zorgtechnologie | tekst • Mirjam Hommes Zijn robots in de ouderenzorg realistisch? Bij het startsein voor het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO), schreef VWS-minister Conny Helder aan de Tweede Kamer dat beeldbellen en robots de norm worden in de ouderenzorg van de toekomst. Verschillende onderzoekers kwamen met kanttekeningen over de uitvoerbaarheid en wenselijkheid hiervan. Vilans ziet juist veel mogelijkheden en pleit voor het delen van kennis. V olgens Helder zijn zorgrobots nodig om de zorg minder duur en arbeidsintensief te maken. Maar is het realistisch, vragen sommigen zich af. De verwachtingen zijn in elk geval hooggespannen. Een onderzoek in opdracht van de tech-sector, belooft dat techniek en robots de komende jaren 110.000 zorgmedewerkers kunnen uitsparen. De NOS maakte na het verschijnen van dat rapport een kritische reportage. Daarin tempert hoogleraar in ‘Haptic Human-Robot Interaction’ aan de TU Delft, David Abbink, de verwachtingen. “Het idee dat robots een snelle oplossing kunnen zijn voor de personeelstekorten wordt overschat. Het is een complexe uitdaging.” Volgens Abbink wordt te snel voorbijgegaan aan de effecten van robots en andere technologische ontwikkelingen op de werkvloer. Eff ect op werknemers Hoogleraar Abbink erkent dat er wel al succesjes zijn geboekt, vooral op het gebied van ‘sociale robots’. Maar hij ziet ook dat de inzet van robots niet altijd positief uitpakt. “Soms kan een robot best een deel van het werk overnemen, maar kan het toch een onbedoelde negatieve invloed op werknemers hebben.” Abbink geeft een voorbeeld uit de maakindustrie. “Daar moesten werknemers een groot stuk heen en weer lopen om de benodigde onderdelen te pakken voor hun werk. Dat kostte veel tijd. Er werd een robotkarretje ontwikkeld dat het werk van ze overnam. Ideaal, zou je zeggen. Maar wat bleek: de werknemers verloren werkplezier. Tijdens de wandelingetjes vonden sociale contacten plaats en ontstonden ideeën. Een op papier effi ciënte robot bleek dodelijk voor de creativiteit en innovatie.” Abbink pleit ervoor het idee van het vervangen van werknemers los te laten en vooral te werken aan robots die echt ondersteunend werken en meeleren met de medewerker. Vilans: ‘Het gaat sneller dan je denkt’ Toch gaat de robotisering sneller dan je denkt, laat onderzoeker Henk Herman Nap van kennisorganisatie Vilans weten. “Het is zeker een uitdaging maar onder druk van de grote uitdagingen in de zorg gaat het steeds sneller. Om te voorkomen dat mensen buiten de zorg vallen moet het roer om en zal er meer op afstand en via digitale kanalen gewerkt moeten worden.” Het kabinet trekt er in elk geval 770 miljoen euro voor uit. Nap vertelt dat verschillende systemen momenteel testen hoe het in de praktijk werkt. "Bijvoorbeeld in het GUARDIAN-project. Daarin ontwikkelen we een sociale robot die mantelzorgers ontlast door interactie met thuiswonende ouderen. De zorgrobot dient als metgezel en communiceert met gebruikers in het comfort van hun eigen huis. Het herinnert ze eraan om te eten, te drinken of medicijnen in te nemen en helpt bij het bieden van dagelijkse structuur.” Voorbeelden in Kennisbank Voor concrete voorbeelden van zorgtechnologie en wat de kosten en baten zijn van deze technologieën, verwijst Nap naar de Kennisbank Digitale Zorg. “Organisaties profi teren van elkaars ervaringen. Zo kan de ene zorgaanbieder bijvoorbeeld gebruik maken van de pilotopzet van een andere organisatie. Door het delen van ervaringen kunnen we bovendien komen tot eenheid in methodiek, taal en onderzoek. Dit maakt het mogelijk om kleine onderzoeken van verschillende organisaties te stapelen en stevigere conclusies te trekken over de meerwaarde van zorgtechnologie.” Bronnen: NOS, Vilans, Gupta 19
20 Online Touch Home