0

mandeguod mededelingen- en activiteitenblad van Mantgum 32e jaargang juli - augustus 2017

Al 20 jaar uw haar onze zorg • Kleurenanalyse voor een passende haarkleur • Iedere woensdagmiddag kinderen knippen € 12,50 • Stempelkaart voor kortingen • Make-up • Gelpolish voor stevige nagels • Haaraccessoires en meer... De Finne 2, Mantgum Tel. (058) 250 15 75 Zie voor openingstijden www.kappershuis.nl studio Fitaal sinds 1994 YOGA PILATES BODYFLOW 5, 10 of 20 LESSENKAART STOELSHIATSU, YOGA- EN ONTSPANNINGSMASSAGE Master Jansenstrjitte 27 9022 AM Mantgum 06-42012203 www.studiofitaal.nl

INHOUDSOPGAVE Van de hoofdredacteur Nieuws van de Gielguorde Hette jout de pinne oan ........ ‘Gezond eten en bewegen’ op de kaart! Expositie in It Kleaster Nieuws uit de Mariakerk Nieuws van de wijkagent Fuotbal yn Mantgum Nieuws van korfbalvereniging WWC 3 5 10 18 21 23 25 27 28 Verenigingen 33 Activiteiten 34 Weekagenda 35 Instellingen 36 Jong Famme Partij Leeuwarder Courant 1752 Werkgroep Historie Mantgum Van Openbare school via Wjuk naar woonhuis (deel 1) Nieuws van het BijenFlinterLint Nieuws van Wjukslach Duorsum Mantgum Nieuws van de “Wietwetterklub Mantgum” Doarpsmienskip Mantgum De vlag in top! Projekt ‘Under de toer’ Teater Kollektyf “Griene Sjippe” De Bistedokter Afmetingen advertenties FOTO VOORKANT OMSLAG Alle eendjes zwemmen in het water.... Het volgende nummer verschijnt voor 1 september 2017. Kopij s.v.p. inleveren voor 15 augustus 2017: mandeguod@gmail.com foto: Adrie jansen www.mantgum.com Mandeguod 1 37 39 40 45 47 49 51 54 57 59 63 67 68 Politie 68 Colofon 68

2 Mandeguod

Van de hoofdredacteur Deze maand is het 265 jaar geleden dat op 29 juli 1752 de eerste Leeuwarder Saturdagƒe Courant verscheen. Vanaf mei 1757 kwam daar een Woensdagƒe editie bij en vanaf 1 januari 1879 werd de krant een dagblad. Daarmee is de Leeuwarder Courant de oudste Nederlandse krant die nog onder haar originele naam verschijnt. Het leek mij leuk kort aandacht te besteden aan wat de toenmalige hoofdredacteur in het openingsartikel van de krant schreef. Dat is eenvoudig omdat de LC, samen met andere noordelijke kranten, een digitaal archief heeft, dat u thuis op uw eigen computer gratis kunt raadplegen. Google ‘De krant van toen’. U vindt het artikel uit 1752 ook op pagina 39 van deze Mandeguod. Duidelijk wordt hoe de Nederlandse taal in 265 jaar, zowel qua spelling als qua zinsbouw, veranderd is. Opmerkelijk zijn de lange zinnen, met door komma’s gescheiden zinsdelen. De tekst bevat een onbekend karakter, waar wij een ‘s’ zouden schrijven, zoals in valƒche. Maar de ‘s’ wordt ook zelfstandig gebruikt. Mijn toetsenbord kende dat karakter niet, zodat ik het heb vervangen door het guldenteken (ƒ). Dat leek er het meeste op. Met een beetje goede wil is het artikel voor 21e-eeuwse Nederlanders te begrijpen. Met conjectures bedoelde men waarschijnlijk onvoldoende bewezen opinies of theorieën. Kijken we naar de inhoud van het artikel, dan valt op dat de toenmalige hoofredacteur ingaat op verwijten dat kranten niet altijd ‘oprecht en na waarheit’ zijn, wat zou voortspruiten uit ‘een valƒche Correspondentie’. Dat is waarop ‘in deƒe Courant een byzondere reflectie gemaakt zal worden’, aldus de toenmalige hoofdredacteur. Hij benadrukt dit nogmaals door te schrijven: ‘zo zullen wy nochtans als het eerƒte en voornaamste point de waarheid derƒelve in het oog houden.’ Er lijkt sindsdien weinig te zijn veranderd. Ook nu wordt kranten onbetrouwbaarheid verweten. ‘Valƒche Correspondentie’ zouden wij nu nepnieuws noemen wat in 2017 nog steeds een hot-item is. Blijkbaar is er niets nieuws onder de zon. Net als serieuze kranten nu wilde de Leeuwarder Courant destijds een krant zijn waarop de lezer kan vertrouwen. De geschiedenis herhaalt zich. Tot slot, op mijn hoofdredactioneel artikel van mei over het milieu kreeg ik opmerkingen. Voor meer uitleg hierover verwijs ik naar mijn website brambrouwer.nl. Zoek naar: ‘Global warming en CO2’. Bram Brouwer Mandeguod 3

4 Mandeguod

Nieuws van de Gielguorde Evaluatie trapveldje Gielguorde Op donderdag 18 mei spraken omwonenden van de school over hun ervaringen met het nieuwe trapveldje op het schoolplein. Enkele teamleden, de directeur een afvaardiging van de oudercommissie en de wijkagent waren ook aanwezig. De omwonenden gaven aan dat er, vooral in het begin, redelijk wat overlast was van rondhangende jongeren die soms tot 22.30 uur op het plein bleven. Wanneer de jeugd werd aangesproken op hun gedrag werd er regelmatig een grote mond gegeven; niet alleen door de oudere jeugd maar ook door jeugd van onze school. De laatste tijd is de situatie verbeterd; de stukjes van de school en de wijkagent in Mandeguod, in combinatie met de verlichting op het plein en de verbodsbordjes hebben een positief effect. Naast de verbodsbordjes zullen op korte termijn ook borden met zogenoemde pleinregels geplaatst worden. Bovendien worden de dorpsbewoners op de hoogte gehouden door artikelen in Mandeguod. Gielguorde got talent’ (1) Wy hiene mei skoalle in show. Wy mochten wat sjen litte. It wie op 23 maaie. Groep 1: Groep 2: hie groepkes, der wie in heksen groep, in groep Frozen en clowns. hiene wat mei in bistetún, dêr diene se in ferhaaltsje mei maskers op. Groep 3 en 4: in groepke die in poppenkast foarstelling, gym, goochelje / gedicht, sjonge en Mathijs die fuotbal. Groep 5: Groep 6: Groep 7: Groep 8: dûns van ‘shape of you’, dûns van Emma, de Boy Band mei ‘Mis je’, Tinke, Claudia: dûns, Rose die sjongde. dûns Kaylee, Sterre en Joryke, sjonge Lucy en Noëz en Jeltric fuotbalde. toanielstikjes en keyboard spylje. sjonge en turne. Tyme en Lyanne, groep 5 Mandeguod 5

6 Mandeguod

Bericht van de oudercommissie van OBS De Gielguorde De spaarmeter op school kunnen we opnieuw aanvullen! Jantje Beton bracht ons goed nieuws: een donatie van € 5000,- voor het schoolplein. De knikkers hebben dus weer gerold. DE STAND is nu € 49.000,Met de omwonenden, de schooldirecteur, leerkrachten en wijkagent Hoekstra hebben we op 18 mei de situatie op het schoolplein besproken sinds er een trapveldje is. Er wordt druk gevoetbald op het trapveldje, wat zo nu en dan voor overlast zorgt. Door het plaatsen van borden met schoolpleinregels hopen wij iedereen die op het plein speelt/voetbalt er aan te herinneren hoe je je hoort te gedragen. Afgesproken is om in gesprek te blijven met de omwonenden van school. Garagesale groot succes! Op zondag 11 juni 2017 is in Mantgum voor de tiende keer de Massale Garagesale gehouden. Maar liefst 59 deelnemers hadden hun verkoopwaar in de garage of op de oprit uitgestald. Door het mooie weer waren er veel bezoekers naar ons dorp gekomen om hun slag te slaan. Het was heel gezellig in het dorp en bij de school waar voor catering was gezorgd. De oudercommissie van de Gielguorde wil alle deelnemers, bezoekers en hulpouders bedanken, alsmede Poiesz en Wiersma Tenten- & Partyverhuur voor hun bijdragen. Wij hopen volgend jaar weer zo’n groot aantal deelnemers en bezoekers te mogen verwelkomen. Mandeguod 7

8 Mandeguod

Lyanne, Cato, Teake-Jan, Jonne, Bente, Annika, Sophie hebben eigengemaakte armbandjes verkocht tijdens de Garagesale en brachten de opbrengst van maar liefst € 15 (!) naar meester Patrick. Doel: het schoolplein! We vinden dit een superactie! Dank jullie wel! Oudercommissie: Susanne, Roelf, Martin, Wikje, Johan, Korrie, Siepieta, Ellen, Nynke Contact: OCgielguorde@gmail.com OUD PAPIER ophalen is in de zomervakantie op: donderdag 27 juli en op donderdag 31 augustus Met dank aan alle ouders, die zich hiervoor elke maand inzetten. De Gielguorde got talent (2) Groep 1: Groep 2: Groep 5: deed Zeven heksen bij elkaar, clowns en Frozen. had een toneelstuk over de dierentuin. Groep 3 en 4: had een verhaaltje over Roodkapje, gym, goochelen, gedicht en zang, Mathijs en Thijs deden voetbaltrucjes. deed een dans Shape of you, de boyband van Jonne, Tyme, Melle, Taeke Jan en Kian met Misje, een dans van Emma, Claudia en Tinke met I can stop the feeling en Rose deed de Shapes song 2. Groep 6 en 7: Jeltric deed voetbal trucjes, Jorieke, Sterre en Kaylee deden een dans, Megan en Christiaan hebben gedanst. Groep 7 en 8: Nynke en Fleur gingen turnen, een toneelstuk en Pien, Danique en Tara zongen. Het was een hele leuke avond!!! Jonne van der Werff en Stientje Geertsma Mandeguod 9

“Sa wie it doe” (diel VII) De benzine waard ôfrgryslik krap yn ‘e oarloch. Sis mar der wie gjin benzine mear. Molkriders rieden wol op benzine. De molkefoarsjenning moast troch gean. Frachtauto’s en bussen en sels auto’s krigen gaskachels efterop. It wie ien grut gegriem mar it ried. ’s Nachts kloften fleanmesines yn ‘e loft nei Dútslân en werom nei Ingelân. Soks gyng feitliks de hiele nacht troch mei sjitterij en geregeld it del fallen fan in fleanmesine mei in soad kabaal. Sa’n hiele nacht siet men yn spanning, dat friet oan ‘e minsken. Op in sekere nacht foel der mei in soad kabaal allerhande spul op ‘e pleats. It is noch nacht, is der brân? Falt der in bom of miskien wol in fleanmesine op ‘e pleats? Wy wienen stjerrende benaud. Dy benaudens mar dan yn mindere mjitte, haw ik jierren lang by my hân. Soks bliuwt hingjen. Moarns doe’t it ljocht waard bliek dat in bommesmiter by ús yn it lân delsketten wie. Foar safier as ik wit hat de bemanning fan it tastel harren mei de parasjutes rêden. Doe’t wy bûtendoar kamen bliek dat ferskate ûnderdielen fan it dashboerd op it hiem leinen. De dakpannen hienen in optater hân. Ferskate wizers en klokjes hawwe wy ús doe 10 Mandeguod

ta eigene. Wêr ’t dy dingen bedarre binne wit ik net mear. It wie earst in frjemd soartich boartersguod. It wie winter de grûn wie hurd. As earsten kamen wy by de fleanmesine. Stikken en kapot. Parasjutes leine yn it lân, dy wienen gau fuort. It wie dùdlik rôversguod. Letter die bliken dat froulju der kleanguod fan makken. Wêr’t wy nuver fan opseagen wie dat de greppels fol mei benzine stienen. Ik haw nea witten dat der yn in fleanmesine safolle benzine siet. De greppels wienen hurd befêrzen, de benzine bleaun der yn stean. Rommert, feint by ús as Easterwierrumer, seach daliks, dit moatte de Sypersma’s witte. Mei in rot gong gie hy op ‘e fyts nei Easterwierrum, en in kertierke letter wienen de Sypersma’s der al mei it âlde frachtweintsje mei lege kontainers. Men hat doe in moai soadjes benzine op skeppe kinnen. As alle kontainers fol wienen, dat wit ik net. Ik wit dat de Dútsers wol yn ‘e gaten hienen, dat der by ús pleats in fleanmesine lei. Se kamen mei in bosk linten. Setten de boel der mei ôf en wy waarden nei hûs ta stjoerd. De gasauto’s moasten mei benzine opstarten wurde. De Sypersma’s koene mar wer raak starte. Pake syn Ford wie troch de Dútsers oppakt. Je soenen sa sizze dat de reiskes mei pake foarby wienen. Lykwols pake Tsjerk hie in oplossing. Op in dei yn de skoallefakânsje moarns betiid helle hy de swarte út it lân wei. Us mem hie de haaiwein (bommelwein) klear makke foar in deireiske. It ramt siet wer op ‘e wein om noflik sitte te kinnen. Pake wie in echte hynsteman, mar hie ek in soad foar syn pakesizzers oer. It waar like dy deis goed, dat al ridlik betiid waard de wein laden mei twa Hinken, twa Tsjerken, in Trynke en in Doet en in pear lytsere bern. De picknick krige ek in plakje yn ‘e wein. Beppe Tryntsje hie der foar soarge, dat men deis genôch drinken (ranja) en iten yn ‘e pûde hie. Efter de wein oan, skommele in lege amer mei in toutsje fêst bûn. Dan ek noch in doaske mei hynstekoekjes net te ferjitten. Pake en ús mem foar op de wein mei elts in kessentsje ûnder de poepert en doe wie it “fuort swarte!” It hynder wist wat him te wachtsjen stie en sette goed út ein. De Slotsdyk (in asfaltdyk) dus gjin kabaal. Mar oh wee, doe troch de buorren fan Raerd. Sjen en hearen fergyng jo op ‘e strjitstiennen. Eltse Raerder dy’t doe noch ûnder de tekkens lei, is mei skrik wekker wurden. De Hegedyk ek moai asfalt, mar doe de strjitwei nei Jirnsum en Akkrum ta. Mandeguod 11

