hun zin hebben. ZWEMMEN Water is een manier om uw hond verkoeling te bieden in de zomer. Ze kunnen ermee spelen, het voldoende (maar niet te veel) drinken en de liefhebber kan zelfs lekker gaan zwemmen. Echter is niet elke hond gek op zwemmen en kan niet elke hond zwemmen. Mocht u uw hond dus voor het eerst laten zwemmen doe dit dan gedoseerd, onder toezicht en eventueel met behulp van een speciaal zwemvest. Zwemmen in gechloreerd, zout en zoet water kan gevolgen hebben voor de gezondheid. GECHLOREERD WATER Het binnenkrijgen van gechloreerd water kan diarree veroorzaken omdat het chloor de darmflora beïnvloed. Mocht uw dier, vooral opletten bij jonge of oude dieren, hier last van krijgen wees dan waakzaam voor uitdroging. ZOUT WATER Zwemmen in zout water kan wat irritatie van de slijmvliezen veroorzaken. Mocht uw hond zout water binnenkrijgen dan kan de hond gaan braken. ZOET WATER Bij het zwemmen in zoet water is het van belang om eerst de kwaliteit van het water te controleren, bijvoorbeeld op www.zwemwater.nl. Niet zelden komt het voor dat er sprake is van blauwalg of botulisme. Ook leptospirose vormt een bedreiging. Het is daarom af te raden om uw hond in stilstaand water te laten zwemmen. Ook het (overmatig) drinken van zoet water brengt risico’s met zich mee; een hond die een bal apporteert of lekker aan het zwemmen is kan onbewust te veel water drinken. Dit kan de zoutbalans in het bloed verstoren en levensgevaarlijke gevolgen hebben. Mocht het water te koud zijn dan kan het een maagkanteling veroorzaken. AANDACHTSPUNTEN Zwemmersjeuk, cold water tail, zwembelasting en oververhitting zijn ook zaken om aan te denken wanneer uw hond gaat zwemmen. Zorg ervoor dat uw hond rustig aan leert zwemmen om overbelasting te voorkomen. Laat uw dier niet lange stukken achtereenvolgend zwemmen; dit kan het lichaam overbelasten en door de arbeid van de spieren ontstaat juist veel warmte. Dit gaat het doel om uw hond af te laten koelen tegen en veroorzaakt juist verhitting van het lichaam. ZONNESTRALEN Sommige dieren zijn (extra) gevoelig voor de UV-stralen van de zon. De huid van dieren met dunne of witte beharing kan verbranden. Smeer daarom die plekjes, bijvoorbeeld de rug van de neus en de punten van de oren, in met speciale zonnebrandcrème voor dieren. Let op: zonnebrandcrème voor mensen is niet veilig voor dieren! Kijk voor meer informatie op: wwwsterkliniek.nl/ zwemmen-en-zo STeRK. 03
Nieuw: Vakantie APK voor uw kat of hond! Voorbereid de zomer tegemoet? Kom naar uw Sterkliniek en haal de gratis Vakantie APK. In deze handige folders vindt u alle vakantie-informatie voor uw huisdier op een rij. Inclusief vakantiechecklist! De Vakantie APK is voor vakantiegangers, pensionvrienden én thuisblijvers. www.msd-animal-health.nl
seizoenen Voorbereid de zomer tegemoet! De zomer staat voor de deur. Kijkt u er ook zo naar uit? Vast wel! Of u nu vakantieplannen heeft voor het buitenland of lekker in de buurt blijft: een goede voorbereiding is het halve werk. Dat geldt voor u, maar zeker ook voor uw hond of kat. Sterkliniek Dierenartsen heeft een aantal tips voor u op een rijtje gezet. DOOR: BOB CARRIÈRE, DIERENARTS huisdier ontwormd is en beschermd is tegen vlooien en teken. VERPLICHTE VACCINATIES Of uw huisdier nu met u meegaat op vakantie of thuisblijft: vaccineren beschermt uw hond of kat tegen de belangrijkste ziekten. Als u uw hond of kat naar een pension of kennel brengt, is vaccineren zelfs verplicht! Vraag bij reservering naar de vaccinatieeisen; die verschillen per pension. Als u uw dier meeneemt naar het buitenland, is de vaccinatie tegen hondsdolheid verplicht. VLOOIEN- EN TEKENBESCHERMING In de zomerperiode komen parasitaire infecties bij honden en katten veel voor. In Nederland moeten we vooral rekening houden met wormen, vlooien en teken. Een goede vlooien- en tekenbescherming is hoe dan ook verstandig. Bescherming helpt tekenziekten en vlooienproblemen te voorkomen. Veel pensions eisen ook dat uw NIEUW EUROPEES DIERENPASPOORT Besluit u om uw dier mee te nemen op vakantie in het buitenland? Gezellig! Maar let er dan wel op, dat uw dier in het bezit moet zijn van een nieuw Europees dierenpaspoort. Dit paspoort is alleen via de dierenarts verkrijgbaar. Soms is – zelfs binnen Europa! – ook een gezondheidsverklaring nodig, of bijvoorbeeld een bewijs van ontworming, behandeling tegen teken of bloedtest. Onze assistenten vertellen u hier graag meer over. EXOTISCHE PARASIETEN In het buitenland moet u als hondenbezitter ook rekening houden met exotische parasieten, zoals zandvliegen en hartwormmuggen. Door een beet van de zandvlieg, kan een hond erg ziek worden. Ook hartwormziekte – veroorzaakt door de hartworm – is een ernstige aandoening bij honden. We hebben speciale halsbanden op voorraad, die uw hond langdurig beschermen tegen teken, zandvliegen en hartwormmuggen. HANDIGE CHECKLIST Wilt u zeker weten dat u niets vergeet deze zomer? Haal dan bij onze praktijk een gratis Vakantie APK op. Deze folders bevatten een handige checklist, waarop precies staat wat u moet regelen en klaarleggen voor uw hond of kat. Uiteraard kunt u ook een afspraak maken met onze praktijk voor aanvullende informatie of een laatste gezondheidscontrole. We zijn u graag van dienst. Op een mooie, onbezorgde zomer! STeRK. 05
