1.2 Historische achtergrond Het gebied dat wordt gevormd door de huidige provincies Papua Barat en Papua is lang zeer geïsoleerd geweest en pas relati ef recentelijk in contact gekomen met de moderne buitenwereld. Hoewel het gebied sinds 1872 formeel onder beheer stond van Nederlands-Indië bleef de aanwezigheid van de Nederlands-Indische overheid beperkt tot enkele bestuursposten langs de kust. De grote meerderheid van de Papoea’s kwam pas in aanraking met de moderne wereld nadat er vanuit Nederland meer aandacht ontstond voor de ontwikkeling van dit gebied. Dat gebeurde toen na de onafh ankelijkheidswording van Indonesië op initi ati ef van Nederland het grondgebied dat het huidige Papua Barat en Papua beslaat buiten de soevereiniteitsoverdracht werd gehouden en als Nederlands-Nieuw-Guinea onder Nederlands bestuur kwam te staan. Van het jaar 1947 tot 1962 was Nederlands-Nieuw-Guinea een kolonie waar Nederland zich de taak stelde om de Papoea’s, die voor het grootste deel nog in primiti eve omstandigheden in het bos leefden, te verheff en tot een zelfstandige moderne nati e die zichzelf zou kunnen besturen. Om dit proces te bespoedigen werden in de binnenlanden nieuwe bestuursposten gesti cht en werden in samenwerking met de protestantse en katholieke kerk scholen opgericht waar de Papoea’s basisonderwijs werd aangeboden. In de grotere plaatsen kwamen internaten en vervolgscholen. NederlandsNieuw-Guinea bestond van 1947 tot 1962 In de jaren na de Indonesische onafh ankelijkheid verslechterde de relati e tussen Nederland en Indonesië naar aanleiding van geschillen over uiteenlopende onderwerpen. Onder de koers die door de Indonesische president Soekarno werd gevaren werd ook de soevereiniteit over Nederlands-Nieuw-Guinea tot een punt van strijd gemaakt. In de overtuiging van president Soekarno behoorde het gebied als voormalig onderdeel van Nederlands-Indië tot de nieuwe onafh ankelijke staat Indonesië. Door het opvoeren van militaire druk en het gebruik maken van het machtsspel tussen de twee politi eke blokken van de koude oorlog wist hij te bewerkstelligen dat de VS uit vrees voor een Indonesische schuif naar het communisti sche machtsblok, de druk op Nederland opvoerde om afstand te doen van Nederlands-Nieuw-Guinea. In oktober 1962 werd het bestuur overgedragen aan een ti jdelijk bewind van de VN om vervolgens in mei 1963 onder Indonesisch mandaat te komen. In 1969 werd een referendum georganiseerd over de staatkundige toekomst van het gebied zoals dat bij de overdracht van Nederlands-Nieuw-Guinea was overeengekomen. Het Indonesische bestuur selecteerde uit een bevolking van ongeveer een miljoen Papoea’s ca. 1.025 vertegenwoordigers welke onder Indonesische druk unaniem voor defi niti eve aansluiti ng bij Indonesië kozen. Onder de naam Irian Jaya werd het gebied een Indonesische provincie10 . Irian Jaya werd onder Indonesisch bestuur een belangrijk wingewest voor natuurlijke hulpbronnen. Nog voordat de offi ciële aansluiti ng bij Indonesië plaatsvond sloot de Indonesische overheid in 1967 al een deal met het Amerikaanse bedrijf FreeportMcMoRan voor de exploitati e van een van de grootste kopervoorraden ter wereld nabij Timika in de huidige provincie Papua. Zowel de VS als Indonesië hadden belang bij deze overeenkomst. Voor Indonesië, dat recentelijk onder leiding van de nieuwe leider Suharto een vermeende communisti sche coup had afgeslagen, betekende de deal met de Amerikanen een grote fi nanciële impuls en politi eke steun van de VS. Voor Freeport-McMoRan was het een profi jtelijk contract en de VS kon op deze manier Indonesië steunen als bondgenoot tegen het communisme. Toen in 1973 nabij deze mijn de grootste goudvoorraad ter wereld werd ontdekt breidde het bedrijf haar mijnwerkzaamheden uit11 in Indonesië en levert de staat enkele miljarden dollars per jaar op. In 2011 was dit 2,4 miljard dollar (2,24 miljard euro)12 . Naast de ontwikkeling van het mijnwezen werd het westen van Irian Jaya een belangrijk oliewingebied en werden er houtkapconcessies uitgegeven voor bijna een derde van het totale provincieoppervlak13,14 . Vanwege de grote grondstofexploitatie en geopolitek zijn belangrijke factoren in de geschiedenis van het gebied . Freeport-McMoRan is sindsdien de grootste belasti ngbetaler inkomsten uit de winning van deze natuurlijke hulpbronnen werd Irian Jaya van strategisch belang voor de Indonesische regering. Onder het bewind van Suharto kreeg het leger, TNI (Tentara Nasional Indonesia) een grote rol toebedeeld om dit belang te waarborgen door het Indonesisch bestuur over Irian Jaya te verstevigen. Groeperingen die het bestuur van Indonesië over Irian Jaya aanvochten werden de kop ingedrukt en de organisati e voor een onafh ankelijk Papua, OPM (Organisasi Papua Merdeka), die in 1965 was ontstaan, werd middels militaire operati es bestreden. Het optreden van het leger berokkende echter ook leed onder de lokale bevolking en vergroott e de argwaan en onvrede ten opzichte van het Indonesisch Verkennend onderzoek Papua Barat - 2015 16
19 Online Touch Home