It hynder wie sa snoad dat er sa no en dan stapfoets rûn. Lekker kalm sjoch. Pake gunde it hynder ek wol wat. Doe by Haskerdiken wie it ynienen “ho!” De swarte bleau stean en dan de wein fansels ek. Gjin gerattel fan tsjillen mear. Pake seit: “kofjetiid!” Wy steane op in soarte fan parkearterrein. It hynder wurdt útjekke fan de wein. It gers is al droech wurden en wy kinne noflik op ‘e grûn sitte. Beppe Gep pakt de pûde út en jout eltsenien koeke en wat drinken. Pake jout de oarder “Gep do moast de amer pakke en wetter út de sleat helje”. It is in skeane djippe wâl om wetter te krijen. Mar it slagget. It hynder drinkt hast twa amers fol op, kriget in pear koekjes en begjint dan te gers fretten. Dan fertelt pake wer’t wy hinne geane. Dat wurdt de moaie boarterstún yn Oranjewâld. Wy hawwe dêr wolris faker west, mar it is altyd wer moai. Ek fertelt pake dat wy no op ‘e helte fan ús reiske binne. De swarte wurdt wer ynslein en dan rattelje wy wer fierder. Der binne mar inkelde auto’s op ‘e dyk en de swarte hat der kenlik ek sin oan om by de boarterstún te kommen. Hy feecht mar oan. Goed tolve oere binne wy te plak en kin it feest begjinne. Pake nimt ús ek noch mei nei de belvedêre en de grotten ta. In prachtich útsicht oer de bosken en grotten binne tsjuster. Werom by de boarterstún ferstoppet pake him yn it doalhof. Mei in protte wille fine wy pake wer yn de rare spegelkeamer. As jo dêr foar stienen waarden je sa dik as in tonne as sa meager as in latte. Dus wy laken ús slop. Doe noch efkes oer de kettingbrêge, ek och sa moai en dan is it wer tiid om op wei nei hûs ta gean. Om in oere as sân wienen wy wer thús. De wite pûde wie ek leech en de swarte waard wer loslitten yn it lân. Wy hawwe wer in pracht dei hân. Pake gyng wolris faker mei de wein en hynder op reis mei in rigeltsje pakesizzers. Hy die ek gauris de rûte, Wergea, Warten, Garyp, Burgum, Quatrebras, Swarteweisein. Yn Swarteweisein wie doe ek in moaie boarterstún. Ik begryp einliks noch net hoe ‘t pake mei syn hynder altyd wer jûns op tiid thús wie. Dy man koe ek wol wat! Troch de oarloch waard alles krapper en dreger. Kantoaren mei itensbonnen waarden leech stellen, der kamen stakingen en oerfallen. Sels de boeren hienen in molkestaking, mar dat wie net in grut súkses. Ingelske fleanmesinen lieten Nederlânske en Engelske krantsjes op it lân falle mei it lêste oarlochsnijs. It 12 Mandeguod

wie ferbean om nei de Engelske radio Oranje te harkjen. Radio’s waarden dan ek stikem ferstoppe. De Grüne Polizei begûn nei minsken te sykjen dy’t in bepaalde leeftyd hienen en yn Dútslân oan it wurk setten wurde koenen. De meast frjemde plakken fûn men dan om fuort te kommen. Yn ‘e golle ûnder it hea, ûnder it bêd, yn in kast dy’t ticht timmere wie, of efter yn it lân yn ‘e reiden. Lokkich hie ik de leeftyd noch net om samar oppakt te wurden. As men fertelle koe dat men in Sweitser (melker) wie, dan waard men net op pakt. Molkeprodukten wienen ek krap, melkers moasten thús bliuwe om ek yn de Heimat minsken fan molke te foarsjen. Meastentiids fytste ik nei skoalle ta en winters wie dat gauris mei de bus. Net allinnich it waar mar ek op kussiebannen nei Snits ta is net botte oanloklik. Lâns de hiele stjitwei oan de rjochter kant, wienen rûne gatten groeven. It wienen sa neamde sjitgatten. In soldaat koe rjocht op stean en dan sjitte mar hy hie ek dekking foar de kûgel fan de fijân. De graverij waard mei de skeppe dien, dat wie in hiele put. Lokkich binne dizze gatten nea brûkt wurden. De bus wie meastentiids wat oan de lette kant. Ik seach fan fierôf al dat it de reo speed wagon wie en dan soe Hidde Hillboezum de sjauffeur wêze, dit wie meast Hidde syn buske. Hy seach my stean, stoppe en stapte út. Hidde hie as altyd in pet op en wie swart griis yn it gesicht. Hy pakte de pook fan de gasgenerator en raamde noch ris goed yn de generator om en jawol it motorke begûn al wer better te rinnen. Hidde gie wer efter it stjoer sitten, ‘mar it gyng net fol op speed’, mar dochs it ried wer. De konduktrise my wol bekind, joech my in retoerke Snits kaartsje, kosten twa gûne. De bus hie fiifentweintich sitplakken en fyftjin steanplakken en hie as namme “it klupke”. Der wie gjin sitplak mear foar my, dat wienen wy wol wend. Yn Dearsum noch wat skoalbern der by yn en dêr gyng it wer hinne. Krekt tsjinoer Lemstra yn Skearnegoutum wie doe in frij hege brêge. It klupke moast it wer oer jaan. Lokkich bleau de motor rinnen mar de studinten waarden frege as fan âlds, út Mandeguod 13

Pizza Food Truck Onze pizza`s worden ter plekke bereid met verse ingrediënten en gebakken in een steenoven. Iedere donderdagmiddag in Mantgum (bij de Poiesz). Vanaf 17.00 uur. Telefonisch bestellen kan op nr. 06-538 77 841 (v.a. 11.00 uur) Pinnen is helaas niet mogelijk. Menu kaart Margherita: tomatensaus, kaas, mozzarella, basilicum Vegetariana: tomatensaus, kaas, mozzarella, paprika, champignons, ui e 8,00 e 10,00 Quattro Formaggi: tomatensaus, kaas, mozzarella, gorgonzola, parmezaanse kaas e 11,00 Funghi: tomatensaus, kaas, mozzarella, champignons Gorgonzola: tomatensaus, kaas, champignons, gorgonzola Quattro stagioni: tomatensaus, kaas, champignons, ham, olijven, artisjokken Salame: tomatensaus, kaas, salami Pollo: tomatensaus, kaas, kipfilet, champignons, paprika, ui Hawaii: tomatensaus, kaas, ham, ananas Carbonara: tomatensaus, kaas, ham, salami, spek Prosciutto: tomatensaus, kaas, ham, paprika Sambrini: tomatensaus, kaas, champignons, paprika, ham, salami, spek, ui Shoarma: tomatensaus, kaas, shoarmavlees Shoarma speciaal: tomatensaus, kaas, shoarmavlees, ui, paprika Pescatore: tomatensaus, kaas tonijn, paprika, ui Siciliana: tomatensaus, kaas, ansjovis, kappertjes, olijven e 9,50 e 10,50 e 11,50 e 9,00 e 11,50 e 10,00 e 10,50 e 10,00 e 12,50 e 12,00 e 13,00 e 12,00 e 12,00 Naar wens kan de pizza met verse knoflook worden belegd en/of de rand met knoflookolie worden ingesmeerd. Extra kaas, groente, olijven, ei e 0,50; extra vlees, gorgonzola e 1,00 / vis e 2,00 14 Mandeguod www.sambrinipizzas.nl

te stappen, mei de konduktrise, om de reo te helpen oer de brêge te kommen. Hidde moast earst noch efkes pokerje en doe gong it hupsa, it saakje kaam oer de brêge en doe koenen wy al ridende yn stappe. Oan it begjin fan Snits moast direkteur de Vries fan de Vries drukkerijen der út. Sa gie dat jier yn en jier út. Tsjerk moast it tankje mei molke ôfdrage oan frou Jonker, en op skoalle wie men bliid dat ik der wer wie. Foarhinne wie it wenst dat de boeren twa kear yn it jier in baarch nei de slachter brochten om slachtsje te litten. In part fan sa’n baarch kaam yn it spekhok telâne. It wienen de woarsten en de siden spek dy’t dêryn rikke waarden troch de skoarstien fan de kachel. Dat koe allinnich yn it winterskoft om’t simmerdeis de kachels net baarnden. Wat út it spekhok kaam wie lekker iten en koe lang duorje. Wienen de woarsten klear dan kamen se faak oan de keamer- of de keukensouder te hingjen. Dat rûkte ek sa lekker lang. De moaie stikken fleis kamen yn twa grutte pannen. Der waard smoar (fet) oerhinne getten en dat slute it fleis ôf. Dy pannen mei smoar oer it fleis waarden dan yn de djippe kelder setten. It koe dan ridlik lang bewarre bliuwe. Op it lêst siet der dan wolris in rookje oan dat fleis mar wy mochten net tier (sinnich) wêze. Us heit stie in dei by it oanrjocht mei in knyft (mes) yn ‘e hannen om it twadderangs fleis fan de bonken ôf te skraabjen. Dat fleis kaam foar in part yn de gehakmole. Mei de hân moast dat apparaat draaid wurde, soks gyng net fansels. Us mem makke dan ek noch soerstip en greauwen fan it oerbleaune fet. Al mei al in hiel gedoch mar wat wie it lekker. De baarch waard oan in stik tou nei de slachter brocht. Us heit die dat, want der giet neat foar de baas sels. Wy sitte noch yn ‘e oarlochstiid en der binne hast gjin auto’s op ‘e strjitwei. In baarch oan it tou is hast altyd dwers. Doe wie der dochs noch in auto op ‘e dyk. De baarch skrok ‘m dea, die in skuor oan it tou; ús heit woe net loslitte en doe foel hy mei de holle op ‘e dyk. Gefolch: mei in swiere harsenskodding Mandeguod 15