one health Buitenlandse gevaren Met het huisdier op vakantie is één van de hoogtepunten van het jaar voor veel mensen. Samen met het dier genieten van de natuur, lekkere wandelingen en samen ontspannen. Toch zijn er veel zaken om rekening mee te houden wanneer het huisdier meegaat op vakantie in het buitenland, voor de veiligheid en gezondheid van zowel mens als dier. DOOR: MARLOES VORK, PARAVETERINAIR Enkele voorbeelden van zulke risicofactoren in het buitenland zijn: Hondsdolheid – Ook bekend als ‘rabiës’. Een levensgevaarlijk virus dat binnen en buiten Europa voorkomt. Het virus wordt doorgegeven via speeksel dat in het bloed of de slijmvliezen van de ander terecht komt. Een vriendelijke lik van een besmet dier kan voldoende zijn om dit dodelijke virus op een ander zoogdier, dus ook op u, over te brengen. Uw hond tegen rabiës laten vaccineren is om die reden een vereiste bij de meeste vakantielanden. Leishmania – Dit is een ziekte die overgebracht wordt door zandvliegen. Zandvliegen zijn net hele kleine mugjes van enkele millimeters groot en komen voornamelijk voor rond de Middellandse Zee. Symptomen van een hond met leishmaniose kunnen erg verschillend zijn en variëren van lusteloosheid tot bloedarmoede en huidklachten. Echter kan het ook voorkomen dat de hond wel drager is maar geen symptomen vertoond. Preventieve bescherming met behulp van een speciale halsband is verstandig. Hartworm – Larven van hartworm worden door muggen overgebracht. Eenmaal in het dier groeien de larven uit en nestelen zich in de longslagader of in het hart zelf. Een hond kan jarenlang geen klachten vertonen en dan toch verschillende symptomen krijgen zoals zwakheid, hoesten en benauwdheid. 06 STeRK. uitgave 09 -zomer 2017 Het dier kan eraan komen te overlijden. Herhaalde behandeling na thuiskomst aan te raden. Longworm – Helaas komt deze parasiet inmiddels ook in Nederland voor. Larfjes gaan via de ontlasting mee naar buiten. Vervolgens eet een slak de larfjes op en de hond of kat de slak. Ook kan een kikker, muis of vogel de slak hebben opgegeten en vervolgens ten prooi vallen aan uw huisdier. Preventieve behandeling is dus sterk aan te raden. Babesia – Babesiose word overgebracht door teken die in warmere landen leven, maar komt tegenwoordig helaas ook in Nederland voor. Symptomen van babesiose zijn bijvoorbeeld koorts, bloedarmoede en is bloed bij de urine. Het is goed mogelijk om de hond hiertegen te behandelen, blijft het echter onbehandeld dan kan het een dodelijke afloop hebben. Tekenbestrijding voor uw dier en dagelijkse controle is geen overbodige luxe. Ehrlichia – Ehrlichiose wordt net als babesiose overgebracht door teken en is voornamelijk actief in warmere landen. De parasiet ehrlichia tast de witte bloedcellen aan. Honden kunnen direct ziek worden maar het is ook mogelijk dat er pas jaren later ziekteverschijnselen optreden. Mocht u meer willen weten over bovenstaande buitenlandse risico’s neem dan contact dierenarts. op met uw Sterkliniek
advies Financieel vangnet De campagne Verantwoord Huisdierenbezit laat zien welke stappen een huisdiereigenaar kan zetten om de top van de piramide te bereiken. Oftewel: welke stappen kan een baasje nemen om zo verantwoord mogelijk voor het huisdier te zorgen. is uw huisdier voor onverwachte kosten, eventueel ook voor enkele te verwachte kosten, verzekerd. Veel huisdiereigenaren geven bij twijfel over het wel of niet afsluiten van een verzekering aan dat ze bang zijn de kosten er niet uit te halen. Een dierenarts gaf aan dat dit de verkeerde insteek is: “Een inboedelverzekering sluit je toch ook niet af in de hoop dat je huis afbrandt?” Met behulp van een huisdierverzekering bent u in staat om uw huisdier de best mogelijke zorg te bieden wanneer dit nodig is. Vooral in stresssituaties zoals bij een ongeval is het een fi jne gedachte dat kosten geen rol spelen voor de nodige, en wellicht levensreddende, voor uw huisdier. medische handelingen Stap één gaat over de aanschaf, identifi catie en fi nanciën. Als u eenmaal weet welk dier of welk ras bij u en uw thuissituatie past dan moet u er zeker van zijn dat u het dier alles kan geven wat het nodig heeft. Het voldoen aan de basisbehoeften kost geld. Het diertje moet elke dag eten, heeft af en toe nieuwe spullen nodig en zal bezoekjes aan de dierenarts moeten brengen. Als alle vaste lasten zijn ingedekt is er dan nog voldoende fi nanciële ruimte om onverwachte kosten op te vangen? VANGNET Een huisdierverzekering kan uitkomst bieden. Voor een vast bedrag per maand MOGELIJKHEDEN Inmiddels zijn er veel aanbieders op de markt en is ook de variatie in de verzekeringspakketten te vergelijken met de humane zorg. Neem de tijd om u te oriënteren op de verschillende aanbieders en verzekeringsENKELE TIPS VOOR HET KIEZEN VAN DE VERZEKERING DIE BIJ U PAST • Weet welke kosten u zelf wilt betalen en welke u wilt verzekeren. Denk hierbij aan vaste kosten zoals de jaarlijkse gezondheidscontrole of de onverwachte kosten. • Verdiep uzelf in de mogelijke erfelijke afwijkingen van het ras. Dit kan invloed hebben op de hoogte of dekking van de premie of dekking van de verzekering. • Bekijk de dekking van de verzekeraar in de verschillende pakketten. Hoeveel procent van de kosten wordt vergoed? • Kijk bij vergelijking van de pakketten naar de verschillen in het eigen risico. • Leeftijd van het dier kan een rol spelen bij de verschillende pakketmogelijkheden. Aanschaf, identificatie, registratie en financiën Genezende en verzachtende zorg Preventieve zorg en vroegdiagnostiek Preventie parasitaire infecties Preventie infectieziekten Verantwoorde voeding pakketten. Een hulpmiddel hierbij kan zijn www.verzekerjehuisdier.nl, dit is de onafhankelijke vergelijkingssite voor huisdierverzekeringen. Bij het zoeken naar een huisdierverzekeraar kan een voorkeur aangegeven worden voor welke kosten wel of niet binnen de dekking dienen te vallen. Een handig hulpmiddel voor het creëren van een huisdier! fi nancieel vangnet voor uw STeRK. 07
