corona | C laudia van Erven, Implementatiemakelaar Academische Werkplaats Ouderen (Tilburg University), vertelt over de gedachte achter het onderzoek: “We vroegen ons af wat voor impact de restrictieve maatregelen in de eerste golf hadden op de bewoners, vrijwilligers en naasten. De verpleeghuizen moesten toen allemaal dicht. Onderzoekster Suzie Noten heeft hiervoor in september 2020 interviews afgenomen bij een aantal instellingen. Ook HIVA-KU Leuven en het Universitair Netwerk Ouderenzorg (UNO) van het UMC Groningen hebben aan het onderzoek meegewerkt. Dat resulteerde uiteindelijk in drie wetenschappelijke publicaties.” In een filmpje op de bijbehorende website vertelt de inmiddels afgezwaaide Noten dat de reacties heel divers waren. Veel mensen waren tijdens de lockdown angstig of eenzaam, maar dat gold zeker niet voor alle respondenten. Noten: “Iedereen gaat op zijn eigen manier om met maatregelen zoals een bezoekverbod. Uit het onderzoek blijkt dat het vooral belangrijk is om de individuele wensen en behoeften te bekijken. En om een balans te vinden tussen welzijn, sociale behoeftes en gezondheid.” Ook duidelijke communicatie bleek cruciaal. Vertaling naar praktijk Van Erven: “De drie Engelstalige wetenschappelijke artikelen waren een heel mooi resultaat, maar bij de Academische Werkplaats Ouderen De Praatplaat is een vertaling van wetenschappelijke bevindingen naar de praktijk willen wij die resultaten vervolgens naar de praktijk brengen. Want de ouderen, vrijwilligers, medewerkers en naasten lezen zulke artikelen niet.” Haar collega Lieke Verspeek, medewerker content en design, vertelt: “Claudia en ik hebben ons met die vertaling bezig gehouden. In juli 2021 hebben we een Mini Werkplaats georganiseerd waar zorgprofessionals, beleidsmedewerkers en docenten samenkwamen. Suzie Noten heeft haar onderzoek gepresenteerd en de deelnemers zijn in multidisciplinaire groepen gaan brainstormen over de vraag hoe we vanuit die resultaten naar een praktijkproduct konden komen. We waren op locatie bij Fontys Pulsed in Eindhoven, zij hebben het hele creatieve proces begeleid.” Van Erven: “In die fase kan je nog groot denken en gaat het niet om de uitvoerbaarheid, maar om de creativiteit.” Verspeek: “Na die brede brainstorm, waarin de verschillende manieren van denken en ervaringen van de deelnemers bij elkaar kwamen, zijn we steeds verder gaan focussen op ideeën die kansrijk waren. Uiteindelijk kwamen daar drie prototypes uit, die door Fontys Pulsed na deze Mini Werkplaats verder zijn uitgewerkt tot drie nieuwe concepten. In september is een tweede co-creatiesessie georganiseerd om deze drie concepten voor te leggen. Die zijn daarbij nog verder aangepast en uiteindelijk is er gestemd.” Van Erven: “In de loop van het proces werd duidelijk dat het product op veel verschillende situaties en belevingen zou moeten ingaan. En we wilden heel graag een spelelement erin. Tegelijkertijd moest het product altijd te herleiden zijn naar de uitkomsten van het onderzoek.” Claudia van Erven, Implementatiemakelaar Academische Werkplaats Ouderen (Tilburg University) 32 FMT | juli 2022 Praatplaat Het populairste idee was een soort zoekplaat met veel verschillende corona-situaties. Dit product zou meerwaarde kunnen bieden aan alle beoogde doelgroepen: bewoners, naasten, vrijwilligers en medewerkers. Verspeek: “We zijn begonnen met het laten maken van illustraties van de situaties die in het onderzoek het meest genoemd werden.” Van Erven: “Er ontstonden bijvoorbeeld tijdens de lockdown alternatieve manieren van contact, maar daar hoorden ook weer barrières bij. Er waren gevoelens van eenzaamheid, partners die niet meer elke dag konden komen. Maar uit het onderzoek bleek ook dat veel mensen veerkracht hadden gevoeld en onderlinge steun. Ze hadden zich ‘er doorheen gepuzzeld’. Dat waren situaties die we wilden illustreren. Het onderwijs was nauw betrokken bij de ontwikkeling van de Praatplaat. Twee onderwijsmensen van ROC Tilburg hebben direct met hun leerlingen in de klas over het eerste concept gepraat, waardoor we heel snel feedback hadden. Onze vragen waren bijvoorbeeld: Wat roept dit op? Wordt het herkend? Daagt het uit? Wat mis je?” Verspeek: “Ook ouderen, vrijwilligers en deelnemers van de Mini Werkplaats zijn met vroege versies aan de slag gegaan. Soms moesten we situaties op een andere manier illustreren, zodat ze beter te herkennen waren. Ook kregen we als feedback dat het niet alleen negatief moest zijn, maar dat er ook positieve situaties in te zien moesten zijn. Of dat de gezichtsuitdrukkingen en kleuren duidelijker konden. Op basis van al die feedback hebben we de Praatplaat verder vormgegeven en ingevuld.”
33 Online Touch Home