GEZONDHEIDSCENTRUM G.J. FOKKENS TE WINSUM Gezondheidscentrum G.J. Fokkens is een zeer modern en uitgebreid gezondheidscentrum en biedt naast reguliere fysiotherapie o.m. ook functionele osteopathie, nek-, schouder-, armtherapie, triggerpoint therapie, Marsman manuele therapie en medical taping. Tevens bieden wij gerichte begeleiding bij (revalidatie bij) (top)sporttrajecten. Riant aanbod van (beweeg)mogelijkheden Het gezondheidscentrum biedt tevens specifieke beweegprogramma’s aan die zijn afgestemd op Obesitas, Diabetes Mellitus Type 2, COPD/Astma, Oncologie en Fibromyalgie. Deze programma’s worden door de verzekeraar volledig vergoed en bieden 24 weken sport en educatie bij ons centrum. Daarnaast biedt het gezondheidscentrum medische fitness aan waarbij u op een doelgerichte en effectieve manier aan het herstel van uw blessure of beweegbeperking werkt. Ook dit medische fitness wordt voor een deel vergoed door uw zorgverzekeraar. Naast deze twee mogelijkheden kan er ook vrij gefitnesst worden op basis van een zelf gekozen abonnement die het best bij uw persoonlijke situatie past. Gezondheidscentrum G.J. Fokkens hecht veel waarde aan de persoonlijke begeleiding en aandacht tijdens uw trainingen en biedt iedereen daarom een trainingsschema passend bij ieders persoonlijke doelstelling. Toekomstplannen Meer beweegmogelijkheden voor verschillende doelgroepen, zoals: ▪ basisschoolkinderen; ▪ senioren; en ▪ zwangerschapsfitness. Health Check Gratis betrouwbare indicatie van uw huidige gezondheid. Op basis daarvan maken wij een trainingsschema op maat, zodat u effectief aan uw gezondheid kunt werken. Informatie en contact Telefoon: 0517 - 34 24 15 mail@gezondheidscentrumfokkens.nl Natuurlijk kunt u ook langskomen in ons Gezondheidscentrum aan de Skâns 12 in Winsum. 16 Mandeguod

waard hy thúsbrocht. Wiken lang hat hy op bêd lein. Dokter van Dam die syn bêst en sjoch, hy rêde it op. Us mem alhiel oerstjoer. Jan Prakken en Rommert Hoogma dienen harren bêst yn it bûthús. Wat raar liket wol ek wolris tafalle. Us heit is wer hielendal opknapt. Hoe it dy baarch fergien is, dat wit ik net. Sa njonkenlytsen gyng alles op ‘e bon. Der wurdt in soad oan ruilhannel dien mar minsken dy’t neat te ruiljen hawwe sitte muoilik. Jan P. en Rommert H. hawwe by ús in stikje tún wêr’t sy tabak ferbouwe. De tabak hinget by de kachel om te droegjen. It rûkt net nei tabak mar de mannen teare in stikje krante der omhinne en sjoch, it rikket en men is der tige tefreden mei. Wy rinne yn pofbroeken. Yn sa’n broek kin men hiel wat kwyt en dêr wurdt goed gebrûk fan makke. Sa’n pofbroek is hiel sportyf. Binne wy as mânlju hast net oan “de pofbroek” ta? In nije moade! tenei mear Mandeguod 17

‘Gezond eten en bewegen’ op de kaart! In een prachtige samenwerking tussen BSO De Vrijbuiters, sportverenigingen in Mantgum en de buurtcoach van de gemeente Littenseradiel werd onlangs het onderwerp gezond eten en bewegen op de kaart gezet. Hieronder een terugblik. Al een tijdje was er het idee om dit onderwerp op een leuke, maar vooral laagdrempelige manier onder de aandacht te brengen van de kinderen. In mei en juni vonden de activiteiten plaats. De BSO droeg vooral zorg voor het gezond eten, terwijl Lammert Harkema contact zocht met de plaatselijke sportverenigingen - Keatsferiening Jacob Klaver, de Mantgummer Tennisclub, korfbalvereniging WWC - en met sportcentrum Akkermans. Op verschillende middagen konden de kinderen van de Oefenen met schieten op de korf tijdens de middag korfbal van korfbalvereniging WWC 18 Mandeguod

BSO en hun vriendjes en vriendinnetjes kennismaken met verschillende sporten zoals kaatsen, judo, korfbal en tennis. Het waren leuke momenten waarin de kinderen de beginselen van de sport werd uitgelegd en zij de sporten door middel van spelletjes leerden kennen. Veel plezier was hierbij gegarandeerd. Lammert Harkema zelf kwam op verschillende middagen spelletjes doen met de kinderen op het plein. Dat leidde er toe dat jong én oud kennismaakte met nieuwe spellen. Op andere middagen was er op de BSO van alles te beleven over gezond eten. Er werd een ‘Schijf van vijf’ gemaakt en er werden proeftestjes gedaan waarbij de zintuigen - proeven, horen, voelen en zien - en de vier smaken - bitter, zuur, zoet en zout – uitgebreid op de proef werden gesteld. Je kon ook ervaren hoe jouw zintuigen je voor de gek houden, en ondervinden hoe belangrijk ze zijn bij het proeven van jouw eten. Er werd tomatensoep gemaakt, frambozenjam en tomatensaus met pizza’s. We speelden samen fruitbingo, deden het parachutespel en op warme middagen was er sponzentrefbal. Ook gingen we voor groene vingers. Er werden zaadjes gezaaid van rucola en tuinkers. Deze groeiden als kool en de ‘groente uit eigen tuin’ gebruikten we dan weer tijdens de lunch voor op onze boterham. We leerden over wat gezonde voeding nu eigenlijk is en testten de kennis van de kinderen in een ‘Gezond etenquiz’, waarbij voor iedereen een presentje te winnen was. Als afsluiter werd de BSO omgetoverd tot een heus fruitrestaurant. De oudste kinderen schilden en sneden het fruit in stukjes en prikten deze op een stokje. De BSO-ruimte werd ingericht als restaurant. De kinderen vonden het prachtig. Het was een mooie maand, vooral door de goede samenwerking tussen de BSO, Lammert Harkema en de sportverenigingen met een fantastisch resultaat waaraan alle deelnemers veel plezier hebben beleefd. Mocht u meer willen zien; kijk dan eens op de Facebookpagina van de BSO (en kinderdagverblijf) “KDV/BSO Mantgum” Geblindeerd proeven bij de zintuigentest Het planten van rucola en tuinkers Mandeguod 19

20 Mandeguod

De komende maanden worden schilderijen en tekeningen van Annet Krol uit Wirdum en Wim Le Fèvre uit Boksum tentoongesteld in de bezoekersruimte van ‘It Kleaster’ in Wytgaard. De schilderijen zijn de afgelopen twee jaar gemaakt in Atelier Triviare, eveneens in Wytgaard. Expositie in It Kleaster De schilders en hoe de werken tot stand zijn gekomen Annet en Wim hebben beide een chronische ziekte waardoor ze sommige dingen niet meer of minder goed kunnen doen. Hiermee omgaan in het dagelijks leven is voor hen niet altijd eenvoudig. Het schilderen en tekenen biedt een uitlaatklep en een zinvolle bezigheid waarbij veel valt te ontdekken, te ervaren en te leren. Dit laatste geldt eigenlijk voor iedereen die maar iets op dit gebied zou willen proberen: het is een ontspannende en zingevende bezigheid waar het leven een stuk kleuriger en plezieriger van wordt….. Het kan veel voldoening geven! In Atelier Triviare en op locatie worden verschillende cursussen en workshops aangeboden. (www.triviare.nl). Annet Krol Annet Krol voelt zich het meest thuis in het werken met verschillende materialen waarmee ze uiting kan geven aan haar voorliefde voor kleur en expressie. Haar schilderijen komen op een spontane wijze tot stand. Tijdens het werken ontstaat een reactie op een eerdere actie, waarbij het gevoel op dat moment leidend is. Ook wordt er met zogenoemde toevalseffecten gewerkt. Wim Le Fèvre Wim Le Fèvre heeft vooral zijn foto’s van - en herinneringen aan - vakanties in het buitenland als uitgangspunt. Op basis van de foto geeft hij op geheel eigen wijze een beeld van de door hem en zijn vrouw Jolly bezochte plekken. Daarnaast maakt hij ook eigen abstracte composities waarbij hij met acrylverf op canvas speelt met vorm en kleur. Dat is voor hem een ontspannende werkwijze die bovendien verrassende resultaten oplevert. Mandeguod 21

22 Mandeguod

Nieuws uit de Mariakerk Een nieuwe dominee Na het vertrek van ds. Knol in juni vorig jaar was de functie van predikant in onze kerkelijke gemeente vacant. Tijdens de gemeenteavond op 7 juni jl. werd de aanwezigen voorgesteld om da. Willemien Keuning als predikant te benoemen, met de opdracht waarneming dienstwerk. De werkzaamheden zullen worden verricht in 20% van de volledige werktijd. De kerkenraad is verheugd dat unaniem werd besloten da. Keuning te benoemen en nog meer verheugd dat zij de benoeming heeft aanvaard. Zij is sinds vorig jaar inwoonster van Mantgum en woont op de Finne 12. Later volgen nog mededelingen wanneer zij bevestigd zal worden. Tsjerkepaad In de periode juli - medio september zal de kerk op zaterdagmiddag weer geopend zijn voor bezoekers/belangstellenden. De kerk zal dan steeds bemenst zijn door twee vrijwilligers. Deze gastvrouwen/-heren zullen de bezoekers verwelkomen, rondleiden en van koffie of thee voorzien. In Fryslân zijn in deze periode op zaterdag meer dan 250 kerken open. Bezoek schoolkinderen Op 12 juni jl. werden de leerlingen van groepen 3 en 4 van de Gielguorde in de kerk ontvangen. Onder leiding van GVO-leerkracht Sybrig kwam eerst een groep van 12 en later een groep van 16 kinderen op bezoek. Na een korte inleiding door juf Sybrig werden de leerlingen in groepjes van vier en vijf verdeeld. De ene groep ging met Sybrig naar het orgel waar Liuwe van der Meer enkele liedjes speelde en de kinderen ook zelf een aantal toetsen mochten aanslaan. Ook werd door Liuwe een en ander verteld. Hij sprak uit ervaring want hij is al 58 jaar organist! De tweede groep ging met Esther mee. Zij vertelde over het werk van een diaken. De kinderen mochten een kaarsje aansteken en maakten kennis met de paaskaars en de collectezakjes. De derde groep verzamelde zich rond koster Siebolt. Hij vertelde dat koster eigenlijk kerkbewaarder betekent. Uit een envelop met foto's mocht steeds een foto worden getrokken, waarna de leerlingen in de kerk het afgebeelde voorwerp moesten zoeken en benoemen. Soms was dit vrij eenvoudig (orgel/ torenspits met haan/klok), maar met bijvoorbeeld het doopvont was dat al veel moeilijker. Na een minuut of 10 werd van groep gewisseld. Na afloop kregen de leerlingen gelegendheid om vragen te stellen waarvan uitgebreid gebruik werd gemaakt. Voor mij was het hoogtepunt en tegelijk een moment van ontroering toen een meisje haar vinger op stak, geen vraag stelde maar ons bedankte. Mandeguod 23

24 Mandeguod

Nieuws van de wijkagent Een nieuwe verkeerssituatie. Zoals in het eerste stukje over verkeer in en rond Mantgum al geschreven, zou ik nog een paar onderwerpen behandelen. Deze keer niet zo zeer een situatie, maar een algemene regel: voorrang fietsers. Ik heb gehoord van een discussie tussen een fietser en een automobilist in Mantgum. Tot mijn verbazing was het onderwerp “voorrang van een fietser ten opzichte van een auto”. De automobilist beweerde dat de fietser GEEN voorrang had. Laten we daar heel snel duidelijk in zijn: een fietser heeft net als een auto gewoon voorrang als hij of zij van rechts komt! Dat geldt bij alle gelijkwaardige kruisingen en daar hebben we er in Mantgum veel van. Dus als een auto bijvoorbeeld via It Bosk het dorp binnenrijdt en er komt een fietser vanaf de Wjukken: de fietser heeft voorrang. Iets verderop als de auto van It Bosk de Seerp van Galemawei opdraait en een fietser komt vanaf café Bonnema of vanaf de Dr. Fokkewei: de fietser heeft voorrang; een doodlopende weg heeft niet de status van een uitrit of zo; het is een gelijkwaardige kruising. Weer iets verder kan een fietser vanuit de Master Janssenstrjitte komen, moeilijk zichtbaar door de heg. Op die plek is de maximale snelheid van 30 km per uur misschien wel iets te hoog: pas daarom uw snelheid nog verder aan. U weet dat de basisschool er vlakbij ligt; er kunnen dus jonge weggebruikers van rechts komen! Ook als u als automobilist vanaf de Poiesz langs de sporthal richting de Wjukken rijdt krijgt u tot twee keer toe een situatie waar een fietser voorrang heeft: de Dr. Fokkewei (vlak bij de sporthal) en De Wal (vlak bij de Wjukken). Het zijn fietspaden en geen uitritten: de stoep houdt duidelijk op, waarmee het een gelijkwaardige kruising wordt. Velen zijn bekend met deze regels, maar toch zijn er ook verkeersdeelnemers die niet weten dat deze regels ook buiten de bebouwde kom gelden. Natuurlijk is het (zeer) onverstandig om als fietser die voorrang te nemen, maar je hebt het soms wel. Zo HAD je dat als je It Bosk verliet en het fietspad langs de Hegedyk op wilde gaan; HAD, want Mandeguod 25