hond Besmettelijke hondenhoest Vroeger noemde men dit kennelhoest maar in tegenstelling tot hetgeen de naam doet vermoeden, komt kennelhoest niet alleen voor bij honden die in kennels worden gehouden, maar kunnen alle honden gemakkelijk besmet raken via snuffelcontact en dus ook op straat, op de hondenschool of waar dan ook meerdere honden elkaar kunnen ontmoeten. DOOR: MARTINE CARRIÈRE-BOTHOF, DIERENARTS Besmettelijke hondenhoest is een besmettelijke infectie van de voorste luchtwegen en wordt veroorzaakt door combinatie van virussen en bacteriën. De meest voorkomende verwekkers zijn het parainfluenzavirus en de bacterie bordetella bronchiseptica. Daarnaast zijn ook de omgevingsfactoren van belang zoals bijvoorbeeld stress, hygiëne en de huisvesting. SYMPTOMEN Het eerste en voornaamste verschijnsel van een kennelhoestinfectie is hoesten, een droge, harde hoest vaak gevolgd door kokhalzen. Het kan zich soms zo heftig manifesteren dat het lijkt alsof de hond wat in zijn keel heeft zitten. Het hoesten kan lang aanhouden en bij onvoldoende beschermde (niet-gevaccineerde) dieren kan het zelfs leiden tot een longontsteking. BESMETTING De bacterie of het virus wordt overgedragen door kleine vochtbolletjes die de hond uithoest en de andere hond inademt. Ze kunnen elkaar ook besmetten door direct contact zoals snuffelen aan elkaar. Dus alle plaatsen waar honden samenkomen, zoals pensions, asielen, shows, speelweides en hondenscholen kunnen een besmetting opleveren. THERAPIE Afhankelijk van de ernst van de klachten kunnen verschillende typen medicatie worden ingezet: bijvoorbeeld een antibioticum, een hoestonderdrukker of een ontstekingsremmer. Het is verstandig om druk op de luchtpijp zo veel mogelijk te voorkomen, dit kan bereikt worden door een tuigje om te doen in plaats van een halsband. VOORKOMEN IS BETER DAN GENEZEN? Vaccineren is een belangrijk onderdeel in de bestrijding van kennelhoest. Honden die gevaccineerd zijn, zijn niet 100% beschermd tegen de ziekte. Dat wil zeggen dat ze nog wel geïnfecteerd kunnen worden, maar omdat het lichaam door de vaccinatie al antilichamen heeft aangemaakt en dus snel kan reageren, zal het beperkt blijven tot een kuchje. Honden die niet gevaccineerd zijn lopen een risico op niet alleen een langdurige ziekte, maar ook op het ontwikkelen van een longontsteking. Daarom wordt vaccinatie altijd aangeraden voor honden die veel met andere honden in contact komen. De meeste pensions eisen zelfs een jaarlijkse vaccinatie tegen kennelhoest. 08 STeRK. uitgave 09 -zomer 2017
Uw vraag, ons antwoord Dierenarts Max van Zandvoort beantwoordt in SterK tal van vragen van lezers. Ook uw vragen zijn van harte welkom. Hebt u een vraag over de verzorging of gezondheid van uw dier? Mail naar info@sterkliniek.nl Ik zou graag willen weten of het verstandig is om de tanden van je katten te poetsen? Het onderhoud van het gebit is altijd belangrijk en poetsen kan daar een onderdeel van zijn. Echter, het gemiddelde karakter van een kat in acht genomen is poetsen een uitdaging. Daarnaast is de toegang naar met name de binnenzijde van de kiezen beperkt en zijn de oppervlaktes klein. Regelmatig reinigen op gevorderde leeftijd houdt het gebit in principe in goede staat en stevige brokjes dragen ook bij. Gebitsinspectie bij de kat is minimaal 1x per jaar noodzakelijk gezien mogelijke specifieke gebitsproblemen, veel katten lopen onopgemerkt met een zeer pijnlijk gebit rond. Waarom worden zwarte vlekjes in de bek of rond vochtige gedeelten door artsen sproeten genoemd? Ik kan dit niet goed beoordelen. In principe zijn ‘zwarte vlekjes’ ophopingen van pigment en kunnen geheel onschuldig zijn. Anders kan het zijn als deze plekken plots verschijnen in de bek of in het oog, ook verhevenheid boven de huid is alarmerend. Eventueel bloeden is ook een verontrustend signaal. Net als bij de mens kennen we bij dieren ook melanomen, een kwaadaardige vorm van kanker van pigmentvormende cellen. Er is wel verschil in gedrag en prognose in vergelijking met de mens. Raadpleeg in ieder geval uw dierenarts als u de beschreven veranderingen waarneemt bij uw huisdier! Maagdarmstoornissen Regelmatig komen we met name honden tegen die chronische maagdarmproblemen hebben. Ontlasting van wisselende samenstelling is dan meestal één van de hoofdsymptomen. Er wordt dan een standaard protocol in het onderzoek toegepast, meestal via ontlastingsonderzoek en bloedonderzoek zal de dierenarts de diagnose vast proberen te stellen. Als dit onvoldoende is dan volgen monsternames van het darmweefsel. Als het uitkomt op Alleen al de uitgebreide diagnosestelling is prijzig, laat staan levenslange medicatie. Een verzekering biedt uitkomst bij deze kosten, alhoewel dieetvoeding hier niet onder valt. Sommige rassen hebben een verhoogd risico op deze stoornissen dus een verantwoorde raskeuze kan ook nog het risico beperken. een chronische darmwandafwijking of een alvleesklierprobleem zit de hond levenslang ‘vast’ aan dieetvoeding en medicatie. Kijk voor meer informatie over huisdierverzekeringen op www.sterkliniek.nl STeRK. 09
