technische installaties | tekst • Lucy Holl Hoe staat het met de ventilatie in verpleeghuizen en ziekenhuizen? Verse luchttoevoer vaak nog onder de maat De coronapandemie heeft thema’s als luchtkwaliteit, ventilatie en luchtreiniging stevig op de (inter)nationale agenda gezet, ook in de zorg. In Nederland verscheen een jaar geleden het Masterplan Ventilatie, een initiatief van TVVL, Binnenklimaat Nederland, ISSO en VCCN, met speciale aandacht voor verpleeghuizen. Hoe staat het nu met de ventilatieaanpak? Verschilt de situatie in verpleeghuizen en ziekenhuizen nog steeds zo van elkaar? S oms komt Atze Boerstra, hoogleraar Building Services Innovation van TU Delft en directeur van het Haagse adviesbureau bba binnenmilieu, nog steeds dramatische situaties tegen in verpleeghuizen, zegt hij. Voorbeeld: hij deed een tijdje geleden in opdracht van de GGD een onderzoek in een verpleeghuis en kwam er toevallig achter dat het centrale ventilatiesysteem al wekenlang compleet uit stond, zonder dat iemand het in de gaten had. “Het was precies tijdens een periode van een grote, snelle corona-uitbraak. Er was nul mechanische ventilatie, het was koud buiten dus ook alle ramen bleven dicht. Lastig om te bewijzen dat dit dé oorzaak was van de uitbraak, maar dat zoiets sterk risicoverhogend is, lijkt me duidelijk. Het systeem was uitgevallen door een stroomstoring en daarna niet meer ingeschakeld.” Het zo belangrijke onderwerp ventilatie krijgt nog steeds onvoldoende aandacht in verpleeghuizen, stelt Boerstra: “Het is niet als kritiek bedoeld. Managers en gebouwbeheerders in verpleeghuizen zijn druk met allerlei zaken; en vaak zijn de budgetten beperkt. Maar wat ik zo nu en dan in verpleeghuizen tegenkom – dit is maar een voorbeeld – daar word ik oprecht verdrietig van.” Handschoen oppakken Boerstra was medeopsteller van het Masterplan Ventilatie en maakt zich hard voor het optimaliseren van installaties in onder meer verpleeghuizen. In kantoren, scholen en ziekenhuizen is er inmiddels genoeg aandacht, “maar installaties voor de langdurige zorg zijn een ondergeschoven kindje”, zei hij vorig jaar april al in een interview met FMT Gezondheidszorg. “Het masterplan is destijds zeker hier en daar opgepakt”, zegt hij nu. “Het plan is sterk hands-on: er zit een interactieve kaart in, zodat mensen snel weten waar ze naar moeten kijken in hun gebouwen.” Maar nog steeds is er een hoop te verbeteren, volgens Boerstra. “Probleem is dat we landelijk gezien slecht zicht hebben hoe het ervoor staat in verpleeghuizen en andere gebouwen voor langdurige 6 FMT | april 2022 Atze Boerstra zorg. Op basis van wat we in de praktijk zien, durf ik te stellen dat de verse luchttoevoer in gemeenschappelijke ruimten in veel gevallen onder de maat is. Als ik budget krijg om zeg twintig verpleeghuizen door te lichten, en daar komt uit dat in meer dan tien van de panden de ventilatie prima in orde is, dan doe ik het onderzoek helemaal gratis. Is het andersom, dan stuur ik een factuur. Die handschoen durf ik wel op te pakken. Deze discussie heb ik eind jaren negentig ook gehad over het binnenmilieu in scholen: ‘Nee hoor, bij ons is alles goed,’ was toen de eerste reactie, onder meer van de toenmalige minister van Onderwijs. We zijn op tientallen scholen gaan meten en zelfs aan de veel te krappe eisen en normen werd niet voldaan.” Visualisatie van lucht- en directe transmissieroutes van een virus zoals SARS-CoV-2
7 Online Touch Home