26 Mandeguod

daar is de situatie vorig jaar aangepast tot een voorrangsweg. Aan de andere kant van Mantgum heb je nog wel zo’n situatie. Een fietser komend vanaf Jorwert (bij Lucht en veld) verdient voorrang te krijgen van een auto vanuit Mantgum richting Baard! Het is maar goed dat de maximum snelheid hier 60 km per uur is, maar net zoals op de Seerp van Galemawei: u dient uw snelheid aan te passen aan de verkeerssituatie. Rijd voorzichtig en denk aan de veiligheid van de iets kwetsbare weggebruiker. Voor de fietser: geef richting aan, maak duidelijk wat je doet en weet dat je de zwakste bent als het tot een botsing komt. Verkeersgroet van Trinus Hoekstra, wijkagent Littenseradiel Fuotbal yn Mantgum Mei it skoalfuotbaltoernooi op Keningsdei hie Mantgum wer knap súkses. By de jonges 4 tsjin 4 in earste priis, by de famkes 4 tsjin 4 in twadde priis en by de jonges 7 tsjin 7 is de Gielguorde 4e wurden. Mei it nije traapfjild op it skoalplein komme der fêst noch in protte prizen by! Mei droech waar stiet it jongfolk nammentlik faak yn de pauzes en nei skoaltiid driftich in baltsje te traapjen. Soms wol mei mear as tweintich bern. Of dat de wedstryd ten goede komt... ach wat jout it, as se mar wille ha. En dat ha se. Bûten, bewege, gearwurkje yn in team en striid leverje. Skitterjende eleminten! Karriêregoeroe's soene sizze: de 5 '21st century skills' leare de bern sa wol: Kommunikaasje (ek al is it wolris wat roppen en razen), sosjale en emosjonele feardichheden (elkoar oanfiterje, helpe en treaste), oanpassingsfermogen (eltse situaasje is wer oars), omgean mei in protte en komplekse ynformaasje (wa stiet wêr, wa kin wat?) en kieze foar oplossingen op maat (hoe kom ik dy man/ frou foarby, spylje ik foarút of efterút ensf.). In grut part fan de fuotbaljende jongerein spilet by VVO yn Easterlittens. Mei ryklik 40 leden is Mantgum in grut-leveransier foar de feriening. Ek by 'it kader' fan VVO binne in protte Mantgumers aktyf. Begjin juny ha we derom mei in protte jeugd it doarp ôfstrúnd om fryske droege woarsten oan de man/frou te bringen. Eltsenien dy't holpen hat: tige tank! Ek alle minsken dy't woarst kocht ha of oars in bydrage levere ha, tige tank! De aksje hat oer de ferskate doarpen de feriening sa'n 2.900 euro skjin opsmiten. In hiel kreas bedrach! Dit jild wurdt ynset foar de jeugdôfdieling fan VVO om sa de talinten fierder te ûntwikkeljen. Groetnis fan Sipke Dijkstra (jeugdkommisje VVO) Mandeguod 27

Nieuws van korfbalvereniging WWC 2 – DTG 2 Goedendag lezers, Zaterdag 20 mei stond DTG op het programma voor WWC 1 en WWC 2, eigenlijk was dit een thuis wedstrijd maar omdat DTG 70 jaar bestond en zij hier een groot feest voor organiseerden hadden ze ons gevraagd om naar Wijckel te komen om daar te spelen. Wij wilden natuurlijk geen spelbreker zijn om dit feest niet te doen slagen, vooral niet als er gratis drankjes tegenover staan. Hier hebben we na de wedstrijden dan ook genoeg misbruik van gemaakt. WWC 2 vertrok om 12.50 uur naar Wijckel en in Wijckel aangekomen werden we als VIP gasten behandeld. We konden bijna op het veld parkeren, met speciaal aangegeven privé parkeerplaatsen. Na snel omgekleed te zijn en een teambespreking konden we de wedstrijd beginnen. De opstelling was als volgt: Aanval: Rixt, Dieuwke, Wisse, Jouke Verdediging: Marijke, Janna-Nynke, Rutger, Jelle Op de bank zat Anna en als trouwe supporter Bregt. Tom was afwezig. DTG begon sterk, ze konden makkelijk scoren en wij hadden hier geen antwoord op. Wat al snel resulteerde in een 0-7 achterstand. Het eerste doelpunt werd gemaakt door een afstandsschot van Janna-Nynke. WWC kon niet goed in de wedstrijd komen. Door aanwijzingen van Sander wist WWC zich te herpakken en tegendruk geven aan DTG. Er volgden doelpunten van onze kant van Dieuwke, Wisse en Marijke. 10 minuten voor het eindsignaal maakte Rixt een verkeerde beweging en raakte raar ten val waardoor ze enorm last had van haar been. Omdat we niet wisten wat er met de knie aan de hand was werd de ambulance erbij gehaald. Ze hebben foto’s gemaakt van Rixt haar been maar gelukkig was er niks gebroken. In de komende weken moet ze nog kijken of er toch nog iets aan de hand is. De wedstrijd hebben we vroegtijdig beëindigd omdat de stand 4- 17 was en hier waren toch geen punten meer te halen. Ik hoop dat het allemaal wat meevalt met de blessure en dat haar herstel voorspoedig gaat. Na dit ongeval moest WWC 1 nog hun wedstrijd spelen. WWC 1 heeft zich even terug getrokken om van de schrik te bekomen. WWC 1 speelde een goede wedstrijd, ik heb geen score verlopen maar het ging gelijk op. Helaas trok DTG 28 Mandeguod

aan het langste end en konden hun jubileumfeestje nog iets groter maken. Na dewedstrijden hebben we genoten van de drankjes en zijn we met een grote groep naar de pizzeria geweest. Groetjes Anna Grunstra Flamingo’s 2 – WWC 2 Afgelopen zaterdag was het alweer tijd voor de allerlaatste wedstrijd van het veldseizoen. Op de warmste 27 mei ooit gemeten, mochten wij op het kunstveld in Buitenpost aan de bak. Helaas was coach Sander er deze laatste wedstrijd niet bij, maar gelukkig nam Rutger Fopma Sr. de taak als coach op zich. Ook was Douwe aanwezig en ondanks haar knieblessure kwam Rixt ons deze middag ook supporteren! Gezien de weersomstandigheden en het feit dat de Flamingo’s op de 2e plaats in de poule stonden, zou het geen gemakkelijke wedstrijd worden. Echter, we waren niet van plan om de wedstrijd uit handen te geven. Deze middag startten Anna, Marijke, Jouke en Jelle in de aanval en begonnen Janna-Nynke, Dieuwke, Tom en Rutger in de verdediging. De Flamingo’s begonnen de wedstrijd fel en kwamen al gauw op een 4-0 voorsprong. WWC kwam langzaam op gang en wist zich te herpakken door mooie afstandschoten van Jouke, Jelle en Dieuwke en werd de achterstand teruggebracht tot 4-3. Hierop scoorden de Flamingo’s en WWC wisselend, met onder andere een paar mooie doorloopballen door Anna. Gezien de warmte werd er na 15 minuten spelen een korte drinkpauze ingelast. Na de drinkpauze begonnen Flamingo’s weer sterk en maakten zij de ruststand 10-5. Helaas wist WWC zich na de rust niet te herpakken en werd de voorsprong door de Flamingo’s vergroot tot 16-5 door middel van diverse afstandschoten. Na de drinkpauze wist WWC nog iets dichterbij te komen door mooie doelpunten van Anna, Tom en Jelle. Helaas was dit niet genoeg en werd de eindstand beslist op 19-9 in het voordeel van de Flamingo’s. Ondanks de standen op de ranglijsten, kijken we terug op een leuk, leerzaam en bovenal gezellig seizoen! We hebben nieuwe technieken geleerd, ons schot verbeterd en zijn als team gegroeid. Bedankt voor alle support en graag tot de seizoenafsluiting (met barbecue) op zaterdag 17 juni! Dieuwke de Vries Mandeguod 29

Seizoensafsluiting WWC De seizoensafluiting voor de senioren en oudste jeugd was dit jaar na het einde van het seizoen, namelijk op zaterdag 17 juni. De seizoensafsluiting begon dit jaar met beachkorfbal, er hadden 24 mensen zich opgegeven waardoor we met zes teams konden spelen. Na enkele spannende wedstrijden en heel veel lol werd team drie winnaar van het toernooi. Complimenten voor alle vrienden en familie die normaal niet korfballen, het korfbaltalent was grootschalig aanwezig. Na deze sportieve inspanning werd er gedoucht en de barbecue aangestoken. Er is tot de late uurtjes genoten van een hapje en een drankje. Bedankt voor dit sportieve korfbalseizoen en we hopen u volgend jaar weer te zien! Bestuur WWC 30 Mandeguod

Mandeguod 31

32 Mandeguod

Vereniging Verenigingen Contactpersoon Biljartvereniging Mantgum Bridgeclub Doarpsmienskip Mantgum Fûgelwacht Mantgum Gymnastiekvereniging Weidum Harmonie en Malletband Weidum Herensociëteit Vriendenkring Iisclub De Twa Doarpen M. Dusselaar J. W. Verhoef S. Dijkstra E. van der Hem K. Bosma C. Punter S. Cnossen J. van der Werf Jeu de Boulesvereniging Wjukslach G. Kuperus Keatsferiening Jacob Klaver Korfbalvereniging WWC Loopgroep Runom Mantgum Mannenkoor Mantgumer Maten Mantgumer Tennisclub Merke Commisje Mantgum B. Stienstra G. van der Hem D. Lont P.R. van der Kooi A. Meijer A. Tymersma Ondernemersvereniging Mantgum W. Fopma Oudercommissie De Gielguorde Resitearkolleezje Frisia 1874 Soos 60+ Speeltuinvereniging De Pôle Stichting Freed Stichting Wjukken Tennisvereniging Uitvaartvereniging De Laatste Eer Voetbalvereniging Oosterlittens Werkgroep Historie Mantgum Wietwetterklup Volleybal VV Wytgaard R. Heida J. Nijboer P. Wijnja J. van der Valk P. Kuipers G. Terpstra D. Ottema R.W. Steensma R. de Groot Y. Duhoux Telefoonnummer (058) 253 16 11 (058) 250 18 13 (06) 423 242 06 (058) 251 96 81 (058) 251 93 93 (058) 251 92 64 (058) 250 15 97 (058) 250 11 44 (058) 251 97 17 (06) 130 43 474 (06) 156 37 637 (06) 512 21 165 (058) 250 15 02 (058) 250 15 29 (058) 250 20 26 ocgielguorde@gmail.com S. de Groot (058) 2501108 (058) 250 26 75 (058) 255 25 58 (06) 532 781 62 (06) 12 62 81 43 (058) 2502241 (058) 250 14 34 (058) 250 13 09 (058) 250 10 38 (058) 254 20 51 (06) 420 903 81 Mandeguod 33

Activiteiten Maand juli - augustus zat zat 1 jul 1 jul zon 2 jul zon 2 jul zon 2 jul din 4 jul vrij 7 jul zon 9 jul zon 9 jul zon 16 jul zon 16 jul zon 16 jul ma 17 jul vrij 21 jul zon 23 jul zon 23 jul don 27 jul zon 30 jul zon 30 jul zon 6 aug KNKB keatsen, Jong Famme partij Tenniskamp jeugd, t/m zon 2 juli Jeu de boules, inloop Kerkdienst, voorganger ds. H. Wagenaar Rûnom Mantgum, alle afstanden Ledekeatsen jeugd, strjittekeatsen Ledekeatsen senioren, strjittekeatsen Kerkdienst, voorganger ds. H. Post-Knol Jeu de boules, inloop Jeu de boules, inloop Kerkdienst, voorganger ds. H. Wagenaar Ledekeatsen senioren, buertsjekeatsen Jeu de boules, inloop Iepen kampioenskeatsen ‘Pearketeatsen’ Oud papier Kerkdienst, voorganger ds. J. Hilverda Jeu de boules, inloop Jeu de boules, inloop zon 13 aug Jeu de boules, inloop zon 20 aug Jeu de boules, inloop zon 27 aug Jeu de boules, inloop don 31 aug Oud papier vrij 2 sep vrij 2 sep zon 3 sep zat 9 sept zat 9 sept Lytse PC, KNKB zon 10 sep Kerkdienst, voorganger ds. A. Kobus zon 10 sep Ledekeatsen jeugd, Alder Bern keatsen zon 10 sep Ledekeatsen senioren, Ids van der Ende partij Vakantie huisarts Hornstra in Boazum 24 juli t/m 11 augustus 34 Mandeguod 10.00 uur, keatsfjild bij Wjukken Wjukken 14.00 uur, banen bij de Wjukken 09.30 uur, Bears 11.00 uur, Wjukken 18.00 uur, yn it doarp 18.30 uur, yn it doarp 09.30 uur, Mariakerk 14.00 uur, banen bij de Wjukken 14.00 uur, banen bij de Wjukken 09.30 uur, Jorwert Ledekeatsen jeugd, Freontsje en Freondintsje partij 10.00 uur, keatsfjild bij Wjukken Diplomakeatsen jeugd 16.00 uur, keatsfjild bij Wjukken 18.30 uur 14.00 uur, banen bij de Wjukken 10.00 uur, keatsfjild bij Wjukken 18.00 uur, Mantgum 09.30 uur, Húns/Leons 14.00 uur, banen bij de Wjukken 14.00 uur, banen bij de Wjukken 14.00 uur, banen bij de Wjukken 14.00 uur, banen bij de Wjukken 14.00 uur, banen bij de Wjukken 18.00 uur, Mantgum Merkekeatsen, jeugd Merkekeatsen, senioren Jeu de boules, inloop 09.00 uur, keatsfjild bij Wjukken 10.00 uur, keatsfjild bij Wjukken 14.00 uur, banen bij de Wjukken Open kampioenschap Littenseradiel Jeu de boules Banen bij Wjukken 10.00 uur, keatsfjild bij Wjukken 09.30 uur, Mariakerk 10.00 uur, keatsfjild bij Wjukken 13.30 uur, keatsfjild bij Wjukken