+ Lae aanp stres STRESS-GERELATEERDE FLUTD en we ze samen aanpakken, zonder ss KLINISCH BEWEZEN VOEDING: VERMINDERT HET LICHAAMSGEWICHT MET 11% IN 60 DAGEN* VERMINDERT DE TERUGKEER VAN FIC*-SYMPTOMEN MET 89%* MET SPECIALE INGREDIËNTEN VOOR DE BEHEERSING VAN STRESS PRESCRIPTION DIET™ M Urinary es heeft ess eeft e h om HillsPet.nl om
voeding Help, de kat plast naast de bak! Wie kent het niet … de kat plast naast de kattenbak en dat beperkt zich niet tot één ruimte. Veel katteneigenaren kennen de frustratie maar al te goed. Helaas is het ook oorzaak #1 waardoor katten in het asiel belanden. Wat veel eigenaren echter niet weten is dat dit vervelende plasgedrag een typisch verschijnsel kan zijn van een urinewegaandoening, die veroorzaakt of verergerd kan worden door stress al dan niet in combinatie met overgewicht. En daar is wat aan te doen. FLUTD (Feline Lower Urinary Tract Disease) is de verzamelnaam voor aandoeningen van de lagere urinewegen bij katten. Het is een algemene term voor verschillende infecties, ontstekingen en andere aandoeningen die de urinewegen van je huisdier aantasten (zoals blaasontsteking). De meest voorkomende vorm van FLUTD is feline idiopathische cystitis (FIC), een soort niet-bacteriële/niet-infectueuze ontsteking van de blaaswand. De precieze oorzaak is onbekend, maar FIC kan verergeren door stressvolle situaties. SYMPTOMEN Hoe weet je of je kat een aandoening aan de urinewegen heeft? Je kunt dit herkennen aan de volgende signalen: • Plassen in huis • Moeite met plassen • Bloed in de urine • Miauwen tijdens het plassen OVERGEWICHT VERGROOT RISICO Er zijn verschillende factoren die de kans op urinewegaandoeningen bij je kat kunnen verhogen. Dit zijn o.a.: • Voeding: bevatten hoge gehalten aan bepaalde mineralen, waardoor blaasstenen kunnen ontstaan. • Overgewicht: katten met overgewicht lopen meer risico op FLUTD. Uit onderzoek blijkt dat 50% van onze huisdieren (iets) te zwaar is. • Te weinig drinken: als huisdieren minder drinken, wordt hun urine geconcentreerder, wat de kans op steenvorming vergroot. • Stress kan een belangrijke rol spelen bij FIC, de meest voorkomende vorm van FLUTD. STRESS Naast een lichamelijke oorzaak, zoals overgewicht, kan ongewenst plasgedrag ook te wijten zijn aan een gedragsprobleem. In tegenstelling tot honden of andere huisdieren, zijn katten in hun natuurlijke omgeving solitaire jagers. Ze sporen kleine prooien op, beschermen hun territorium en zoeken hier toevlucht in geval van nood. In huis kan dit natuurlijk gedrag omslaan in ongewenst gedrag, zoals bijvoorbeeld sommige soorten kattenvoer 10 TIPS TEGEN KATTEN STRESS De kattenbak op een rustige plek, zicht op de buitenwereld, een hoog slaapplekje. Op de website van Hill’s vind je tips om stress bij je kat te verlagen. Bekijk deze leuke video’s op: www.HillsPet.nl/10TipsTegenKattenStress krabben of sproeien. Ook het houden van meerdere katten in één huis kan extra stress veroorzaken. Wist je trouwens dat Nederland het hoogst scoort op huishoudens met meerdere katten? Maar liefst 56% van de katteneigenaren heeft twee of meer katten. HOE KAN VOEDING HELPEN? Wat jij je kat te eten geeft, speelt ook een belangrijke rol bij de ondersteuning van de gezondheid van de urinewegen. Katten met overgewicht lopen een verhoogd risico op problemen aan de lagere urinewegen (FLUTD). Met een nieuwe voeding van Hill’s kun je nu het overgewicht én aan stress gerelateerde FLUTD-aandoeningen tegelijkertijd aanpakken. Vraag je dierenarts vandaag nog naar Hill’s™ Prescription Diet™ Metabolic+Urinary! Mocht je signalen van urinewegaandoeningen herkennen of blijft de zindelijkheid van de kat een probleem, neem dan contact op met je dierenarts om de situatie en mogelijke oplossingen met hem of haar te bespreken. STeRK. 11
huisvesting Waar kunt u op letten bij de import van een hond of kat? In toenemende mate worden Nederlandse dierenartsen geconfronteerd met honden die uit het buitenland afkomstig zijn en waarvan de medische historie onvolledig is of zelfs geheel afwezig. In Noorwegen gaat de import mogelijk verboden worden vanwege de insleep van ziekten nu daar het eerste geval van longworm bij de hond is gemeld. Dit is heel jammer voor alle honden die een beter leven tegemoet zouden kunnen gaan. Hierbij een aantal aandachtspunten om een verantwoorde keus te maken. DOOR: BOB CARRIÈRE, DIERENARTS OVERLEG In het beste geval overlegt u met uw dierenarts welk dier u wilt importeren en uit welk land. Uw dierenarts kan u dan informeren met welke zaken u rekening dient te houden. Veel medische problemen die later in het leven aan het licht komen hebben niet zelden te maken met een geografische achtergrond. KOSTEN Veel dieren blijken later een parasitaire infectie te hebben, problemen te krijgen ten gevolge van ondervoeding in de jeugd of hebben onbehandelde en dus slecht genezen botbreuken. Ook heupdysplasie zien we regelmatig en zeker ook bij kruisingen. Veel van deze aandoeningen zijn goed te behandelen met de Westerse medische kennis maar daar hangt wel een prijskaartje aan. Wees u dus bewust van de kosten en verzekeren is misschien raadzaam. Soms is het ook mogelijk voor de import de kosten in te schatten door röntgenfoto’s op te vragen van bijvoorbeeld de hond met de onbehandelde breuk. IDENTIFICATIE, REGISTRATIE EN VACCINATIES De hond moet voorzien zijn van een chip en een Europees paspoort zodat deze voldoet 12 STeRK. uitgave 09 -zomer 2017 aan de wettelijke importeisen. Daarnaast is een vaccinatie