Virtual reality in patiëntenkamer (foto: Frank Muller / ZorginBeeld) stelden we ze vragen als ‘Wat vindt u belangrijk in het leven?’, ‘Waar baalt u van?’. Dan horen we simpele dingen als ‘Ik kan niet zelf naar een supermarkt lopen’ of ‘Waar komt die pijn vandaan?’. In de thuissituatie hebben deze mensen vervolgens een VR-bril met ‘spelletjes’ vier weken uitgeprobeerd. Een voorbeeld van zo'n spel is dat de patiënt in een ruimteschip zit die door het ruggenmerg reist. Hij ziet waar de pijn zit en schiet pijnprikkels weg. Aan het einde van de periode volgde een evaluatie. Opnieuw vroegen we mensen naar hun ervaringen. Wat blijkt? Mensen begrijpen hun pijn beter en accepteren het eerder dan voorheen. Ze zien dat het heel normaal is om overdag even op bed te rusten. De partner begrijpt de pijn ook beter dan eerst. Kortom, de serious game vergroot het welzijn, ook al is de pijn van de patiënt niet meteen weg.” Een andere studie is die van long covid-revalidatie. Fysiotherapeuten vroegen zich af of VR iets voor hun patiënten kon betekenen. Samen met een partner die VR ontwikkelt, hebben we toen een pakket met beweegoefeningen samengesteld, om deze patiënten weer terug in ‘En wat blijkt? Het werkt motiverend, mensen herstellen sneller’ conditie te krijgen. Een game was bijvoorbeeld dat de patiënt keeper is en een bal uit het doel moet halen. En ja, dan gaan we wel bewegen. In het pakket zaten ook cognitieve oefeningen omdat covid brainfog met zich mee kan brengen. Ontspannende oefeningen zoals mindfulness behoorden eveneens tot het pakket. En wat blijkt? Het werkt motiverend, mensen herstellen sneller.” Naast VR-brillen, hebt u gebruik gemaakt van andere technieken? “Jazeker. We hebben bijvoorbeeld samen met een bedrijf een KI-model ontwikkeld, oftewel een videosensor aan het plafond die monitort wat er in de patiëntenkamer gebeurt. Loopt de patiënt rond en hoe lang? Ligt hij in bed? Hoeveel voedsel heeft hij ingenomen et cetera. Allemaal gegevens waarmee we beter op de behandeling van de patiënt kunnen inspelen.” Wat zijn de belangrijkste conclusies en aanbevelingen uit het onderzoek? “In de gezondheidszorg proberen we al jarenlang de stap te maken van gezond zijn naar welzijn. Dit lukt nog niet. Ik denk dat digitale technologie dit wel mogelijk kan maken. Ten tweede, technologie is niet neutraal. Gebruiken we het, dan moeten we bewust omgaan met hoe technologie invloed heeft op hoe iemand zich voelt, zich gedraagt en in het leven staat. Daarvoor hebben we andere ontwerp-, evaluatie- en implementatiemethoden nodig dan dat nu worden gebruikt in de gezondheidszorg. Tot slot, bekostiging van digitale technologie blijft een uitdaging. We hebben technologie echter hard nodig voor een duurzame zorg met een tekort aan mensen. Laten we het gesprek samen aangaan. Vanaf het begin alle disciplines betrekken bij de ontwikkeling van een digitale technologie om te weten hoe deze in te zetten voor een op maat en persoonlijke wijze, zodanig dat de patiënt weer centraal staat. Gezondheid is meer dan de afwezigheid van ziekte, het draait om het welzijn van de patiënt.” 25
26 Online Touch Home