Weekagenda zondag maandag instuifboulen 14.00 uur, jeu de boulesbanen bij de Wjukken bloedprikken huisartsenlaboratorium 09.00 - 09.15 uur, mfc Wjukken AMV 15.30 uur, OBS de Gielguorde fanfare ’Harmonie Weidum’ Mantgumer Maten zenmeditatie dinsdag lytse byb biljarten 60+ judo, 4 t/m 7 jaar judo, 7 t/m 8 jaar judo, 8 t/m 9 jaar judo, 10 jaar en ouder inloopspreekuur politie tossen tennis jeugd tossen tennis volwassenen woensdag peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ Kaartmiddag bodyfit pilates malletband ‘Harmonie Weidum’ bodyshake donderdag pianoles Pizzabakker kids swing 4 t/m 7 jaar funky kids 7 t/m 10 jaar modern dance 10 jaar en ouder ophalen oud papier jeu de boules competitie loopgroep Rûnom Mantgum yoga 19.30 - 21.00 uur, dorpshuis Weidum 20.00 uur, mfc Wjukken 19.45-21.30 uur, Dokter Fokkewei 14.00 - 16.00 uur, de Gielguorde (m.u.v. schoolvakanties) 14.00 - 16.00 uur, mfc Wjukken 15.45 - 16.30 uur, gymzaal 16.30 - 17.15 uur, gymzaal 17.15 - 18.05 uur, gymzaal 18.05 - 19.00 uur, gymzaal 16.30 - 17.30 uur, Gemeentehuis Wommels 18.30 - 20.00 uur, tennisbanen 20.00 - 23.00 uur, tennisbanen 08.15 - 11.45 uur, mfc Wjukken 14.00 uur mfc Wjukken 18.30 - 19.25 uur, gymzaal 19.30 - 20.15 uur, gymzaal 19.30 - 21.30 uur, dorpshuis Weidum 20.20 - 21.20 uur, gymzaal 14.50 uur - 21.30 uur, mfc Wjukken 17.00 - 19.00 uur, bij Poisz 15.45 - 16.30 uur, gymzaal 16.30 - 17.15 uur, gymzaal 17.15 - 18.05 uur, gymzaal v.a. 18.30 uur, laatste do. v.d. maand 19.30 uur, jeu de boulesbanen bij de Wjukken 19.30 uur, bij mfc Wjukken 19.00 uur én 20.00 uur, De Gielguorde Mandeguod 35

Weekagenda vrijdag peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ bridgen pilates 08.15 - 11.45 uur, mfc Wjukken 14.00 - 17.30 uur, mfc Wjukken 09.00 - 09.45 uur, gymzaal vrouwen in beweging (gymnastiek 55+) 09.15 -10.15 uur, mfc Wjukken vrouwen in beweging (gymnastiek 55+) 10.30 -11.30 uur, mfc Wjukken biljartcompetitie 19.30 uur, Café Bonnema Instellingen Instelling Telefoon Contactpersoon Buitenschoolse opvang De Vrijbuiters (088) 035 04 38 W. Lameris Diëtistenpraktijk Leuk op Gewicht Diëtistenpraktijk Mantgum Dokterswacht Friesland Fysiotherapiepraktijk Mantgum Huisartspraktijk Bergwerff Gezondheidscentrum It Kleaster / L.J. Lukkes Gastouderopvang It Swânnennest Gastouderopvang Seerôvers en Lânrotten Gastouderopvang Us Wouterkes Kinderopvang It Flinterke Logopediepraktijk Mantgum Studio Fitaal Peuteropvang ‘De Pukkewjuk’ Protestantse Gemeente: www.pkn-westerwert.frl Sportcentrum Akkermans Tandartsenpraktijk Mantgum (06) 18 33 90 61 (0566) 65 33 88 (0900) 112 71 12 (058) 250 14 14 (0517) 34 12 72 (058) 763 45 13 (058) 250 15 23 (058) 250 19 52 (058) 250 13 63 J. Sybesma H.B. Bergwerff L.J. Lukkes G. van der Heide J. Wijnia R. van der Veen (088) 035 04 38 W. Lameris (06) 270 649 94 (06) 420 122 03 (058) 250 16 80 I. Bosma kerkmantgum@ziggo.nl - A. Dijkstra V. Akkermans (0515) 42 56 12 (058) 250 17 81 Mindfulnesstraining en zenmeditatie (06) 128 227 12 36 Mandeguod Eef Heinhuis A. Wijnstra M. Ypma C. Bruinsma T. Kuperus

Jong Famme Partij Zaterdag 1 juli zal op het sportveld van Mantgum voor de 14e keer de Jong Famme Partij plaatsvinden. Vorig jaar hadden we een mooie lijst met 17 parturen met de dames van Wommels als winnaar. Bij de winnaars was Anne-Brecht Bruinsma, dochter van oud Mantgumer Liesbeth van der Ende en kleinkind van oud erelid Ids van der Ende. Op de dag van de Jong Famme Partij worden er geen andere kaatspartijen gehouden in de officiële damescategorieën waarin de deelnemers van de Jong Famme Partij (kunnen) kaatsen. Zo zijn er op die dag geen wedstrijden in de categorieën meisjes, dames senioren (1e klas) en Hoofdklasse dames. De KNKB heeft het hiermee voor kaatsers en belangstellenden mogelijk gemaakt om als toeschouwer aanwezig te zijn op de Jong Famme Partij. Alle aandacht voor het dameskaatsen is die dag dus volledig gericht op de Jong Fammen. Sinds 2003 heeft K.F. Jacob Klaver de Jong Famme Partij 13 maal, met enthousiaste inzet van vele vrijwilligers, georganiseerd. De Jong Famme Partij is de enige kaatswedstrijd voor dames t/m 21 jaar en inmiddels niet meer weg te denken van de jaarlijkse kaatsagenda. K.F. Jacob Klaver heeft de Jong Famme Partij op diverse fronten gemaakt tot wat zij nu is: een soepel georganiseerde kaatswedstrijd met unieke, speciaal voor deze wedstrijd door kunstenares Hennie Broers ontworpen en vervaardigde prijzen van edelmetaal. Kaatsvereniging Jacob Klaver nodigt u van harte uit om zaterdag 1 juli naar het sportveld van Mantgum te komen. De Jong Famme Partij begint om 10 uur en de entree is gratis! Mandeguod 37

38 Mandeguod

Courant 29-07-1752 ’Deze Courant die men voornemens is alle weken uit te geven zal volgens een – en nieu plan geformeert worden, uit de volgende No zal den Leƒer het rechte denkbeeld van deƒelve kunne formeren, men zal deƒelve meer en meer trachten te verbeteren, en tot de uiterste volmaaktheid brengen, geen moeite noch kosten ontƒien om die die voor het algemeen van nut te doen zijn, het welke de ondervinding beter dan een cierlijk opgepronkte Voorreden zal aantonen: Deƒelve zal een veel groter menichte van voorwerpen in zig bevatten dan de ordinaire Nieuspapieren in ’t gemeen behelƒen, door dien het geenƒints myn oogmerk zoude zyn om de myne op de ondergang der andere te veftigen, de liefhebbers van den ouden trant kunnen zig met de ordinaire nieuspapieren vergenoegen, en men zal fiefe met veel nut en vermaak kunnen leƒen, zonder de jalouƒie van de autheurs of drukkers van de andere op den hals halen. De Couranten in ’t algemeen aangewerkt, zijn niet zo zeer te verachten als zommige menƒchen zig wel verbeelden, zy kunnen de Hiƒtori-Schryvers voor Memories of Gedenkstukken verƒtrekken in alles was de weƒentlykheit en de rydt der gebeurtenissen betreft. Het verwijt dat men haar doet van niet in alles oprecht en na waarheit te zijn, ƒpruit dikwils voort uit een valƒche Correspondentie: Maar het is de nootzakelijke plicht der Schryveren omme het gemeen van de begane misƒlagen te adverteren, dit is een point waar op in deƒe Courant een byzondere reflectie gemaakt zal worden: En hoewel wy aan den leƒer de eerƒte en nieuwe tydingen zo veel ons mogelijk zullen mededelen, waar toe wy menen genoegƒame middelen aan de hand te hebben; zo zullen wy nochtans als het eerƒte en voornaamste point de waarheid derƒelve in het oog houden. Men heeft veel reden om te vermoeden dat geen Schryver van enige Nieuwspapieren verwaantheid genoeg beƒit, om zig te verbeelden dat zyne Leƒers eenvoudig genoeg zullen zijn, om te geloven, dat zyne Correspondentie hem het geheim van het ƒtaatkundig Cabinet kan doen doorgronden, en al hadde hy het geheim van deƒe of gene intrigue ontdekt, zoude hy wel zekerheit hebben om deƒelve op een veilige wyƒe te divulgeren? Men belooft in deƒen opƒichte niets, als het gene dat men mag en kan zeggen, zonder zig te exponeren. Men zal met zo veel vrymoedigheid als ymand het Land der Conjectures door wandelen: Nochtans altoos een billyke onƒydigheit en een gepaƒte welvoegelijkheit in agt nemende: De grondregel is ons zeer bekent dat het ons voorƒigtig is zig tegen de ƒterkƒste peity aan te kanten. Het zal zeer dienƒtig zijn met een woord uit te nodigen alle die gene die ons met hare Correspndentie geleiven te vereren, al het gene dienen kan om her ware intereƒt en verwezentlijk nut van de inwoonders deƒer Provincien te bevorderen: zal een nuttig en geƒhikt onderwerp voor deƒe Courant verƒchaffen. Indien ymand dierhalvene enige nieuwe ontdekking zou doen in enige kunƒt of wetenschap, zo ‘er iets zeltzaams en byzonders gebeurt waardig om tot de kennis van de nakomelingenschap overgebacht te worden, indien er iets voorvalt dat van enig, nut kan zijn voor de Commercierende Inwonders van deze Provincien; indien iemand in zijn functie of bediening deze of gene zaak uitgevonden heeft die voor algemeen van nut kan zijn, in een woord alles wat het Politique, zo wel als den Koophandel of het Kerkelijke betreft, ja van alle byƒonders rakken waaruit het nut en vermakelijke kan bevoortƒpruiten , Alle die gene: die de burgelyke plichten die Maatƒchappie weten en betrachten, worden uitgenodigd ons de by haar bekent zynde byƒonderheden mede te delen, en die gene die het nodig oordeelt zal zyn naam met de vereisƒte omzichtigheid gemeld zien. Alle advertentien van wat Natuur deƒelve mogen zijn, zal men voor een zeer redelijke en geƒchikte prys in deze Courant kunnen invoegen mits deƒelve aan niemands goede naam, of affaires enige prejnditie toebrengen. A. Mandeguod 39