tegen hondsdolheid verplicht. Regelmatig worden jonge pups geïmporteerd met een onjuiste leeftijd in het paspoort, de pups zijn jonger dan de vermelde leeftijd van 4-5 maanden. Houdt u er dan rekening mee dat de vaccinaties mogelijk niet werken of niet toegedient zijn. Helaas is met deze puppyhandel veel geld gemoeid en georganiseerde misdaad verdiend hier grof geld aan. Als u al besluit zo’n pup aan te schaffen vraag dan aan uw dierenarts om spoedig de leeftijd te controleren en eventueel aanvullende vaccinaties te verrichten. MEDISCHE HISTORIE ALLES wat u te pakken kunt krijgen aan informatie kan van belang zijn. Het merk van de ontworming, vaccinaties, röntgenfoto’s, et cetera. Een naam en adres van een behandelend dierenarts van een asiel ter plaatse is helemaal geweldig zodat uw dierenarts contact kan opnemen indien nodig. Uitslagen van bloedonderzoeken op parasitaire infecties zijn in zuidelijke landen ook nogal eens voorhanden en kunnen zeker belangrijke informatie verschaffen. Bovendien kan al deze informatie u kosten besparen. Honderden honden hebben een goed leven gevonden in Nederland maar niet zelden na intensieve diergeneeskundige begeleiding. Alle extra informatie is dan meer dan welkom en soms van grote waarde! IMPORT VAN KATTEN Katten worden nogal eens van Spaans grondgebied geïmporteerd. Ook deze dieren hebben een verplicht paspoort nodig en een hondsdolheidvaccinatie. Vaak zijn ze afkomstig uit altijd bloedonderzoek wordt verricht op virusziekten en parasitaire infecties. Bekijk deze papieren voordat u een beslissing neemt, het moge duidelijk zijn dat ‘vrije’ dieren de beste keus zijn. Onbehandelde botbreuken zijn veel minder van belang bij deze diersoort en gebrekkige voeding in de jeugd is niet altijd aan de orde omdat katten soms heel aardig in staat zijn om hun eigen kostje bij elkaar te scharrelen. Al met al is het zeker mogelijk om een ‘zielig’ dier een tweede en beter leven te bieden in Nederland maar u moet zich goed bewust zijn van de risico’s. In landen waar grote aantallen zwerfdieren aanwezig zijn en waar hondsdolheid nog voorkomt is het zeker aan te raden niet in de buurt van loslopende zwerfhonden te komen. Gaat u op vakantie en overweegt u een dier mee te nemen? Neem dan voor vertrek het telefoonnummer van uw dierenarts mee zodat u kunt overleggen of eventueel een foto van een document ter beoordeling kunt toesturen. lokale asiels waar vrijwel
kat Steeds ouder wordende katten Uit een Amerikaans onderzoek is gebleken dat de laatste tien jaar het aantal katten van 10 jaar of ouder met 15% is gestegen, onder andere door betere voeding en diergeneeskundige zorg. Naar verwachting is het beeld in Nederland vergelijkbaar. DOOR: KRISTEL DE MUNNIK, DIERENARTS Dat is goed nieuws, want uiteraard is het streven van elke eigenaar om hun maatje zo lang mogelijk bij zich te houden. Wat daarbij goed bewaakt moet worden, is de kwaliteit van leven. Katten zijn bijzondere wezens, zo ook in hun ziekteverloop. De meeste katten leven volgens een vast patroon en pas als het écht niet meer gaat, laten ze dit varen, wat het voor de eigenaar heel lastig maakt om ziekte tijdig te onderkennen. Zo zal een kat met een slecht gebit blijven eten en een kat met artrose zo lang mogelijk op de vensterbank blijven springen. Signalen die aangeven dat het minder goed gaat met uw kat, kunnen zijn: • Verminderde vachtverzorging Het poetsgedrag kan veranderen door artrose of een probleem in de bek. Soms is er een bepaalde regio met een verminderde vachtconditie, bijvoorbeeld de lage rug waar een kat niet meer goed bij kan door artrose. • Gewichtsverlies Een kat die een dag niet eet, valt niet af. Valt het op dat uw kat magerder wordt, dan speelt er al langer iets, de kans dat dit vanzelf overgaat is erg klein. Katten kunnen gewicht verliezen door minder te eten, als er meerdere katten in huis zijn valt dat soms niet op doordat de andere katten een extra portie eten. Het kan ook een gevolg zijn van suikerziekte, tumoren of een te snel werkende schildklier. Weeg uw kat daarom met regelmaat en bedenk dat STeRK. 13 400 gram gewichtsverlies van een kat van 4 kg, hetzelfde is als 8 kg gewichtsverlies van een persoon van 80 kg! • Slechte adem Dit kan het gevolg zijn van tandvleesontstekingen, maar ook door een verminderde nierfunctie kan een slechte adem ontstaan. • Veranderd slaappatroon Een oudere kat slaapt uiteraard meer dan een jonge kat, maar de héle dag slapen is ook voor een oudere kat afwijkend. • Verandering van eet of drinkgedrag Over het algemeen geldt dat het nauwelijks opvalt dat een kat water drinkt. Ze lopen langs de waterbak, nemen een paar slokjes en lopen weer door. Als u uw kat meerdere malen op een dag bij de waterbak ziet zitten, kan dit bijvoorbeeld een symptoom zijn van nierfalen. • Veranderd gedrag Terugtrekken, op andere plaatsen slapen of juist erg aanhankelijk zijn en aandacht vragen, kunnen verschijnselen zijn van een onderliggend ziekteproces. Katten zijn meesters in het verbergen van hun ziekteverschijnselen, op het moment dat ze zichtbaar worden is het ziekteproces vaak al veel verder gevorderd dan in eerste instantie gedacht wordt. Let daarom goed op bovenstaande signalen en laat uw kat regelmatig controleren door uw dierenarts.
NIEUW! Vertrek goed voorbereid, vraag uw dierenarts om advies en ontvang deze Sterkliniek verpakking voor de medicatie. Handig voor op reis! Op vakantie met hond of kat? Bescherm uw huisdier tegen parasieten!
