medische technologie | tekst • Lucy Holl Lever(on)zekerheid van medische isotopen in ziekenhuizen “De medische wereld moet kunnen bouwen op goede reactoren” De krantenkoppen liegen er al jaren niet om: ‘Wéér dreigend tekort aan medische isotopen’, ‘Kankerpatiënten wachten weken op therapie’. De nucleaire geneeskunde is afhankelijk van medische isotopen. Die worden in cyclotrons geproduceerd, maar sommige isotopen kunnen wereldwijd in slechts zes gespecialiseerde kernreactoren gemaakt worden, waaronder de reactor van Petten. De aanvoer stokt echter nogal eens. Hoe kan een ziekenhuis daarop inspelen? B egin dit jaar was het weer raak. De Hoge Flux Reactor in Petten lag vier dagen stil voor ingepland klein onderhoud, maar kon vervolgens niet meteen weer worden opgestart omdat er een lekkage in een kelder werd ontdekt. Het duurde nog weken voordat er weer geleverd kon worden. De Nuclear Research & consultancy Group (NRG) beheert de reactor in Petten. Petten is samen met de reactor van het Studiecentrum voor Kernenergie in het Belgische Mol jaarlijks goed voor driekwart van de wereldwijd benodigde medische isotopen uit reactoren. Isotopen zijn licht radioactieve stoffen die gebruikt worden bij het opsporen en behandelen van verschillende soorten kanker en andere ziekten zoals bepaalde hartaandoeningen, infectieziekten of neurologische ziekten. Vervanging centrale in Petten Naast Petten en Mol wordt er geproduceerd in Zuid-Afrika, Australië, Polen en Tsjechië. Binnen de European Association of Nuclear Medicine stemmen de locaties af wie wanneer dicht is voor onderhoud, maar incidenten 20 FMT | september 2022 verstoren die planning niet zelden. Petten is bovendien meer dan 60 jaar oud, vraagt veel (duur) onderhoud en is simpelweg aan vervanging toe. Daarover is al jarenlang een politieke discussie gaande. Het was de bedoeling dat die nieuwe centrale, Pallas geheten, in 2015 al in Petten zou draaien. De provincie Noord-Holland had er al een lening van 40 miljoen euro voor afgegeven. Alles is voorbereid. Maar het Rijk aarzelt, het zou niet rendabel zijn, en er is weerstand vanuit de bevolking. De Nederlandse Vereniging voor Nucleaire Geneeskunde heeft de afgelopen jaren verscheidene brandbrieven naar de overheid gestuurd om aan te dringen op spoedige vervanging van de oude reactor, maar een vergunning is er nog steeds niet. En als er gebouwd wordt, duurt het nog minimaal acht jaar voordat er geproduceerd kan worden. Reactortijd inkopen Goede, moderne reactoren die stabiel produceren zijn hard nodig, stelt Marcel Janssen, nucleair geneeskundige in het Radboudumc in Nijmegen. Natuurlijk zijn landsgrenzen Marcel Janssen, nucleair geneeskundige in het Radboudumc in Nijmegen: “Voor diagnostiek kunnen we steeds vaker uitwijken naar PET-tracers” Foto: Radboudumc voor ziekenhuizen niet heilig als het gaat om de inkoop van isotopen. “Maar ons land loopt al heel lang vooraan als het gaat om nucleaire technologie in de medische wereld. Productie gaat gepaard met veel research en samenwerking, met vroege implementatie van nieuwe technieken. Dat maakt het interessant om een eigen reactor in Nederland te hebben en houden.” Diverse farmaceutische bedrijven doen de inkoop van isotopen. Ze kopen reactortijd in en de reactoren produceren vervolgens
21 Online Touch Home