WERKGROEP HISTORIE MANTGUM Van Openbare school via Wjuk naar woonhuis (deel 1) In Mantgum werd, mede op aandringen van de Hervormde Kerk, in 1848 een openbare lagere school gesticht. Waar precies weten we niet, waarschijnlijk heeft ook een deel van de Foarhof dienst gedaan, wel weten we dat op de hoek van De Kamp en Seerp van Galemawei in 1888 een nieuwe school met twee leslokalen werd gebouwd en in gebruik genomen. Elk lokaal had drie ramen aan de kant van de Seerp van Galemawei. De toegang van de school was aan de pleinzijde en aan de kant van de voormalige tennisbaan (Zuidoost-kant). Aan die kant was ook de gang met toegang naar de lokalen. Tegen de achtergevel waren de húskes gebouwd, drie stuks met tonnetjes. Gezien de grootte van de brandstofopslagplaats, moet er met turf gestookt zijn. Voorgevel Achtergevel Pleinzijde Plattegrond School en kerk Foarhof en school Tot 1922 was de school eigendom van de NH-Kerk en in ieder geval vanaf 1908 heeft de Kerk de kosten van leermiddelen, verwarming en het legen van de tonnetjes voor haar rekening genomen. In 1916 schrijft de Kerkvoogdij aan de gemeente dat zij de financiering wil beëindigen en de school aan de gemeente wil verkopen. In 1922 heeft de overdracht plaatsgevonden, nadat de gemeente tevergeefs middels een rekest aan HM de Koningin heeft geprobeerd extra geld te krijgen vanwege de slechte financiële situatie van de gemeente. Niet duidelijk is hoe de aankoop is bekostigd. Bijzonder is dat de gesprekken zijn begonnen met gemeentesecretaris Douwes, de afhandeling en ondertekening van de overdrachtsakte is geschied door (ondertussen) burgemeester Douwes en President kerkvoogd Douwes. 40 Mandeguod

Al in 1939 geeft de oudercommissie aan dat er wat moet gebeuren aan de school: "Er komt geen zonlicht in het gebouw en het hedendaagse snelverkeer leidt de kinderen teveel af en bovendien ook gevaarlijk, omdat het speelterrein niet goed afgerasterd is. Ook in de winter met opdooi voldoet de speelplaats niet eens aan zelfs matige eisen". Het komt anders. De oorlog en de daarop volgende schaarse jaren maken dat er pas in 1950 wat gaat gebeuren. Er worden plannen gemaakt, er wordt met de schoolinspectie overlegd en besloten wordt de lay-out van de school drastisch te veranderen. De grote ramen aan de Seerp van Galemawei werden dichtgemaakt, daarachter kwamen nieuwe toiletten, aan de Zuidoost-zijde werden grote ramen geplaatst en de húskes werden afgebroken. Lokalen en gang werden dus omgedraaid waardoor de lichtinval een stuk werd verbeterd. Ook de ingang en het kolen-/ turfhok werden verplaatst. Verder werd er een tussenplafond aangebracht, want het oorspronkelijke plafond was wel erg hoog. De kachels werden eerst met turf en kolen gestookt en vanaf 1965 met olie. Pas toen het gebouw de functie van dorpshuis kreeg is er aardgas gekomen. Voorgevel aan de SvG- wei Schoolpleinzijde ZO-gevel aan de tennisbaanzijde Op zolder mocht je niet komen, maar met een lange ladder uit het turf-/kolenhok kon je naar boven klimmen. De sport was met een krijtje je naam op de binten te schrijven. Er zijn heel wat Mantgumer kinderen ondeugend geweest, gelet op het aantal namen op de binten. Door de gemeenteraad zijn in 1950 en 1960 besluiten genomen dat de school moest blijven bestaan, hoewel het aantal leerlingen onder het minimum van 50 was gedaald. (Mantgum telde in de jaren 1954-1969 maar tussen de 449 en 403 inwoners!) Tot 1978 heeft het gebouw dienst gedaan voor het onderwijs. De laatste jaren als bijzonder neutrale kleuterschool. Namen die onlosmakelijk aan de school verbonden blijven, zijn die van meester Goodijk en in de latere jaren meester Scholten en juf van der Wal. In 1957 werd er voor de huishoudschool een houten (nood)gebouw neergezet achter de His Lokaal na de verbouwing in 1951 Mandeguod 41

in 1972 lagere school "De Paedwizer". In de oude school werd kleuterschool "De Sinnepit" gehuisvest. Een geheel nieuwe openbare lagere school werd in 1978 aan de Master Jansenstrjitte geopend. Daarmee gingen de lagere school en de kleuterschool samen op in "De Gielguorde". Nu stonden er dus twee gebouwen leeg. Wat te doen? De kwaliteit van de Paedwizer was zodanig dat er alleen hoogst noodzakelijk onderhoud aan werd gepleegd. Maar dierenarts Jan Duco Koopmans zocht en vond praktijkruimte in de Paedwizer. Na een jaar of wat kwam de woning van de directeur gemeentewerken vrij (waar nu Jan en Jorinde van Hulzen wonen). Deze woning werd nu praktijkhuis van de dierenartsen en de Paedwizer werd door de gemeente geschonken aan de korfbal- en kaatsverenigingen en de Kerk, onder voorwaarde dat het terrein schoon opgeleverd zou worden. Zo geschiedde en met de opbrengst van de "sloopmaterialen” konden de penningmeesters hun kas spekken. Het oude schoolgebouw kwam op een andere manier in de belangstelling. Doarpsmienskip Mantgum had al eens rondgekeken voor een soort "dorpshuisachtige" voorziening in Mantgum. Er was natuurlijk de bovenzaal van het café en de Foarhof, maar voor een aantal activiteiten waren deze ruimtes niet geschikt. Bovendien stelde het toenmalige kerkbestuur zich, voor andere dan kerkse activiteiten, enigszins terughoudend op. Doarpsmienskip Mantgum (DMS) was er dan ook snel bij om met de gemeente te praten over de "Ald Skoalle". De gemeente stond zeker niet afwijzend tegenover dit idee en DMS zocht een aantal bewoners om te onderzoeken op welke wijze het schoolgebouw als dorpshuis zou kunnen fungeren, of dit financieel haalbaar was, hoe het beheer geregeld moest worden, wat de staat van onderhoud was en hoe de eigendomsverhoudingen zouden moeten liggen. Begin januari 1978 werd gestart met het onderzoek en in september van dat jaar was er meer duidelijkheid. De gemeente wilde (nog) niet overdragen, wel verhuren, maar onderhoud en aanpassing mochten maar weinig kosten. Voor de eerste financiering kwam er een donatie van DMS, een subsidie van de gemeente en een inzameling. Een beheercommissie werd ingesteld (Gré Faber, Marcia Lottgering, Bert Dusselaar, Gosse van der Ende, Geert Hermans, Johan Kaspers, H.B. Hoeksma en iets later Gerrit Botke) die vanaf 12-10-1978 voortvarend aan de slag ging met de organisatie rond de verhuur etc. Er werd een keuken geplaatst en servies en dergelijke werd aangeschaft. Wat werd er verder door de commissie aangepakt: overleg met de plaatselijke horeca (voorlopig geen drankvergunning), organiseren van cursussen, werven van donateurs, etc. Allerlei praktische zaken moesten geregeld worden: tarieven, schoonmaak, verzekeringen, inkoop van olie, voorzien in het tekort aan servies en meubilair. Maar ook het organiseren van nieuwe activiteiten. En zo ging het dorpshuis van start met vergaderingen van verenigingen, spelmiddagen, knutselavonden, cursussen, stemlokaal, enz. 42 Mandeguod

Eén van de redenen om een eigen gebouw te hebben was het jeugdwerk. Feitelijk was er voor de buitenkerkelijke jeugd helemaal niets in Mantgum. Maar dat veranderde rap, want ook het jeugdwerk kwam nu aan bod. Conclusie: het dorpshuis voorzag in een behoefte en draaide heel behoorlijk. Tijd om er een officieel tintje aan te geven. Dat gebeurt op 30-4-1979 als op Koninginnedag de tot dorpshuis verbouwde school met een bescheiden feestje geopend wordt en de naam: "De Wjuk" krijgt. Greta Jepma heeft deze naam bedacht. Ondertussen moest er nog heel wat gebeuren. De plannen zijn er, maar het geld ontbreekt. Bovendien is de gemeente er nog niet echt van overtuigd dat de Wjuk een blijvertje zal zijn en daarmee aarzelend met subsidies en onderhoud. Wel laat de gemeente het Fries Opbouworgaan een onderzoek doen naar de noodzaak van een dorpshuis in Mantgum en die noodzaak is er. De beheercommissie zit ook niet stil, maakt verdere plannen en schrijft instellingen en fondsen aan. Bekende en onbekende namen komen voorbij: Stichting Madurodam, Mr. P.W. Janssen's Friesche Stichting, Julianafonds, Van De Santheuvel Sobbe stichting, Anjerfonds, Zomerzegels, maar ook gemeente en provincie. Met wisselend succes. In augustus 1979 is er duidelijkheid. De gemeente laat enkele noodzakelijke herstellingen (o.a. dakgoot) uitvoeren en er is geld om verdere verbeteringen aan te pakken. Van het Provinciehuis krijgen we, via Joost Lottgering, de oude centrale verwarming, maar de kachel heeft een veel te grote capaciteit en is daarmee niet geschikt voor het dorpshuis. Een nieuwe kachel is te duur; de radiatoren gaan in opslag en we blijven het nog even doen met de oliekachels. Wel worden er nieuwe stoelen gekocht, ook met een bijdrage van DMS. Er worden ook nieuwe activiteiten ontwikkeld: filmavonden, bejaardensoos. In mei 1980 geeft de gemeente aan dat ze De Wjuk voor hfl. 1,-- aan DMS wil verkopen. Nu houden echter DMS en de beheercommissie de boot wat af. Er moet eerst duidelijkheid komen over een finaal verbeterplan zodat - als De Wjuk wordt overgedragen - we een goed en bruikbaar gebouw krijgen zonder verborgen gebreken. Halverwege 1981 is er duidelijkheid. De gemeente wil het gebouw overdragen nadat er groot onderhoud is verricht en subsidie is verstrekt voor overige aanpassingen. Als eerste komt er een nieuwe verwarmingsketel. In eigen beheer worden de opgeslagen radiatoren geplaatst en leidingen aangelegd. Vaarwel oliekachels en daarmee een behoorlijke kostenpost. De gemeente renoveert het dak, verricht kleinere aanpassingen en reparaties en ook de buitenkant wordt piekfijn in de verf gezet. Om de rest van de plannen uit te voeren wordt weer een ronde langs fondsen en provincie gehouden met een heel behoorlijk resultaat. wordt vervolgd Mandeguod 43

44 Mandeguod

Nieuws van het BijenFlinterLint Afgelopen maand hebben groep 3, 4, 5, 6 en 7 van de Gielguorde heel veel meters ingezaaid voor het BijenFlinterLint. Eerst krijgen de leerlingen uitleg over het BijenFlinterLint en oefenen ze de beweging van het zaaien in de zandbak. Groep 6 en 7 fietsten 2 km naar De Him om daar veel meters in te zaaien. Groep 3, 4 en 5 liepen naar het Hoxwiersterbinnenpaad, waar ze net over de brug ook een aantal meters ingezaaid hebben. Wat een energie! Iedereen blij en vrolijk! En nu maar hopen dat de bloemen snel opkomen zodat de bijen en vlinders daar de nectar kunnen ophalen. Tot slot is er voor iedereen limonade en een klein zakje zaad voor een vierkante meter bloemenweide in eigen tuin. In een aparte les vertelt een imker over het leven van bijen en wat een imker allemaal doet. Juffen, stagiaires en ouders: dank voor jullie hulp! Dit seizoen hebben drie scholen van Nij Baarderadiel ingezaaid: Baard, Hylaard en Mantgum. In het najaar hopen wij de overige scholen er bij te betrekken. Namens het BijenFlinterLint, Anna Christien Piebenga Mandeguod 45

46 Mandeguod

Nieuws van Wjukslach Openingstoernooi Op 30 april vond ons jaarlijks openingstoernooi plaats. Op deze prachtige voorjaarsdag waren ruim dertig deelnemers. Er waren ook veel gasten die kwamen kijken of jeu de boules nu echt zo leuk is. Uit de positieve reacties bleek duidelijk dat dit het geval is. Na een hele middag ‘boulen’ waren het uiteindelijk Ruertsje Kuperus en Inne Schots die met de eerste prijs naar huis gingen. Wjukslach op stap Op zaterdag 27 mei waren de weersomstandigheden opnieuw geweldig toen we met meer dan twintig leden op stap gingen. Om half één was het verzamelen bij De Wjukken en werd koers gezet naar het bos van Witmarsum waar de eerste ronde werd gespeeld. Gelukkig boden de bomen voldoende bescherming tegen de zon. Vervolgens werd het park in Bolsward bezocht waar een fanatieke strijd plaatsvond tussen de diverse koppels. Natuurlijk was er ook tijd voor een drankje en een stukje oranjekoek in De Wijnberg, eveneens in Bolsward. Voor de laatste ronde mochten we gebruik maken van de jeu de boulesbanen van Easterein. Hoewel daar minder bescherming was tegen de Mandeguod 47