EHBO Pittige barbecue Wat is er fijner om een zonnige zomerdag af te kunnen sluiten met een gezellige barbecue. Uw hond of kat vindt dat vast ook. Iedereen is gezellig samen buiten en al dat lekker ruikende eten staat mooi uitgestald op tafel. Wanneer de hond of kat op een kippenbotje kauwt zal het botje versplinteren. De kans is groot dat zo’n botsplinter blijft steken in de keel of slokdarm. Mocht het toch, zonder schade toe te brengen, aankomen in de maag dan is het alsnog mogelijk dat de splinter de maag- of darmwanden perforeert. Satéprikker chirurgisch uit de maag van een middelgrote hond verwijderd. Het komt in de zomer regelmatig voor dat een hond of kat iets lekkers van de tafel of zelfs van de barbecue weet te pakken. Naast het feit dat het maagdarmstelsel van het dier hier wel eens vervelend op kan reageren kan het ook gevaarlijk zijn. Een soortgelijk gevaar is aan de orde wanneer er een smakelijke maar scherpe satéprikker opgegeten wordt. Houdt uw huisdier in de gaten en geniet samen van de gezellige barbecue door een spoedbezoekje aan de dierenarts te voorkomen. pup Pijnlijke vergissing Het is weer de tijd van de pups en dan heeft de nieuwe eigenaar ogen in zijn achterhoofd nodig want sommige pups zijn echt ondeugend. Ze kauwen op van alles, proberen of sommige dingen eetbaar zijn en hebben geen idee van gevaar! Mierenlokdoosjes zijn populair en leiden bij kleine pups tot vergiftigingsgevaar. Vermoedt u een vergiftiging? Breng de verpakking mee naar de dierenarts! Afgelopen maand bleek dat kunstaas kennelijk een enorme aantrekkingskracht uitoefent getuige deze foto’s van 2 pups uit verschillende huishoudens, u bent gewaarschuwd! STeRK. 15
voeding Wat voer ik mijn hond? Neutraceuticals! Deze vraag lijkt gemakkelijk te beantwoorden met “hondenvoer natuurlijk!” maar daarmee is de kous tegenwoordig nog niet af! DOOR: BOB CARRIÈRE, DIERENARTS De wet- en regelgeving op het gebied van gezelschapsdierenvoeders is ronduit karig te noemen en dat betekent dat de consument slechts geringe nuttige informatie de levenssituatie van de hond kan gekeken gaan worden welke neutraceuticals nuttig kunnen zijn voor de hond. kan ontlenen aan de tekst op een verpakking. Tel daarbij op de enorme marketingactiviteiten en de eigenaar ziet door de bomen het bos niet meer. Dat betekent dat een aankoop wordt gebaseerd op advies van deskundigen en op informatie die uit andere bronnen kan worden verkregen. Informatie die via internet is te verkrijgen is zelden van een wetenschappelijk gehalte. Bronnen zijn niet vermeld en de informatie wordt meestal niet getoetst. Al met al zorgt dit er voor dat de bewuste keuze van een voeding voor de hond niet meevalt. NEUTRACEUTICALS De afgelopen jaren richten vooraanstaande fabrikanten zich op voedingen die de gezondheid van de hond extra ondersteunen door middel van toevoegingen die hier aan kunnen bijdragen. Deze toevoegingen worden de zogenaamde neutraceuticals genoemd. Door de vaak moeilijk te onthouden namen en de soms ingewikkelde werkingsmechanismen zijn velen van deze neutraceuticals onbekend bij grote groepen huisdiereigenaren. Er van uitgaande dat de basis wordt gevormd door een hoogwaardige voeding die de hond optimaal voorziet in zijn voedingsbehoeften en die aangepast is aan 16 STeRK. uitgave 09 -zomer 2017 PREVENTIEF Neutraceuticals werking hebben, kunnen een preventieve dat wil zeggen deze stoffen hebben de eigenschap een bepaalde aandoening te kunnen voorkomen. De mate waarin deze stoffen dat doen bepaalt of er sprake is van een fysiologische voeding of een dieetvoeding. CURATIEF Ook kan er sprake zijn van een curatieve werking, hierbij hebben de neutraceuticals een genezende werking. Deze voedingen behoren tot de diëten en blijven hier verder buiten beschouwing. PALLIATIEF Naast een preventieve of curatieve werking kennen we ook nog een palliatieve werking. Hierbij wordt niet de oorzaak aangepakt maar worden de gevolgen van de aandoening voor het dier verzacht. ONDERSTEUNING Diverse orgaansystemen worden tegenwoordig ondersteund door neutraceuticals. Ter ondersteuning van het maagdarmkanaal kennen we onder andere zeoliet, psyllium, FOS, MOS, en gecheleerde sporenelementen. Voor een bescherming van het kraakbeen worden onder andere chondroïtine, glucosamine en omega-3 vetzuren gebruikt. Degeneratie van verschillende oogstructuren kan vertraagd worden door de toevoeging van onder andere luteïne. Diverse stoffen met anti-oxidatieve eigenschappen beschermen de lichaamscellen tegen een te snelle veroudering en sommige van deze stoffen kunnen op celkernniveau het DNA beschermen. Sommige toepassingen zijn relatief nieuw in de voeding voor gezelschapsdieren maar hebben in de voeding voor mensen of voor landbouwhuisdieren al langer hun nut bewezen. Naast commerciële redenen kunnen ook productietechnische redenen sommige toevoegingen onmogelijk maken. Maar indien het technisch mogelijk is en financieel haalbaar dan zullen zeker nog meer neutraceuticals toegepast gaan worden. Samenvattend kunnen we stellen dat op dit moment veel gezelschapsdieren optimaal kunnen profiteren van de wetenschappelijke kennis op het gebied van de neutraceuticals die een wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan de levenskwaliteit en levensduur van onze huisdieren.
konijn en knaagdier Hou het hoofd koel! De warme maanden komen er weer aan en dat is voor onze pluizige vrienden minder prettig dan voor hun baasjes. Daar waar wij in badkleding in onze achtertuin elk zonnestraaltje proberen te vangen, hebben konijnen en cavia’s niet de luxe om wat uit te trekken. DOOR: PAUL VAN AALST, DIERENARTS Knaagdieren die binnenshuis worden gehouden hebben er wellicht minder last van, maar buitenkonijnen zullen toch soms het gevoel krijgen dat ze beter woestijnratjes hadden kunnen worden. Het lichaam en de fysiologie van het konijn zijn goed bestand tegen een koude omgeving, maar minder dan tegen warme dagen. Bij temperaturen boven de 20 °C en zeker boven de 25 °C hebben knaagdieren moeite om hun temperatuur te reguleren. Knaagdieren kunnen niet of nauwelijks zweten, ze raken hun warmte vooral via hun ademhaling kwijt, dit is minder effectief dan zweten. Het is dus van belang ze koel te houden. Direct zonlicht blokkeren is een eerste stap, dus een parasol plaatsen, of een nat lichtgekleurd laken over het hok heen leggen helpt goed. Lichtgekleurde lichaamsuiteinden kunnen zelfs verbranden, u kunt neusjes en oorpuntjes van witte konijnen en cavia’s dan ook insmeren met een voor dieren bedoelde zonnebrandcrème. Een kale bodem, met tegels (mits in de schaduw) voert beter warmte af dan een dik pak hooi, stro of zaagsel. Tegels kunnen eventueel in de vriezer worden gelegd en zullen zo lang hun koelte vasthouden. Er zijn ook speciale knaagdierbestendige koelelementen te koop (cool-pods/ice-pods), met een voor konijnen veilige inhoud. De koelelementen voor de camping/koelbox hebben een mogelijk giftige inhoud, dus pas op als u deze rondom uw knaagdier gebruikt. Deze elementen zijn wel een optie om onder een klein (cavia) hok met plastic bodem te leggen, zodanig dat de kale bodem goed koel is. Let op met metalen oppervlaktes, die kunnen snel heet, maar ook snel te koud worden. Een simpele oplossing is het invriezen van een plastic fles water, omhullen met een doek om direct contact te voorkomen. Het voordeel van de hierboven genoemde tegels en ice-pods is dat ze vlak zijn en het dier er dus languit op kan gaan liggen. Zorg uiteraard voor voldoende drinkwater, ververs regelmatig. Het water hoeft niet ijskoud te zijn, dit kan eventueel leiden tot buikpijn als er te veel van gedronken wordt. Bij langharige dieren kan het zinvol zijn om een deel van de vacht te scheren, met name onder de buik. Een andere reden om (lange) haren weg te halen is het vergrote risico op de madenziekte, myiasis. Vliegen leggen graag hun eitjes in warme, vochtige delen van het lichaam. Let dus goed op urine-incontinentie en dunne ontlasting in de zomermaanden! Wellicht niet bekend, maar de meeste cavia’s kunnen ook zwemmen. Een laagje water in een klein bakje kan dus prima dienstdoen als zwembad. Konijnen zullen hier niets voor voelen, maar een verkoelende sproeier is een alternatief. Indien alsnog oververhitting ontstaat zult u dat merken aan het algemene gedrag van uw knaagdier. Sloom, languit suf liggen, niet meer willen eten, versnelde ademhaling. Koel af met natte doeken, en zorg dat u een thermometer en het telefoonnummer van de dienstdoend dierenarts in de buurt heeft. STeRK. 17
wellfare Bij Stichting AAP kan ze weer een échte chimpansee worden Chimpansee Marria leefde dertien jaar als mens Eind februari kreeg Stichting AAP een bericht van de Portugese autoriteiten. Of ze met spoed een chimpansee konden opvangen. Het ging om chimpansee Marria. Zij is als baby uit het wild geroofd in het Afrikaanse Guinee-Bissau en daarna bij een Portugees gezin terechtgekomen. Marria leefde daar al dertien jaar en zat de laatste tijd ook nog eens opgesloten in een kale garage, omdat ze onvoorspelbaar gedrag vertoonde. Bij AAP kan ze stapje voor stapje ervaren hoe het is om écht als chimpansee te leven. “Als een soort levende pop heeft ze bij het gezin geleefd”, vertelt David van Gennep, directeur van Stichting AAP. “Dat lijkt misschien heel leuk en gezellig, maar dat is het niet. Een chimpansee is geen mens, heeft andere behoeften en heeft vooral soortgenoten om zich heen nodig.” MOBIELTJES EN CARTRIDGES INZAMELEN VOOR AAP Wist u dat u Stichting AAP kunt steunen door oude mobieltje en cartridges in te leveren? De producten worden gerecycled en de opbrengst daarvan vormt een belangrijke bijdrage voor de redding, opvang en verzorging van dieren als Marria. Ga naar www.aap.nl/marria en vraag direct een inzamelzak Namens de dieren: bedankt! aan. ETEN MET BESTEK De eigenaar vertelde aan Van Gennep hoe het er dagelijks aan toe ging: “Marria kleedde zichzelf aan, poetste haar tanden, waste haar handen, ging in bad, sliep in bed, zat samen met ons aan tafel en at met bestek. Haar behoefte deed ze in een luier.” Ook op het gebied van vrije tijd deed Marria met het gezin mee: “Marria keek allerlei televisieprogramma’s, ze zat dan op de bank en zapte met de afstandsbediening.” GELEIDELIJK WENNEN Toen Marria bij AAP kwam, ging ze eerst in quarantaine. Daar worden alle dieren die binnenkomen goed onderzocht. Tegelijkertijd begon voor Marria het grote leerproces: hoe ze van een vermenselijkte chimpansee een échte chimpansee kan worden. Godelieve Kranendonk, gedragsdeskundige bij Stichting AAP: “We laten haar geleidelijk wennen aan het leven van een echte chimpansee. In heb begin kreeg ze nog veel verrijking (speelmateriaal) waar ze aan gewend was, zoals tijdschriften, duplo, viltstiften en een babypopje waar ze zorg voor droeg. Maar stukje bij beetje speelt ze steeds meer met chimpanseeverrijking, zoals de ‘magic cube’ en de ‘frisbee-toren’. Als ze daar slim mee omgaat, bijvoorbeeld door de onderdelen te bewegen, dan kan ze lekkere honing ontdekken of een pelpinda vinden. Ze maakt soms zelfs een smakkend geluid, dat is natuurlijk chimpanseegedrag. Het is een teken dat ergens in de vermenselijkte chimpansee Marria zeker een echte chimpansee schuilt.” Bij het verschijnen van dit artikel heeft Marria als het goed is de quarantaine verlaten en mogelijk al kennisgemaakt met soortgenoten. Benieuwd hoe dat is gegaan? Kijk dan op www.aap.nl/marrias-reis. Daar zijn ook Marria’s eigen vlogs te zien! Een echte aanrader om op die manier te kijken hoe Stichting AAP werkt, en om – letterlijk en fi guurlijk – te zien wat voor stappen Marria maakt. U kunt Stichting AAP ook volgen op Facebook, Twitter of Instagram. 18 STeRK. uitgave 09 -zomer 2017