Oedsmawei 13, 9001 ZJ GROU tel. 0566 - 60 14 64 / 60 14 39 / 62 12 99 E-mail: info@dierenartsgrou.nl www.dierenartsgrou.nl en www.bistedokter.nl Telefonisch spreekuur voor het aanvragen van visites, het bestellen van medicijnen en informatie: maandag t/m zaterdag van 8.00 - 9.30 u. Open spreekuren gezelschapsdieren: Maandag t/m vrijdag: 13.00 - 14.30 en 17.00 - 18.00 u. Daarbuiten uitsluitend op afspraak. Openingstijden van de balie: Maandag t/m vrijdag: 8.00 – 18.00 u. en zaterdag: 8.00 – 9.30 u. Voor spoedgevallen 24 u./7d. bereikbaar. Waar zijn in Mantgum AED’s aanwezig MFC Wjukken (dag en nacht) hoofdingang gebouw Poiesz Supermarkt, alleen tijdens openingstijden Fysiotherapie Jelle Sybesma, werkdagen 08.00 - 18.00 uur Wat te doen bij een incident: Eerst 112 bellen. 48 Mandeguod

zon, was dat niet aan het spel te merken. Na afloop van alle inspanningen werd It Dielshûs in Wommels opgezocht waar voor een heerlijk menu was gezorgd. Het gezelschap werd daar nog uitgebreid met de partners van enkele deelnemers. De winnaars van deze dag waren Doeke Odinga en Joost Lotgering. Open kampioenschap Littenseradiel Op zaterdag 9 september wordt het jaarlijkse open kampioenschap Littenseradiel in Mantgum gehouden. Deelnemers moeten om 10.00 uur aanwezig zijn en de wedstrijden beginnen om 10.30 uur. Dit kampioenschap is open voor spelers zonder licentie. De spelers hoeven geen lid te zijn van een vereniging. Wel wordt er gespeeld volgens de regels van de Nederlandse jeu de boulesbond. Het inleggeld is vijf euro per persoon en opgave is per doublette. U kunt zich tot uiterlijk donderdag 7 september opgeven bij wedstrijdleider Gjalt Kuperus; telefoon 058-2519717 of kgjalt@gmail.com Er worden vier voorgelote partijen gespeeld. De hoogst geëindigde doublettes spelen om de eerste en tweede plaats, respectievelijk de derde en vierde plaats. Na de finale vindt de prijsuitreiking plaats in De Wjukken. Iedereen is van harte welkom. DUORSUM MANTGUM Van de aanbevelingen naar aanleiding van het onderzoek van de studenten zijn al twee opgevolgd. Als eerste heeft de werkgroep invulling gegeven aan de samenwerking met omliggende dorpen door aan te sluiten bij het overleg van de Enerzjy Koöperaasjes Littenseradiel (EKL). Ten tweede maakt de werkgroep gebruik van de energiewerkplaats. Aan deze twee acties zijn nagenoeg geen kosten verbonden. Het kostenaspect speelt wel bij het invullen (van in ieder geval drie) van de genoemde aanbevelingen. Hiervoor is bij de gemeente Littenseradiel een aanvraag ingediend voor een stimuleringsbijdrage in het kader van lokaal duurzame energieinitiatieven. Het gaat hierbij om het opwekken van zonne-energie. Zowel op daken van woningen (salderingsregeling) als openbare gebouwen (regeling verlaagd tarief). Het starten van een campagne “Duorsum Mantgum” waarin de inwoners van Mantgum worden ingelicht over besparingsmogelijkheden is dan ook mogelijk. Wat betreft het oprichten van een energiecoöperatie is de werkgroep van mening dat er beter kan worden samengewerkt met reeds bestaande partijen. De gesprekken met coöperatie “Grieneko” zijn veelbelovend. Door het vergroten van het potentieel wordt de kans van slagen van projecten realistischer. De werkgroep ziet een samenwerking met Baard, Húns, Leons en Easterlittens (eventueel Jorwert, Weidum en Easterwierum) wel zitten. Om een indruk te krijgen; kijk eens op de website www.grieneko.frl. Namens de werkroep, Sijbren van der Heide. Mandeguod 49

50 Mandeguod

Nieuws van de “Wietwetterklub Mantgum” Het afgelopen jaar is er bestuurlijk nogal wat veranderd in de vereniging. Op de laatst gehouden jaarvergadering is bekend gemaakt dat de WWK na lang onderhandelen overeenstemming heeft bereikt met de gemeente Littenseradeel over het huren van de wal aan de Mantgumerfeart door de WWK. Het gedeelte dat nu in beheer is bij de WWK loopt van de brug van Mantgumerfeart 2 tot het heechhout bij Hoxwier. Hiermee is officieel geworden dat de passantensteiger en de steigers onder beheer van de WWK vallen. Ook is een oprichtingsakte bij de notaris gepasseerd waarmee alles goed is vastgelegd, waaronder de bevoegdheden voor nu en in de toekomst. Dit alles met het oog op de komende gemeentelijke herindeling. In de jaarvergadering van 25 april jl. is afscheid genomen van de bestuursleden van het eerste uur Teake Oosterbos, Pieter van der Kooy en Doeke Odinga. Door de inzet van deze drie mannen en de andere bestuursleden kunnen we trots zijn op de watersportvoorzieningen in ons dorp. Een groot aantal jaren hebben zij zich voor de watersport en het dorp ingespannen. Door de voorzitter zijn ze voor hun inspanningen bedankt. Het bestuur is nu als volgt samengesteld: Jack Hofma (voorzitter), Rinse de Groot (secretaris), Gerrit Ernst (penningmeester), Sietse van der Vegt, Kees van der Bijl, Ymfried Offinga en Nynke-Rixt Jukema. Eén van de eerste daden van het nieuwe bestuur is het plaatsen van een verwijzingsbord voor de passerende watersporters in de Swette, recht tegenover de Mantgumerfeart. Dit bord heeft uiteraard als doel de watersporter naar Mantgum te lokken, om kennis te nemen van ons prachtige dorp met alle voorzieningen welke duidelijk door middel van mooie pictogrammen op het bord worden uitgebeeld. We hopen dat het baggeren van de "vingers", dat door de WWK op de agenda van de gemeente is gezet, tot het gewenste resultaat mag leiden. Ook wacht ons in de toekomst een nieuwe uitdaging om na de herindeling onze weg in Mandeguod 51

52 Mandeguod

de ambtelijke wereld van de gemeente Leeuwarden te vinden, om de belangen van de WWK en de Mantgumers in de breedste zin voor alles wat met het water te maken heeft te vertegenwoordigen. Rinse de Groot Mandeguod 53

Doarpsmienskip Mantgum Achte doarpsgenoaten! It is al wer mear as in jier lyn dat ik yn it bestjoer fan Doarpsmienskip Mantgum kaam. Guon Mantgumers kenne my al. Mar der sille ek grif guon wêze dêr't dat net foar jildt. Dêrom stel ik my noch efkes yn it koart foar. Yn myn jeugd ha ik op ferskate plakken yn Fryslân wenne. Mar doe't ik Korrie kennen leard ha, kaam ik nei in skoftke yn Ljouwert telâne. Dêr ha we hast 15 jier mei in protte wille wenne. Ek ús beide soannen en dochter binne dêr berne. Ein 2007 kamen der plannen op 'e hispel om tegearre mei myn broer en skoansuster in pleats te keapjen en dêr twa wenningen en in bêd en brochje te begjinnen. Nei in swalktocht troch ús provinsje kamen we úteinlik yn Mantgum út. De pleats van Vellinga waard fan ús. Myn broer en syn frou en bern ha har doe fuortendaliks yn it foarhûs ta wenjen set. Nei't alle fergunningen binnen wiene is it ferbouwen fan it bûthûs úteinset. Yn 2011 wie it safier en hat ús húshâlding har festige op de Seerp van Galemawei. We wenje no al goed 6 jier mei in protte wille yn Mantgum. De Bed and Breakfast rint goed. By de Poeisz krije se allerhande talen om 'e earen. Ingelsk, Dútsk, Hongaarsk, Frânsk, Tsjechysk, Russysk, Deensk, Israelysk. It fierste lân wer't gasten wei komme is fan 'e oare kant fan 'e wrâld: Tasmanië. Ut alle hoeken fan 'e wrâld kinne se Mantgum fine. En mei grutskens wol ik noch wol efkes kwyt dat de froulju, dy't de direksje fiere, troch de gasten mei in 9,4 wurdearre wurde! In sifer dêr't ik eartiids op skoalle allinnich mar fan dreamde..! 54 Mandeguod

Yn 1995 bin ik tegearre mei in kollega it IT-bedriuw Accent Automatisering yn Snits begûn. En no, ryklik 20 jier en ferskate groeifases letter, ha ik in stap tebek dien. Nei de simmer sil ik it learen wer besykje (miskien dat der ek noch ris in 9,4 foar my yn sit...). As it wat wol dan bin ik de kommende jieren mei ekonomy dwaande. Ferline jier bin ik yn DMS telâne kaam. Doarpsmienskip Mantgum, in skitterjende namme. Hielendal 'hot' dizze tiid, Mantgum wie syn tiid dus al foarút! Sûnt in jier bin ik foarsitter en mei de oare bestjoersleden besykje wy de belangen foar it doarp sa goed mooglik te behertigjen. Mei de ferhuzing fan ús doarp nei de gemeente Ljouwert komt der hiel wat op ús en ús doarp ôf. In protte saken lykas subsydzjes, ûnderhâld grien en iepenbiere romte binne krekt wat oars regele as yn Littenseradiel en dat moat allegear efkes syn plak krije. Dizze simmer sille we mei de ferienings en stiftingen yn ús doarp om 'e tafel om dêr goed sicht op te krijen hoe it foar harren finansjeel komt. It bliuwt in nijsgjirrige bezichheid, dat DMS. Op 'e ledegearkomste wie de stân fan saken dat de útwreiding fan it tal parkearplakken by it stasjon stil lei. Dizze dagen kaam út de loft fallen dat der ûntwikkelings binne. Yn in folgjende Mandeguod heare jo der grif mear oer. De ledegearkomste sels wie neffens de opset fan de ôfrûne jieren: earst it 'saaklike' part mei de behanneling fan de sifers en jierferslaggen en in libbene diskusje oer saken as de subsydzjes oan ferienings yn de takomst en it trillingsûndersyk oan 'e Seerp van Galemawei. Nei it skoft wie der in boeiende presintaasje fan studinten fan Van Hall Larenstein University yn gearwurking mei de wurkgroep Duorsum Mantgum. It soe geweldich wêze as we mei syn allen Mantgum yn stappen sa duorsum mooglik krije kinne. We binne it oan ús bern ferplichte! Oer dy bern sprutsen, op de ledegearkomste fan DMS Mantgum is de jongerein swier ûnderfertsjinwurdige! As DMS fine wy it ús útdaging dêr wat oan te dwaan. Grien of ryp, jong of âld, wa't ideeën hat, jou se oan ús troch! Ik winskje jimme in noflike simmer ta! Sipke Dijkstra foarsitter Doarpsmienskip Mantgum Mandeguod 55

56 Mandeguod

De vlag in top! Recreëren op, aan, in, en langs het water; daar is recreatieschap Marrekrite druk mee. Om de financiële draagkracht wat op te krikken heeft men een vlaggetje ontworpen. Elk jaar wordt deze vlag met een andere kleur uitgebracht. Sympathisanten ondersteunen de inspanningen van Marrekrite door de aanschaf à € 16,50 per vlaggetje en voeren dit zichtbaar op hun scheepje. (Netto was dit in het jaar 2016 goed voor ruim € 170.000.) Voor een indruk wat er allemaal wordt uitgevoerd, hier wat van het net geplukte Marrekrite-informatie: - Taken Het beheer en onderhoud van vrije aanlegplaatsen midden in de natuur Ontwikkeling nieuwe aanlegvoorzieningen. Uniforme brug- en sluisbediening Baggerprojecten - bereikbaar houden aanlegplaatsen. Groen beheer. Maaiwerk Beheer bakens en betonning recreatieve doorvaarten. Afvoeren recreatieafval Ontwikkeling, beheer en onderhoud fietsknooppuntensysteem en andere routestructuren - Kerncijfers Circa 3.500 vrije aanlegplaatsen op ruim 285 locaties. Circa 50 km steiger en damwand, waarvan zeker 9 km steiger en 5 km damwand van gerecycled kunststof. Ruim 100 containers op 60 locaties. Meer dan 60 vrijwilligers. Ruim 500 donateurs. 680 Fietsknooppuntenbordjes. 2.650 km Fietsnetwerk U ziet een grote verscheidenheid aan taken die niet alleen van belang zijn voor de recreant, maar ook voor de economie van onze waterrijke provincie: terrasjes, winkels, etc. Ik koop ieder jaar zo’n vlaggetje en knoop dat aan het mastje. Een paar weken geleden heb ik de rode van 2016 verwisseld voor de blauwe van dit jaar. Zie afbeelding. De pret was van korte duur, blijkbaar heeft een snoodaard het nodig gevonden mijn vlaggetje mee te nemen. Direct heb ik weer een vlaggetje besteld, waarmee niet is gezegd dat ik de intentie heb een abonnement op vlaggetjes jaargang 2017 te nemen. Vaar ze, met de vlag in top. Jan Ran P.S. De pein in mein brein is niet minder geworden. Mandeguod 57

58 Mandeguod

‘De man dy’t hout dûnsje liet’ Mariakerk, Mantgum In februari 2018 zal er in Mantgum een bijzonder project plaatsvinden. En in de tijd daarvoor zal er ook al veel gebeuren. (En daar hebben we jullie hulp bij nodig! Daarover in een andere Mandeguod meer.) Zoals repeteren, kleding maken, slaapplekken zoeken (!), muziek maken, flyers en posters verspreiden en nog veel meer. Wij zijn Valerie en Willy en wij hebben in januari 2017 een plan naar Under de toer gestuurd. Under de toer is een project van LF2018. Under de toer zijn verhalen uit de kerk op een nieuwe manier verteld, door middel van theater, muziek, en een expositie……. Meer info over Under de toer op www.underdetoer.nl (stukje uit interview met Valerie en Willy en artikel over het project) Wij werden in Mantgum verliefd op het houtsnijwerk in de kerk. Verwonderd kijkt het publiek naar de golvende bloemblaadjes van hout in de Mariakerk van Mantgum. Hoe kan iemand zo iets moois en teers maken van een stuk hout? Is dit werkelijk door mensenhanden gemaakt? Ja, zeker, het zijn de vaardige handen van houtsnijder Hermannus Berkenbijl uit Leeuwarden, die aan het eind van de 18e eeuw drie jaar lang met een bootje van Leeuwarden naar Mantgum voer om met hamer, beitel en guts het prachtige interieur van de Mariakerk vorm te geven. Van de talentvolle ambachtsman werd veel verwacht, maar 6 jaar later stierf hij. Weinig, maar bijzonder werk achterlatend. De eerste zinnen komen uit ‘De man dy ’t hout dûnsje liet’, ons voorstel voor een beeldende danstheatervoorstelling waarin dansers het gedetailleerde houtsnijwerk van Berkenbijl tot leven wekken. Mandeguod 59

60 Mandeguod

Als ons voorstel wordt geselecteerd staat Mantgum in februari 2018 in het teken van hout. Naast de voorstelling komt er, naar het voorbeeld van een festival in Tsjechië, een houtsnijdersfestival met workshops en rondleidingen. We willen de liefde voor houtsnijwerk op het publiek overbrengen en hopen dat iedereen aan het eind van het project weet en ervaren heeft hoe bijzonder het houtsnijwerk is in de Mantgummer Mariakerk." Ons project is samen met nog 31 verhalen uit kerken geselecteerd! In 2018 zullen al deze projecten plaatsvinden, verspreid door de provincie, met verschillende invalshoeken. Op 18 mei zijn in de Grote Kerk alle projecten gepresenteerd aan de buitenwereld. Daarvoor mochten we nog niks zeggen. Mantgum was ook aanwezig! De komende tijd zullen we jullie op de hoogte houden van ons project. Ook zullen we jullie hulp vast en zeker nodig hebben. Alleen kunnen we het niet en we willen het graag samen met jullie doen. Mocht je meer willen weten? Of heb je vragen? dunsjendhout@danswil.nl https://www.facebook.com/dunsjendhout/ Groeten en tot ziens, Valerie van de Ridder Willy van Assen En iedereen die nu al is betrokken: Siebolt, Ank en Wim, Wieke, Jessica, Martin, Romke, houtsnijder Dirk, Doarpsmienskip Mantgum, MFC De Wjukken. foto Valerie van de Ridder, Dirk Jepma, Willy van Assen Mandeguod 61

62 Mandeguod

Teater Kollektyf pakt de saken tige serieus oan en neat is harren te gek. Teater “Griene Sjippe” is in kabaret- selskip, mei flitsende, aktuele, humorfolle teksten en lieten foar jong en âld. De ynhâld fan de foarstellingen giet meastal oer it hanneljen fan aktuele saken, folksaardige typearringen fan de minsken en har ferlangens dy’t har ôfspylje yn harren omjowing.Werkenbere situaasjes en sketsen, lieten, dêr’t it publyk himsels yn de spegel werom sjocht. Jonge talintfolle spilers wurde begelaat troch âldere spilers dy’t harren wier makke hawwe yn it amateurtoaniel/muzyk en dy’t yn it sâlt bebiten binne en dat allegearre ûnder lieding fan in oantal entûsjaste bestjoersleden en fakminsken. ”Griene Sjippe “is al 14 jier aktyf dwaande mei kabaret en komt mei harren produksje oeral yn Fryslân en ek bûten Fryslân wurdt “Griene Sjippe” tige posityf ûntfongen! “Griene Sjippe”soarget foar jo, else kear op’e nij wer foar in nijsgjirrige, ferassende foarstelling. In ferskaat oan spilers hawwe in opstap krigen by “Griene Sjippe” en harren wei fûn op it mêd fan muzyk en teater. Teater Kollektyf pakt de saken tige serieus oan en neat is harren te gek. Op dit momint binne wy drok dwaande mei de tarieding fan ús nij teater/kabaret-programma: “MOTOROALJE” 2017. Earst kriget ús auto noch in flinke ûnderhâldsbeurt yn ien fan de wurkpleatsen fan in autogaraazje. Foardat it safier is, traapje wy it gas earst nochris flink yn en litte wy de motors op folle toeren draaie en rikje. Mandeguod 63

64 Mandeguod

Dat is it nije teaterprogramma fan “Griene Sjippe” en it sil plakfine op de wurkflier fan autogaraazjes. It is rock, it is stoer, yndustrieel, it rûkt nei motoroalje en is snotteglêd. It krûpt, it smart en is tige fet…. Foardat wy los kinne en by de garaazje oankomme, sille wy noch hiel wat tûkelteammen op ús paad tsjinkomme dy’t ús steande hâlde kinne…. Mar, dat let ús allegearre neat, nimmen hâldt ús mear tsjin! De garaazjedoarren steane al wiid iepen en de monteurs wachtsje op ús, wy komme deroan! Noch efkes de ûnderwâl opsykje, omdat jo sa nedich moatte, motor starte, de radio op fûl, ljochten oan, rimen om en gas……….!!! Oant sjen! Bestjoer Griene Sjippe www.grienesjippe.nl Mantgum.com Mandeguod 65

66 Mandeguod

Nuchter? ‘Denk je eraan dat je de avond tevoren na acht uur de brokjes wegzet? Drinken mag ’s nachts nog wel, maar die ochtend graag nuchter brengen.’ Grapjes over drankgebruik van het dier in kwestie of katers pareer ik meestal met een ludiek bedoelde opmerking dat het verstandig is om in ieder geval zelf in nuchtere toestand de operatiepatiënt bij ons te brengen. Zeker als dat met de auto is. Meestal gaat er nog een briefje met datum en bovenstaande instructies mee als we de afspraak maken, want baasjes moeten vaak al zoveel informatie verwerken. Waarom nuchter? Narcotica werken wat misselijkmakend. En braken kunnen we niet gebruiken bij het onder zeil gaan en al helemaal niet tijdens een operatie. Het is niet fijn voor het dier en ook nog eens gevaarlijk in verband met verslikken tijdens de roes. Het is wel verstandig de instructies in gezinsverband te bespreken, want meer dan eens blijkt de patiënt toch niet zo nuchter als verondersteld. De eega of de kinderen hebben het dan altijd gedaan. Honden worden meestal netjes even uitgelaten vlak voordat ze voor een operatieve ingreep worden gebracht. Katten daarentegen worden geregeld opgesloten om te voorkomen dat ze de hort op gaan om, al dan niet moedwillig, de afspraak te ontlopen. Dat arrest is soms in de bijkeuken of zo, maar ook niet zelden heel spartaans in het kattenmandje waarin ze bij ons gebracht worden. Daarbij wordt totaal vergeten dat poeslief of katermans daar niet op heeft kunnen anticiperen. Omdat ze normaal gesproken hun behoeften buiten doen wordt er niet bij stil gestaan iets van een kattenbakje te regelen. Naast het ongemak voor het dier laten de gevolgen op de operatietafel zich wel raden… Ik herinner bij mijzelf een kijkoperatie in mijn knie. Ik was volledig bij bewustzijn en onderging die ingreep met een ruggenprik. Alles beneden mijn middel was bewegingsloos en zonder gevoel. Na afloop kwam de zuster van dienst met de echo mijn blaasinhoud controleren. Want, zo zei ze, als er teveel in zit, haal ik dat even weg met een katheter. En ik meende een sardonisch genoegen te bespeuren in haar glimlach. Nou, wat was ik blij dat ik tevoren goed had leeg geplast en weinig had gedronken… Tot slot nog even dit. Al sinds ik deze stukjes schrijf, en dat is nu al vijftien jaar, heb ik de gewoonte dat te doen onder het genot van een ouzootje of een lekker glaasje wijn. Dan schrijft het meestal net ietsjes makkelijker. Dus helemaal nuchter ben ik dan niet. It koe slimmer, tocht ik sa… menno@bistedokter.nl Mandeguod 67

Afmetingen advertenties hele pagina halve pagina kwart pagina staand kwart pagina liggend Colofon 180 x 128 mm 128 x 87,5 mm 87,5 x 61,5 mm 128 x 41,25 mm Iedere advertentie heeft standaard een rand. Behalve als het design van de advertentie dit niet toelaat. Aanleveren advertenties en afbeeldingen Aanleveren van een advertentie kan in elk gewenst grafisch formaat zoals bijvoorbeeld BMP, TIFF, JPG, JPEG, PNG, etc. Aanleveren van een advertentie in WORD is ook mogelijk. U loopt dan wel de kans dat er afwijkingen optreden, met name in de fonttypes en fontgrootte. Mandeguod is een uitgave van Doarpsmienskip Mantgum en verschijnt 11 keer per jaar. Doarpsmienskip Mantgum Sipke Dijkstra, voorzitter. Dayna de Boer, secretaris. Geert-Jan Goedhart, penningmeester. E-mail: doarpsmienskip@mantgum.com Website: www.mantgum.com Redactie Mandeguod Bram Brouwer hoofdredacteur, Frits Sieperda vormgever, Sita Wijnia eindredacteur, Jan de Vries, redigeerwerk, Hette van der Wal redacteur, Anna Christien Piebenga redacteur, Siebolt Dijkstra korrektor fryske teksten. Financieel beheer Hotze Bonnema, penningmeester. Bankrekening Mandeguod: NL77 INGB 0005 0727 04 Verslaggevers Siebolt Dijkstra (en korrektor fryske teksten), Lys Scarse, Hette van der Wal. Verspreiding Yme en Ary Meintema coördinator. Verspreiding door veel vrijwilligers uit Mantgum. Druk Copy Service Leeuwarden Tarieven Mandeguod www.mantgum.com Jaaradvertentie (binnenwerk) Hele pagina Halve pagina Kwart pagina e 150,e 77,50 e 43,50 Eenmalige advertentie (alleen binnenwerk) Hele pagina Halve pagina Kwart pagina e 24,e 13,e 9,Politie Service Centrum (0900) 88 44 Buurtagent: trinus.hoekstra@friesland.politie.nl © MANDEGUOD Overname van artikelen en foto’s alleen na verkregen schriftelijke toestemming van de redactie van Mandeguod. 68 Mandeguod Verenigingsmededelingen (alleen binnenwerk) Jaarbijdrage Oplage e 26,515 exemplaren. Inleveren kopij, uiterlijk de 15e van elke maand mandeguod@gmail.com. Algemeen Uw bijdrage dient voorzien te zijn van naam, adres en telefoonnummer. De redactie behoudt zich het recht voor om uw tekst te redigeren, zo nodig in te korten of om uw bijdrage eventueel niet te plaatsen. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van stukken die zijn geschreven door niet-redactieleden. e-mailadres mandeguod@gmail.com

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60
61. 61
62. 62
63. 63
64. 64
65. 65
66. 66
67. 67
68. 68
69. 69
70. 70
71. 71
72. 72

Home