COLUMN Terrasweer? Het is vrijdagmiddag en het is druk. De telefoon gaat en de assistente neemt netjes op. “Zeg, zijn jullie nog open?” “Jazeker”, antwoordt de assistente. “Nou, ik zit hier op een terras en mijn kattenvoer is op. Kunnen jullie dat even komen brengen?” Stomverbaasd kijkt ze me aan. “Wat moet ik hier nou mee?”, vraagt ze mij. Ik had net de eigenaren van een papegaai uitvoerig te woord gestaan. Charlie was 41 jaar en al die tijd in de familie. Hij was van zijn vader geweest en nu zorgde de heer Fontein ervoor. Charlie zei de woorden die zijn vader hem geleerd had: “lekker roken!” en “roepie,roepie”. Ik hoorde steeds een mobiele telefoon afgaan tijdens het consult. Dat hebben we liever niet dus ik vroeg mijnheer Fontein om zijn telefoongeluid uit te zetten. “Dat is mijn telefoon niet, dat is Charlie!” De papegaai kon perfect het geluid van een Samsung beltoon imiteren! Het was hilarisch! Ik moest ook de chip aflezen. Met de lezer ging ik langs de vogel en ‘bliep’ zei het apparaat. En vervolgens hoorde ik: ‘bliep’, ‘bliep’ , ‘bliep’. Het zijn echt meesters in het imiteren! Charlie bleek echter wel ziek te zijn. Hij at slecht en was wankel. De tranen stonden hem in de ogen. Bij onderzoek bleek dat zijn snavel te lang was en hij was nog veel magerder dan je zo op het eerste gezicht zou zeggen. We besloten uit ervaring om ook een röntgenfoto te maken. Daarop bleek dat zijn botten ernstig ontkalkt waren. Hij was de laatste maanden steeds selectiever gaan eten: hij gooide veel zaden uit zijn bakje en at eigenlijk alleen nog zonnepitten. Dat is niet goed. Ik hoopte dat we nog op tijd waren. We knipten zijn snavel, slepen hem weer in de juiste vorm en zijn dieet pasten we aan. Daarnaast kreeg hij het advies meer met Charlie buiten te zijn. Hij had letterlijk zon- en buitenlicht nodig, vooral om vitamine D aan te maken. Het betere voer zorgde voor meer calcium; het zonlicht voor meer vitamine D. Dan zouden zijn botten aansterken. Meneer Fontein kreeg dus het advies om vaker op het terras achter te gaan zitten! Lodewijk Kamps, Sterkliniek dierenartsen Hillegom Nieuws van Sterkliniek Dierenartsen NIEUWE EIGENAAR STERKLINIEK DIERENARTSEN BV Per 1 juni is de Sterkliniek Dierenartsen BV overgenomen door een internationale veterinaire keten genaamd AniCura. Dit is voornamelijk een zakelijke transactie geweest en u zult er als cliënt niet heel veel van merken. De kernwaarden van dit Zweedse bedrijf sluiten nauw aan bij die van Sterkliniek Dierenartsen. We werken nu samen met meer dan 3000 collega’s verdeeld over 7 landen. Op het gebied van kwaliteit en deskundigheid verwachten wij dat door de samenwerking de ontwikkeling hier sneller zal verlopen wat onze patiënten en cliënten ten goede zal komen. STERK. NU OOK DIGITAAL! Tot nu toe was SterK alleen beschikbaar voor cliënten van een Sterkliniek. Vele diereigenaren die geen Sterkliniekcliënt zijn vroegen echter ook om het magazine. De voorlichting vinden we belangrijk dus een digitale vorm moet hier uitkomst beiden! Wilt u een andere dierenliefhebber ook laten meegenieten? Stuur dan deze link door: www.sterkliniek.nl/sterk. COLOFON SterK. Nieuws uit de wereld van Sterkliniek-dierenartsen Sterkliniek Dierenartsen BV is een samenwerkingsverband van meer dan 80 verschillende gezelschapsdierenklinieken verspreid over Nederland. De deelnemende praktijken hebben gemeen dat ze de belangen van de diereigenaren en hun dieren vooropstellen; samen voor het welzijn van uw huisdier. Hiermee wordt in één zin samengevat waar de Sterkliniek voor staat. Met kennis en kunde de kwaliteit van zorg voor het huisdier garanderen. Het magazine SterK informeert de diereigenaar over de laatste ontwikkelingen op het gebied van diergeneeskunde, gezondheid en welzijn van huisdieren en voorbeelden uit de dagelijkse praktijk van Sterkliniek-dierenartsen. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van Sterkliniek Dierenartsen BV. De volgende uitgave van SterK. verschijnt in winter 2017. Titel: SterK. Uitgever: SterK. is een uitgave van Sterkliniek Dierenartsen BV Oplage: 70.000 exemplaren Verschijningsfrequentie: 3x per jaar REDACTIE Mevr. A. Janssen, communicatiespecialiste Mevr. M.M. Vork, paraveterinair Drs. B.J. Carrière, dierenarts Drs. K. de Munnik, dierenarts Drs. P.M. van Aalst, dierenarts ADVERTENTIES & BEGELEIDING Sterkliniek Dierenartsen BV Marloes Vork p.a. Horsterweg 66 3851 PL Ermelo T: 0341 - 55 33 25 E: info@sterkliniek.nl VORMGEVING, FOTOGRAFIE, REDACTIE & PRODUCTIE New Brand Activators, Veghel Bek 1 op 1 publiceren, Veghel STeRK. 19
URINARY S/O DIET ZONDER KRISTALVORMING GEEN STENEN! Struviet- en calciumoxalaat zijn de meest voorkomende blaasstenen bij de kat. Urinary S/O Diet helpt bij het oplossen van struvietstenen en struvietkristallen en helpt de herhaalde vorming van struviet- en calciumoxalaatstenen te verminderen. Voldoende vochtinname is van essentieel belang bij katten met blaasproblemen. Kies daarom naast Urinary S/O droogvoeding ook voor één van de Urinary S/O natvoedingen. Meer weten over Urinary Diet? Vraag het jouw dierenarts. UITZ ONDERLIJK IN ELK DET AIL
1 Online Touch